Σε μια σκηνή που θυμίζει πολιτικό θρίλερ, ο Κάρλες Πουτζδεμόν, ο εξόριστος Καταλανός αυτονομιστής ηγέτης, έκανε μια δραματική εμφάνιση στη Βαρκελώνη αυτή την εβδομάδα, παρά το ένταλμα σύλληψης που εκκρεμεί σε βάρος του.

«Είμαστε εδώ για να διεκδικήσουμε τα δικαιώματα και την ταυτότητά μας», είπε ο Πουτζδεμόν σε ένα ενθουσιώδες πλήθος περίπου 3.500 υποστηρικτών του. Και εξαφανίστηκε λίγα λεπτά μετά την ομιλία του.

Η καταλανική αστυνομία ξεκίνησε την “Operatiu Gàbia” (Επιχείρηση Κλουβί), στήνοντας σημεία ελέγχου σε όλη την περιοχή και αποκλείοντας μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Πάνω από 300 άνδρες της ασφάλειας συμμετείχαν στις έρευνες, ενώ προκλήθηκε κυκλοφοριακό χάος.

Ο Πουτζδεμόν,  ήταν πρόεδρος της Καταλονίας όταν η περιοχή διεξήγαγε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της το 2017. Η Μαδρίτη το είχε χαρακτηρίσει παράνομο, ξεκινώντας διώξεις κατά των επικεφαλής του κινήματος. Από τότε, ο Πουτζδεμόν ζει αυτοεξόριστος στο Βέλγιο και μέχρι τις πρόσφατες εκλογές του Ιουνίου ήταν ευρωβουλευτής.

Ο Πουτζδεμόν είχε υποσχεθεί να είναι παρών την Πέμπτη, όταν το τοπικό κοινοβούλιο  θα ψήφιζε τον νέο του πρόεδρο, έναν σοσιαλιστή που δεν υποστηρίζει την ανεξαρτησία της Καταλονίας.

Τον περασμένο Μάιο, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας δεν κέρδισαν την απόλυτη πλειοψηφία στις περιφερειακές εκλογές.

Ο κ. Πουτζδεμόν, ο οποίος εξελέγη μέλος του τοπικού κοινοβουλίου, απέτυχε να συγκεντρώσει αρκετή υποστήριξη για να εκλεγεί πρόεδρος. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες είδαν στην επιστροφή του μια τελευταία προσπάθεια να παραμείνει ενεργός πολιτικά στην Καταλονία.

Οι βουλευτές του κόμματος του Πουτζδεμόν ήταν απαραίτητοι για να μπορέσει ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ να σχηματίσει κυβέρνηση, μετά τις τελευταίες πρόωρες εκλογές. Στο πλαίσιο μιας συμφωνίας  με το κόμμα του  Πουτζδεμόν, το ισπανικό Κοινοβούλιο ψήφισε φέτος τον νόμο περί αμνηστίας,  που αφορούσε εκατοντάδες Καταλανούς αυτονομιστές.

Αλλά παρά τον νόμο, το ένταλμα σύλληψης κατά του  Πουτζδεμόν παραμένει ενεργό και ο ίδιος κατηγορεί τους Ισπανούς δικαστές ότι έχουν πολιτικά κίνητρα.

Σύμφωνα με τη Mossos d’Esquadra, την καταλανική αστυνομία, υπήρχε σχέδιο για τη σύλληψη του Πουτζδεμόν “την πιο κατάλληλη στιγμή”. Ωστόσο, η εκτέλεση αυτού του σχεδίου απέτυχε.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αστυνομίας, ο Καταλανός ηγέτης εκμεταλλεύτηκε το μεγάλο πλήθος που τον περιτριγύριζε για να διαφύγει με ένα όχημα, που φέρεται να συνδέεται με έναν συμπαθούντα αστυνομικό. Ο τελευταίος και ένας ακόμη συνάδελφος του συνελήφθησαν, αλλά αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι.

«Εκατοντάδες αστυνομικοί για να συλλάβουν έναν πολιτικό ηγέτη δεν αρμόζει σε μια δημοκρατία, αλλά σε ένα καθεστώς που αναζητά τον υπ’ αριθμόν ένα δημόσιο εχθρό του», δήλωσε ένα μέλος του στενού κύκλου του Πουτζδεμόν.

Η συντηρητική αντιπολίτευση, με επικεφαλής τον ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος Alberto Núñez Feijóo, καταδίκασε τους κυβερνητικούς χειρισμούς. «Το σημερινό παραληρηματικό θέαμα συνιστά ταπείνωση για την Ισπανία», υποστήριξε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η πιθανή εμπλοκή αστυνομικών στην απόδραση του Πουτζδεμόν έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την ακεραιότητα της καταλανικής αστυνομίας. Το ισπανικό αστυνομικό συνδικάτο Jupol χαρακτήρισε το περιστατικό «σκάνδαλο» και απαίτησε την ανάληψη των ερευνών από την Εθνική Αστυνομία, υποστηρίζοντας ότι οι αξιωματικοί της Καταλονίας θα πρέπει να εξαιρεθούν από την έρευνα.

Το ερώτημα για το πώς κατάφερε να αποφύγει τη σύλληψη είναι μεγάλο, ιδίως καθώς είναι μια ιδιαίτερα αναγνωρίσιμη προσωπικότητα στην Καταλονία. Τα καταστήματα πωλούν caganers – φιγούρες του  Πουτζδεμόν. Σύμβουλοι του δήλωσαν ότι βρισκόταν αρκετές μέρες στην Ισπανία, πριν τη δημόσια εμφάνιση του.

Την Παρασκευή, ο δικηγόρος του, Gonzalo Boye, δήλωσε ότι ο κ. Πουτζδεμόν είχε εγκαταλείψει την Ισπανία. Το βράδυ της Παρασκευής, ο ίδιος ο Πουτζδεμόν έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι επέστρεψε στο Βέλγιο.

Το καταλανικό αυτονομιστικό κίνημα έχει ιστορικές ρίζες και ενισχύθηκε από τη σκληρή καταστολή κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Φράνκο στα μέσα του 20ού αιώνα. Σε μια ευημερούσα περιοχή, πολλοί αισθάνονται ότι συνεισφέρουν μεγάλο μερίδιο στην ισπανική οικονομία αλλά δεν παίρνουν αρκετά ανταλλάγματα και άλλοι θέλουν να προστατεύσουν την καταλανική γλώσσα.

Το 2017, όταν πολλοί Καταλανοί ψήφισαν στο δημοψήφισμα που η Μαδρίτη είχε κηρύξει παράνομο, το αποσχιστικό συναίσθημα έφτασε στο αποκορύφωμά του, καθώς ορισμένοι είδαν το όνειρό τους να ζήσουν σε ένα ανεξάρτητο κράτος να πλησιάζει.

Αλλά από τότε, το αίτημα για ανεξαρτησία, την οποία υποστήριζαν τα τελευταία χρόνια περίπου οι μισοί Καταλανοί, έχει χάσει σε δημοτικότητα.

Βουλευτές του κόμματος του  Πουτζδεμόν δήλωσαν πώς ελπίζουν η επιστροφή του θα αναζωογονούσε το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας .”Απολύτως άσχετο”, δήλωσαν πολιτικοί επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. ‘’Πολλοί στην Καταλονία θέλουν σήμερα να διεκδικήσουν περισσότερα από την κεντρική κυβέρνηση, παρά να ανεξαρτητοποιηθούν’’.