Βαθαίνει ο παγκόσμιος ανταγωνισμός στην τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), με την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρά σε ένα μάλλον αγχωμένο βήμα, υπό την πίεση των μεγάλων «παικτών» διεθνώς, ανακοινώνοντας ένα ταμείο ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση του κλάδου στο εσωτερικό της, την ώρα που στη σύνοδο του Παρισιού, η οποία ολοκληρώθηκε την Τρίτη, τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά τεχνολογικά μονοπώλια είχαν την πρώτη σύγκρουση, έτσι όπως εκφράστηκε μέσω των πολιτικών αξιωματούχων των Βρυξελλών και της Ουάσιγκτον.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε το σχέδιο αυτό στη διεθνή σύνοδο για την Τεχνική Νοημοσύνη (Artificial Intelligence Action Summit) στη Γαλλία, όπου τόνισε την ανάγκη δημιουργίας περισσότερων «gigafactories AI» στην Ευρώπη, δηλαδή μεγάλων υπολογιστικών κέντρων ικανών να υποστηρίξουν την εκπαίδευση των πιο εξελιγμένων και πολύπλοκων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.

• Διαβάστε επίσης: OpenAI / Η προσφορά του Μασκ για εξαγορά, το «όχι» του Άλτμαν και το ιστορικό

Η ανακοίνωση αυτή, όπως αναφέρει το Politico, έρχεται ως απάντηση στις τεράστιες επενδύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, που έχουν ήδη προχωρήσει σημαντικά στην ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και υποδομών υπερυπολογιστών.

Στην ομιλία της, η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι η διεθνής πρωτιά στην «κούρσα» για την τεχνητή νοημοσύνη παραμένει ακόμη «διεκδικήσιμη», απορρίπτοντας την άποψη ότι η Ευρώπη έχει χάσει τη μάχη.

«Πολύ συχνά ακούω ότι η Ευρώπη είναι πίσω στον αγώνα, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα έχουν ήδη πάρει προβάδισμα», δήλωσε χαρακτηριστικά, εννοώντας προφανώς ότι η Ένωση πρέπει να δράσει δυναμικά για να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της στον τομέα.

Η νέα αυτή επένδυση αποσκοπεί όχι μόνο στη δημιουργία ισχυρών υποδομών, αλλά και στη διασφάλιση ότι όλες οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα έχουν πρόσβαση στην αναγκαία υπολογιστική ισχύ. Η πρόεδρος της Επιτροπής τόνισε ότι το εγχείρημα αυτό συνιστά «τη μεγαλύτερη δημόσια επένδυση στην τεχνητή νοημοσύνη παγκοσμίως», με στόχο να κινητοποιήσει έως και 200 δισεκατομμύρια ευρώ από κυβερνήσεις και ιδιωτικούς επενδυτές.

Το Ταμείο «Invest AI»ο και η πηγή χρηματοδότησης

Το νέο ταμείο, το οποίο θα ονομαστεί «InvestAI», θα χρηματοδοτηθεί εν μέρει από υπάρχοντα ευρωπαϊκά επενδυτικά προγράμματα, όπως το Digital Europe Programme, το Horizon Europe και το InvestEU. Παράλληλα, υπάρχει η προοπτική εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία είναι κρατικά ελεγχόμενη και μπορεί να ενισχύσει τη χρηματοδότηση του έργου μέσω πρόσθετων κεφαλαίων.

Αυτό το ταμείο θέλει να γίνει η «ευρωπαϊκή απάντηση» στο φιλόδοξο σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες έχουν ανακοινώσει επένδυση ύψους 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων» για την κατασκευή νέων κέντρων δεδομένων και υπολογιστικής υποδομής AI.

Επιπλέον, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ανακοίνωσε πρόσφατα ένα ανεξάρτητο εθνικό σχέδιο ύψους 109 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση του τομέα τεχνητής νοημοσύνης στη Γαλλία, γεγονός που δείχνει ότι τα ισχυρά κράτη – μέλη της ΕΕ δεν περιμένουν μόνο τις κεντρικές αποφάσεις των Βρυξελλών, αλλά προχωρούν και σε δικές τους πρωτοβουλίες.

Η απειλή των χαμηλού κόστους κινεζικών μοντέλων

Η απόφαση της ΕΕ να ενισχύσει δραστικά την επένδυσή της στην τεχνητή νοημοσύνη έρχεται σε μια περίοδο όπου η παγκόσμια αγορά AI αναστατώθηκε από την εμφάνιση του DeepSeek, ενός χαμηλού κόστους κινεζικού AI μοντέλου που απέδειξε ότι η ανάπτυξη ισχυρών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης δεν απαιτεί απαραίτητα τεράστιες επενδύσεις.

Η επιτυχία του DeepSeek έχει προκαλέσει ανησυχίες στη Δύση, καθώς ενδέχεται να μειώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών, οι οποίες μέχρι σήμερα βασίζονταν σε δαπανηρές υποδομές και τεράστιες επενδύσεις.

Η προηγούμενη δέσμευση για υπερυπολογιστές και οι μελλοντικές προοπτικές

Η νέα ανακοίνωση της Επιτροπής έρχεται να συμπληρώσει τη δέσμευση του περασμένου Δεκεμβρίου για την κατασκευή επτά υπερυπολογιστών ειδικά βελτιστοποιημένων για AI, οι οποίοι θα είναι ανοικτοί σε νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) για την εκπαίδευση των AI μοντέλων τους.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, πέντε ακόμη υπερυπολογιστές αναμένεται να ανακοινωθούν σύντομα, αυξάνοντας κατακόρυφα την υπολογιστική ισχύ που θα είναι διαθέσιμη εντός της Ένωσης.

Η Henna Virkkunen, επικεφαλής της Επιτροπής για την τεχνολογική κυριαρχία της ΕΕ, δήλωσε πως η Ένωση επιδιώκει να στηρίξει μια ισχυρή κοινότητα νεοφυών επιχειρήσεων AI, καθώς αυτές «συχνά δεν έχουν πρόσβαση στην απαιτούμενη υπολογιστική ισχύ».

Σε συνέντευξή της στο Politico, επισήμανε ότι σε μόλις έναν χρόνο, η υπολογιστική ικανότητα των υπερυπολογιστών στην Ευρώπη αναμένεται να είναι πέντε φορές μεγαλύτερη από τη σημερινή, αλλά υπογράμμισε πως απαιτούνται ακόμη περισσότερες επενδύσεις για να εξασφαλιστεί η αυτονομία της ΕΕ στον τομέα.

Για την ίδια, η νέα αυτή επένδυση των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ αποτελεί το πιο φιλόδοξο βήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης και ισχυρής υπολογιστικής υποδομής AI.

Διπλωματικό «μαλλιοτράβηγμα»

Μέχρι στιγμής, η σύγκρουση των δύο πλευρών του Ατλαντικού – με την Βρετανία, φυσικά, να τάσσεται ανεπιφύλακτα με την Ουάσιγκτον – εκφράζεται στο «ρυθμιστικό» πεδίο της ΤΝ, με τις ΗΠΑ να θέλουν απόλυτη «ελευθερία» και την ΕΕ να προσπαθεί να θεσπίσει «κανόνες».

• Διαβάστε: Σύνοδος για Τεχνητή Νοημοσύνη / Διαχωρίζουν την θέση τους ΗΠΑ και Βρετανία

Έτσι, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς, από το βήμα της συνόδου, κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να αγκαλιάσουν «τα νέα σύνορα της τεχνητής νοημοσύνης με αισιοδοξία και όχι με τρόμο» και να υιοθετήσουν μια πιο «ελαφριά» προσέγγιση στους τεχνολογικούς κανονισμούς.

«Θέλουμε να ξεκινήσουμε την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης μπροστά μας με πνεύμα διαφάνειας και συνεργασίας, αλλά για να δημιουργήσουμε αυτό το είδος εμπιστοσύνης χρειαζόμαστε διεθνή ρυθμιστικά καθεστώτα που ενθαρρύνουν τη δημιουργία», είπε στους παρευρισκόμενους στη σύνοδο.

Απηχώντας τη δυσαρέσκεια των αμερικανικών εταιρειών για τις προσπάθειες της ΕΕ να «χαλιναγωγήσει» την ΤΝ, ο  Βανς ζήτησε ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης που «δεν στραγγαλίζει» την αναπτυσσόμενη βιομηχανία.

«Ο περιορισμός της ανάπτυξής της τώρα, θα σήμαινε την παράλυση μιας από τις πιο υποσχόμενες τεχνολογίες που έχουμε δει εδώ και γενιές», είπε στο πρώτο του μεγάλο ταξίδι στο εξωτερικό από την ανάληψη των καθηκόντων του.

Ο Βανς επιτέθηκε κατηγορηματικά στον Νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές της ΕΕ και στον Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, λέγοντας στους παρευρισκόμενους, μεταξύ των οποίων και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι πρόκειται για «επαχθείς διεθνείς κανόνες» που έχουν «καταπνίξει» την καινοτομία και δημιούργησαν «περιττά εμπόδια» για τις αμερικανικές επιχειρήσεις.

Η επικεφαλής τεχνολογίας της ΕΕ Henna Virkkunen είπε στο Politico, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής πριν από την ομιλία του Bανς, ότι οι τεχνολογικοί νόμοι της ΕΕ είναι δίκαιοι. Ωστόσο, είπε ότι θα συζητήσει το θέμα με τους Αμερικανούς ομολόγους της και υποσχέθηκε ένα πιο «φιλικό προς την καινοτομία» κανονιστικό πλαίσιο τεχνητής νοημοσύνης.

Παρά τις διάφορες επικρίσεις του, τα σχόλια του Βανς είναι πιθανό να γίνουν δεκτά από πολλούς από τους μεγαλύτερους παίκτες τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη, καθώς έχουν ζητήσει από τις Βρυξέλλες να επικεντρωθούν περισσότερο στην καινοτομία και λιγότερο στη ρύθμιση.

Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν φτάσει στο σημείο να ζητούν αναθεώρηση του νόμου της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη, ο οποίος απαγορεύει ορισμένες πρακτικές και εισάγει διασφαλίσεις.

Ο Βανς πρόσθεσε ότι «χαιρετίζει» τον τόνο των συνομιλιών στη σύνοδο, την οποία ο Μακρόν χαρακτήρισε ως μια στιγμή για να αγκαλιάσει τις ευκαιρίες που συνδέονται με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, αντί να επικεντρωθεί στη ρύθμιση και να συλλογιστεί τις υπαρξιακές απειλές της.

«Μου αρέσει να βλέπω αυτό το άρωμα απορρύθμισης να μπαίνει σε πολλές συζητήσεις», σχολίασε ο Βανς.

Στο στόχαστρο η Κίνα

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ επιτέθηκε επίσης στην Κίνα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, επικρίνοντας «εχθρικούς ξένους αντιπάλους» που, σύμφωνα με τον Βανς, «εξοπλίζουν» το λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης για να ξαναγράψουν την ιστορία και να λογοκρίνουν την «ελευθερία» του λόγου.

«Από το κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης μέχρι τον εξοπλισμό 5G, είμαστε όλοι εξοικειωμένοι με τη φθηνή τεχνολογία στην αγορά που έχει επιδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό και εξάγεται από αυταρχικά καθεστώτα», είπε. «Αν μια συμφωνία φαίνεται πολύ καλή για να είναι αληθινή, θυμηθείτε απλώς το παλιό ρητό που μάθαμε στη Silicon Valley: αν δεν πληρώνετε για το προϊόν, είστε το προϊόν».

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για την απελευθέρωση του δυναμικού της τεχνητής νοημοσύνης έγινε πιο έντονος τον περασμένο μήνα, αφού ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ένα σχέδιο 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης στις ΗΠΑ και η κινεζική startup DeepSeek κυκλοφόρησε ένα chatbot αιχμής που φέρεται να είναι μικρότερο από το κόστος των Αμερικανών ανταγωνιστών της.

Ο Βανς πραγματοποίησε την ομιλία του λίγες ώρες αφότου ο Τραμπ θέσπισε νέους δασμούς 25% σε χάλυβα και αλουμίνιο που εισάγονται στις ΗΠΑ, μια κίνηση που θα επηρεάσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και θα κλιμακώσει σημαντικά τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ Βρυξελλών, Ουάσιγκτον και Πεκίνου.

Η Φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε την Τρίτη τους νέους δασμούς «αδικαιολόγητους» και υποσχέθηκε ότι «δεν θα μείνουν αναπάντητοι».