Ο Τούρκος εργάτης Χασάν Σαρικάγια λέει ότι δεν έχει δουλειά, χρήματα και καμία ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, την ώρα που ο Ερντογάν, ο ηγέτης που στήριζε για χρόνια, παραμένει στην εξουσία.

Όπως πολλοί άνθρωποι στο Ικόνιο (Konya), τη βιομηχανική πόλη που θεωρείται προπύργιο των συντηρητικών και η οποία γνώρισε οικονομική άνθηση κατά τα πρώτα χρόνια της εποχής Ερντογάν, ο Σαρικάγια έχει πληγεί από τη συντριβή της λίρας, τον κλιμακούμενο πληθωρισμό και την επιχειρηματική ύφεση.

Η δυσμενής οικονομική κατάσταση του Σαρικάγια και πολλών άλλων πολιτών μπορεί να σημαίνει προβλήματα για τον Ερντογάν, καθώς ο πιο επιτυχημένος σύγχρονος πολιτικός της Τουρκίας χάνει σταδιακά τη στήριξη στο προσωπό του. Ενώ οι επόμενες εκλογές, που αναμένονται στα μέσα του 2023, μετατρέπονται στην πιο δύσκολη δοκιμασία των δύο δεκαετιών του στην εξουσία.

«Ψάχνω για δουλειά, δεν μπορώ να πληρώσω τα χρέη μου… δεν υπάρχει λύση. Οι άνθρωποι έχουν κουραστεί πλέον», δήλωσε ο Σαρικάγια, 31 ετών, μιλώντας σε πολυσύχναστο δρόμο στο Ικόνιο.
«Ψήφιζα τον Ερντογάν επί χρόνια… Κοιτάξτε τώρα, δεν θα είναι σε θέση να σώσει τον εαυτό του».

Οι συνεχείς θρίαμβοι του Ερντογάν σε περισσότερες από δώδεκα εθνικές και τοπικές εκλογικές διαδικασίες βασίστηκαν σε ένα ιστορικό οικονομικής ανάπτυξης και ευσεβών συντηρητικών αξιών που ενθουσίασαν εκατομμύρια Μουσουλμάνους Τούρκους, οι οποίοι από καιρό ένιωθαν ότι αγνοούνται από μια κοσμική ελίτ.

Στις προεδρικές εκλογές του 2018, ο Ερντογάν κέρδισε το 75% των ψήφων στο Ικόνιο και η στήριξη προς το ΑΚΡ ήταν η δεύτερη υψηλότερη, ανάμεσα στις 81 επαρχίες της Τουρκίας. Αυτή η κυριαρχία απειλείται τώρα από ένα άνευ προηγουμένου σύνολο προκλήσεων.

Άλλοι κάτοικοι του Ικονίου που μίλησαν στο Reuters, όπως εργαζόμενοι στη βομηχανία, αγρότες και φοιτητές, εξέφρασαν κι αυτοί τη δυσαρέσκειά τους για την αύξηση των τιμών και τις λιγότερες θέσεις εργασίας.

Αν και πολλοί δήλωσαν ότι θα στηρίξουν το κόμμα του Ερντογάν και στις επόμενες εκλογές, εθνικές έρευνες τον τελευταίο χρόνο δείχνουν ότι η απογοήτευση του Σαρικάγια αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης, με τα αντιπολιτευόμενα κόμματα να προηγούνται του ΑΚΡ και του κοινοβουλευτικού συμμάχου του, του εθνικιστικού MHP.

«Δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ τόσο χαμηλή στήριξη για το ΑΚΡ», δήλωσε ο Σινάν Ουλγκέν, διευθυντής στο Κέντρο Οικονομικών και Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη.
«Υπάρχει ενισχυμένη αντίληψη ότι το 2023 θα υπάρξει πολιτική αλλαγή».

«Ο νικητής τα παίρνει όλα»

Ο Ερντογάν κυβερνά την Τουρκία από το 2003, πρώτα ως πρωθυπουργός και αργότερα ως πρόεδρος. Πριν από τρία χρόνια ανέλαβε ευρύτερες εξουσίες υπό νέα εκτελεστική προεδρία, η οποία, σύμφωνα με επικριτές, δημιούργησε ένα υπερσυγκεντρωτικό πολιτικό σύστημα ανεπαρκώς εξοπλισμένο για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές, πολιτικές και προκλήσεις ασφαλείας της Τουρκίας.

Η εξουσία αποστραγγίστηκε από θεσμούς και υπουργεία, ο Ερντογάν απέλυσε τρεις διοικητές κεντρικών τραπεζών από το 2019 και τρεις υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τραπεζών τον Οκτώβριο.

Ο ίδιος λέει ότι η κεντρική τράπεζα παραμένει ανεξάρτητη, ωστόσο υπέκυψε στο κάλεσμά του για μείωση των επιτοκίων πολύ κάτω από τον πληθωρισμό, προκαλώντας πτώση της λίρας κατά 56% αυτό το έτος και αυξάνοντας το κόστος ζωής των απλών Τούρκων.

Η προεδρία δεν απάντησε στο αίτημα να σχολιάσει τις επιπτώσεις της κυβερνητικής πολιτικής στην οικονομία και στα ποσοστά δημοφιλίας του Ερντογάν Ταυτόχρονα, οι αντίπαλοί του τον κατηγορούν ότι οδήγησε την Τουρκία στη φτώχεια.

Τα προβλήματα του Ερντογάν επιδεινώνονται από το ίδιο το προεδρικό σύστημα που υποστήριξε, το οποίο απαιτεί απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων στην κάλπη, ενώ δεν προσφέρει την επιλογή στους υποψηφίους να χτίσουν συμμαχίες για να πετύχουν πλειοψηφία.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τρεις πιθανοί αντίπαλοι -οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, αμφότεροι από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και ο αρχηγός του εθνικιστικού Κόμματος IYI – θα τον κέρδιζαν όλοι σε μια απευθείας αναμέτρηση.

«Είναι ένα σύστημα τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα», το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο σε μια εποχή που η πολιτική δημοτικότητά του βυθίζεται», δήλωσε ο Ουλγκέν.

«Ένας σουλτάνος στα τελευταία βήματα της καριέρας του»

Για πρώτη φορά στις εκλογές ο Ερντογάν θα αντιμετωπίσει επίσης δύο αποσχιστικά κόμματα που ιδρύθηκαν από ιδρυτικά μέλη του ΑΚΡ του.

Το ένα είναι το Κόμμα Gelecek (Μέλλον), με ηγέτη τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, το άλλο διοικείται από τον πρώην σύμμαχο του Ερντογάν Αλί Μπαμπατζάν. Και οι δύο προσφέρουν στους απογοητευμένους ψηφοφόρους του ΑΚΡ την ευκαιρία να απορρίψουν τον Ερντογάν χωρίς να απομακρυνθούν από τις συντηρητικές αξίες του.

«Εάν οι ψηφοφόροι πρέπει να κάνουν μια επιλογή και έχουν δεξιό προσανατολισμό, θα βρουν ένα άλλο δεξιό κόμμα πιο κοντά τους», δήλωσε ο Χασάν Εκίτσι, τοπικός πρόεδρος του Κόμματος Gelecek στο Ικόνιο.

Ενώ η εθνική στήριξη για τα νέα κόμματα παραμένει σε χαμηλά μονοψήφια ποσοστά, ακόμη και οι οριακές διακυμάνσεις θα μπορούσαν να βλάψουν τον Ερντογάν κα τελικά να ανατρέψουν τα δεδομένα.

«Οι εξελίξεις από το 2018, όταν η Τουρκία πέρασε την πρώτη οικονομική κρίση υπό τον Ερντογάν… όλα δείχνουν ότι ο Ερντογάν είναι σουλτάνος στα τελευταία βήματα της καριέρας του», δήλωσε ο Σόνερ Καγκαπτάι, διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον για την Πολιτική για την Εγγύς Ανατολής.

Ταυτόχρονα, υπάρχει ανησυχία για την υγεία του 67χρονου ηγέτη. Γνωστός ως δεινός ρήτορας, ο Ερντογάν έχει εμφανιστεί τον τελευταίο χρόνο και σε ορισμένες περιστάσεις κουρασμένος και χλωμός, περπατώντας αδέξια, ενώ τον έχει πάρει ο ύπνος μπροστά στις κάμερες.

Σε μια χώρα όπου ο μισός πληθυσμός είναι έως ή κάτω των 31 ετών, πολλοί δεν έχουν γνωρίσει κανέναν άλλο ηγέτη. Ο Ερντογάν λέει ότι οι νεαροί Τούρκοι πρέπει να εκτιμήσουν την πρόοδο της χώρας τους υπό την ηγεσια του.

Πάντως, το κόμμα του Ερντογάν εξακολουθεί να απολαμβάνει τη μεγαλύτερη υποστήριξη από οποιοδήποτε άλλο και μπορεί να βασιστεί σε σχεδόν ευρεία υποστήριξη από ΜΜΕ που ανήκουν κυρίως στους υποστηρικτές του.

Κατά τη διακυβέρνησή του, σημειώθηκε άνθηση στον κατασκευαστικό κλάδο και βελτιωμένες υπηρεσίες υγείας, ενώ οι θρησκευόμενοι Τούρκοι χαιρέτισαν τον τερματισμό των περιορισμών στη χρήση μαντίλας.

Από την άλλη πλευρά, η χαλαρή συμμαχία των αντιπάλων του στερείται συμφωνημένης πολιτικής πλατφόρμας και δεν έχει ακόμη επιλέξει προεδρικό υποψήφιο.

Ωστόσο, η αβεβαιότητα για τις προοπτικές του Ερντογάν εξαπλώνεται στον ευρύτερο κόσμο, με τον ίδιο να καταβάλλει διστακτικές προσπάθειες για να αποκαταστήσει τις τεταμένες σχέσεις με ορισμένους συμμάχους και αντιπάλους της Τουρκίας.

Ο Ουνάλ Σεβίκοζ, απόστρατος πρεσβευτής, ανέφερε ότι χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ που βρίσκονται εδώ και καιρό σε αντιπαράθεση με τον Ερντογάν, δεν βιάζονται να τα βρουν μαζί του.
«Ο κόσμος αισθάνεται ότι ο άνεμος της αλλαγής φυσάει τώρα και όλοι περιμένουν αλλαγή στην κυβέρνηση», ανέφερε.

Πηγή: Euractiv