Το μέγεθος και την προβληματικότητα γύρω από την αμφιλεγόμενη βιομηχανία παρένθετης μητρότητας αποκάλυψε το lockdown.

Η υπόθεση φωτίστηκε, αφού έλαβε μεγάλες διαστάσεις όταν η εταιρεία BioTexCom, η μεγαλύτερη ιδιωτική παρένθετης μητρότητας της Ουκρανίας και η μεγαλύτερη κλινική παρένθετης μητρότητας στον κόσμο, δημοσίευσε εικόνες από το ξενοδοχείο Venice Hotel του Κιέβου, με δεκάδες νεογέννητα, που δεν μπορούσαν να παραλάβουν οι γονείς τους από άλλες χώρες αφότου έκλεισαν τα σύνορα.

Το οικιστικό συγκρότημα, που βρίσκεται πίσω από ένα τείχος από μπετόν και συρματοπλέγματα, πέρασε στα πρωτοσέλιδα παγκοσμίως. Στον προαύλιο χώρο του ξενοδοχείου κυματίζουν οι σημαίες από τις χώρες προέλευσης των πελατών της κλινικής: Γερμανία, Κίνα, Ισπανία, Σουηδία, Ιταλία. Η BioTexCom κυκλοφόρησε το βίντεο από το ξενοδοχείο στα μέσα Μαΐου για να επισημάνει το θλιβερό δίλημμα για τους γονείς και να ασκήσει πιέσεις για τη χαλάρωση των κλειστών συνόρων.

Τα δεινά των μωρών έγιναν πρωτοσέλιδα σε πολλά μμε παγκοσμίως, αλλά ένα μήνα μετά, περίπου 50 μωρά παραμένουν στο ξενοδοχείο και το γεγονός αποκαλύπτει και φέρνει στο προσκήνιο την ηθική αλλά και τον τρόπο της ακμάζουσας εμπορικής βιομηχανίας τεκνοποίησης στην Ουκρανία.

Διαβάστε επίσης στο Tvxs.gr: 

• Η «πρωτεύουσα» της παρένθετης μητρότητας
• Η σκοτεινή βιομηχανία της παρένθετης μητρότητας
• Μέσα στο «εργοστάσιο μωρών» της Ουκρανίας

Μια επικερδής επιχείρηση

Σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες της Δύσης, η υποκατάστατη μητρότητα επιτρέπεται στην Ουκρανία και είναι μάλιστα και ιδιαίτερα επικερδής. Υπάρχουν πολλά γραφεία που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες. Μόνο για τη Γερμανία, το ουκρανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανέφερε στη Deutsche Welle ότι το 2019 σχεδόν 1500 μωρά καταγράφηκαν ότι γεννήθηκαν στην Ουκρανία από παρένθετες γυναίκες, έπειτα από παραγγελία ξένων ζευγαριών, εκ των οποίων το ένα μέλος είχε τη γερμανική υπηκοότητα.

Η επιχείρηση βρεφών ανθεί, εκμεταλλευόμενη πολλές γυναίκες στην Ουκρανία, οι οποίες οικονομικής ανέχειας και φτώχειας θέλουν να βγάλουν κάποια χρήματα κυοφορώντας και γεννώντας το παιδί ενός ζευγαριού. Το ποσό ξεπερνά τα 10.000-15.000 ευρώ ανά παιδί. Ο μέσος μισθός στη χώρα είναι 300 ευρώ.

Ο εντεταλμένος του Προέδρου για τα δικαιώματα του παιδιού, Mykola Kuleba, ζήτησε την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας για ξένα ζευγάρια, δεδομένου όπως δήλωσε ότι δεν ήταν αρκετή η μεταρρύθμιση του συστήματος και την περιέγραψε ως παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών.

Ωστόσο, σε μια οικονομία με έλλειψη μετρητών, όπου ο μέσος μισθός είναι 300 ευρώ το μήνα, πολλές φτωχές γυναίκες, ειδικά σε μικρές πόλεις και αγροτικές περιοχές, περιμένουν στην ουρά για να κυοφορήσουν μωρά για χρήματα, ακόμη και εάν πληρώνουν βαρύ τίμημα για την υγεία και τη ψυχολογία τους.

Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία, αλλά εκτιμάται ότι πολλές χιλιάδες παιδιά γεννιούνται μέσω παρένθετης μητέρας στην Ουκρανία κάθε χρόνο. Ογδόντα τοις εκατό αυτών των μωρών είναι για ξένα ζευγάρια, τα οποία επιλέγουν την Ουκρανία επειδή η διαδικασία είναι νόμιμη και φθηνή.

Η τιμή για ένα ζευγάρι ξεκινά από 25.000 ευρώ, με την παρένθετη μητέρα να λαμβάνει τουλάχιστον 10.000. Οι γονείς πρέπει να είναι παντρεμένα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια και να έχουν απόδειξη της διάγνωσης της στειρότητάς τους. Οι κλινικές και τα γραφεία σχετικών υπηρεσιών τοποθετούν τις διαφημίσεις τους σε εφημερίδες, σε μέσα μαζικής μεταφοράς, σχεδόν παντού.

Και το ανθρώπινο δράμα

Στη Vinnytsia, μια πόλη νοτιοδυτικά του Κίεβου, η Liudmyla περιμένει να λάβει το υπόλοιπο της αμοιβής της για τη γέννηση ενός κοριτσιού για ένα γερμανικό ζευγάρι τον Φεβρουάριο. Όπως λέει, στο ρεπορτάζ του Guardian, της οφείλουν 6.000 ευρώ. «Μου λένε συνεχώς ότι δεν μπορούν να στείλουν ολόκληρο το ποσό λόγω του lockdown».

Αν και η Liudmyla, 39 ετών, είχε συλλάβει το έμβρυο στο Κίεβο και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της εγκυμοσύνης της στη Vinnytsia, το πρακτορείο της ζήτησε να ταξιδέψει στην Πολωνία για να γεννήσει, ώστε το μωρό να μπορεί να εγγραφεί εκεί. Το προσωπικό του νοσοκομείου στην Πολωνία δεν γνώριζε ότι η Liudmyla ήταν παρένθετη μητέρα, διότι απαγορεύεται στην Πολωνία, όπως συμβαίνει στην πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης. 

Η Luidmyla μητέρα τριών παιδιών είδε την κλινική παρένθετης μητρότητας ως μια δυνατότητα να αποκτήσει σπίτι και με τα χρήματα μπόρεσε να πάρει δάνειο με υποθήκη ένα μικρό διαμέρισμα.

Η Tetiana Shulzhynska, 38 ετών, ακτιβίστρια, προσπαθεί να πείσει τις γυναίκες να μείνουν μακριά από την παρένθετη μητρότητα επειδή πιστεύει ότι πολλές από αυτές καταλήγουν να πληρώνουν με την υγεία τους ή ακόμα και τη ζωή τους. «Η σύμβαση προστατεύει μόνο τα μωρά», λέει στη Guardian.

Η Shulzhynska, μητέρα δύο παιδιών που εργαζόταν ως εισπράκτορας τρόλεϊ, πήγε σε μια κλινική παρένθετης μητρότητας το 2013 επειδή χρειαζόταν απεγνωσμένα να επιστρέψει ένα τραπεζικό δάνειο. Μάλιστα η κλινική της έστειλε χρήματα για να αγοράσει το εισιτήριο στο Κίεβο.

Συμφώνησε να κυοφορήσει ένα μωρό για ένα ζευγάρι Ιταλών, και μέσα σε δύο μήνες αποδείχθηκε ότι είχε τέσσερα έμβρυα ζωντανά στη μήτρα της. Η βιολογική οικογένεια αποφάσισε να κρατήσει μόνο ένα και τα υπόλοιπα αφαιρέθηκαν χειρουργικά. Τον Μάιο του 2014, η Shulzhynska γέννησε ένα κοριτσάκι, το οποίο έδωσε στους γονείς. Έλαβε 9.000 ευρώ. Επτά μήνες αργότερα πήγε σε νοσοκομείο με σοβαρό πόνο στο στομάχι. Οι γιατροί διάγνωσαν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Χρειάστηκε σχεδόν ένα χρόνο για να συγκεντρώσει χρήματα για χειρουργική επέμβαση. Η Shulzhynska υποψιάζεται ότι ο καρκίνος προκλήθηκε από την παρένθεσή της, αν και δεν υπάρχει απόδειξη για αυτό. Τώρα χρησιμοποιεί πατερίτσες επειδή οι γιατροί της σκοπεύουν να ακρωτηριάσουν το αριστερό της πόδι, το οποίο τώρα επηρεάζεται από τον καρκίνο που εξαπλώνεται.

Το 2015, η Shulzhynska υπέβαλε καταγγελία εναντίον της BioTexCom σχετικά με ζημία που προκλήθηκε στην υγεία της, η οποία οδήγησε σε ποινική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ο Yuriy Kovalchuk, πρώην κρατικός εισαγγελέας, του οποίου το γραφείο επέβλεψε μια σειρά ποινικών ερευνών για την BioTexCom το 2018 και το 2019, λέει ότι τουλάχιστον τρεις άλλες γυναίκες προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, αφού αφαίρεσαν τη μήτρα τους μετά από υποκατάστατες εγκυμοσύνες που οργάνωσε η εταιρεία.

Λέει μάλιστα ότι άλλες έρευνες περιελάμβαναν και ισχυρισμούς για απάτη, ακόμη και εμπορία ανθρώπων το 2016, όταν ένα ζευγάρι Ιταλών ανακάλυψε το 2011 ότι τα παιδιά που είχαν πάρει σπίτι δεν είχαν γενετική σχέση με αυτούς. Ο Kovalchuk απομακρύνθηκε από τη θέση του πέρυσι και πιστεύει ότι οι έρευνες για το BioTexCom έχουν σταματήσει.

Στο Hotel Venice, ο Albert Tochilovsky, ιδιοκτήτης της BioTexCom, δεν αμφισβητεί ότι υπήρχαν αναμίξεις με έμβρυα κατά τη διάρκεια διαδικασιών παρένθετης παρέμβασης το 2011 που οδήγησαν στην συγκεκριμένη έρευνα. Το σφάλμα το αποδίδει στην έλλειψη εμπειρίας της κλινικής, που τότε ήταν μόλις ενός έτους, και λέει: «Δεν νομίζω ότι μόνο εμείς κάναμε λάθη εδώ. Εάν κάποιος αρχίσει να ελέγχει το DNA, θα υπάρξουν πολλά σκάνδαλα». 

Ισχυρίζεται, επίσης, ότι σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις οι γονείς απέρριψαν τα μωρά μετά τη γέννησή τους επειδή είχαν προβλήματα υγείας. Τα παιδιά αυτά οδηγούνται στο ορφανοτροφείο.

Ωστόσο, ο ιστότοπος της εταιρείας διαφημίζει «τις καλύτερες παρένθετες μητέρες» και ο Tochilovsky αρνείται την κακομεταχείριση γυναικών ή οποιαδήποτε απάτη στην κλινική του και απορρίπτει τους ισχυρισμούς για τον καρκίνο της Shulzhynska ως «ανοησία».

Η Svitlana Sokolova, μια πρώην παρένθετη μητέρα και τώρα ακτιβίστρια στη ΜΚΟ Strength of Mothers, λέει ότι άρχισε να λαμβάνει περισσότερα παράπονα σχετικά με φερόμενη κακομεταχείριση κατά την πανδημία. Μια ομάδα γυναικών κατήγγειλε ότι η σύμβασή τους τις υποχρέωσε να συνεχίσουν να εμφυτεύονται έμβρυα στη μήτρα τους για ένα χρόνο μέχρι να μείνουν έγκυες. «Μέσω αυτής της σύμβασης, οι γυναίκες έγιναν ένα είδος ιδιοκτησίας», λέει.

Η Maryna Lehenka, δικηγόρος της La Strada Ukraine, λέει ότι η ανοιχτή γραμμή του φιλανθρωπικού οργανισμού λαμβάνει περίπου εκατοντάδες κλήσεις από παρένθετες μητέρες που διαμαρτύρονται για το άγχος που αντιμετωπίζουν μετά τη γέννα ή προβλημάτων που προκαλούνται από τις ορμόνες που πήραν για να αυξήσουν τις πιθανότητες εγκυμοσύνης.

Ο Tochilovsky από την πλευρά του λέει ότι εάν η εμπορική δραστηριότητα της παρένθετης μητρότητας απαγορευτεί, η κλινική του θα επικεντρωθεί στη δωρεά εμβρύων. «Το μέλλον του κόσμου είναι στη βιοτεχνολογία και τα περισσότερα χρήματα θα διατεθούν στη βιοτεχνολογία», επισημαίνει.

* Κεντρική φωτογραφία από τον Guardian.