Έχω συχνά αναλύσει πώς η στρατηγική περικύκλωσης της Ρωσίας από την Αμερική και τους συμμάχους της, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ντοκουμέντα που ήρθαν αυτές τις μέρες στη δημοσιότητα αποκαλύπτουν ότι η Ουάσγικτον είχε προειδοποιηθεί και για κάτι ακόμη: επιβάλλοντας στη ρωσική κοινωνία τη «θεραπεία σοκ», θα προκαλούσε εχθρικές σχέσεις της Δύσης και με τους Ρώσους πολίτες.

Το 1994, τρία χρόνια μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης και ενώ η ρωσική κοινωνία υποβάλλεται σε εξοντωτικές οικονομικές «μεταρρυθμίσεις» ο Γουέιν Μέρρυ, κορυφαίος πολιτικός αναλυτής της Πρεσβείας των ΗΠΑ στη Μόσχα στέλνει ένα προφητικό τηλεγράφημα 70 σελίδων προς το αμερικανικό υπουργείο των Εξωτερικών.

• Διαβάστε επίσης: Η μεγάλη απάτη: Το ιστορικό παρασκήνιο πίσω από την κρίση στην Ουκρανία

Στο τηλεγράφημα, ο Μέρρυ επικρίνει την αμερικανική πολιτική στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Υποστηρίζει ότι η επιβολή “θεραπείας σοκ” σε μια χώρα με ιστορία κρατικού ελέγχου της οικονομίας, πολιτική αβεβαιότητα και ειδικές γεωγραφικές και κλιματικές συνθήκες, είναι ακατάλληλη.

Επιπλέον, προειδοποιεί ότι η ορατή αμερικανική εμπλοκή οδηγεί σε αρνητική εικόνα των ΗΠΑ από τον ρωσικό λαό, με κίνδυνο την αναβίωση εχθρικών σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.

Ο Merry επισημαίνει ότι η αμερικανική πολιτική δίνει προτεραιότητα στη δημιουργία αγορών εις βάρος της οικοδόμησης δημοκρατικών θεσμών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αυταρχικές τάσεις στη ρωσική ηγεσία. Προβλέπει ότι η αποτυχία κατανόησης των ρωσικών πολιτιστικών και ιστορικών ιδιαιτεροτήτων θα έχει ως αποτέλεσμα την αποτυχία τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

Ο Αμερικανός διπλωμάτης είναι ιδιαιτέρα επικριτικός για τις ιδεολογικές ηθικολογίες των κάθε είδους Αμερικανών απεσταλμένων στη Μόσχα εκείνη την εποχή, τους οποίους επιπλέον κατηγορεί για πρακτικές διαφθοράς:

«Πολύ, πολύ λίγοι Ρώσοι αποδίδουν θετικό ηθικό περιεχόμενο στις δυνάμεις της αγοράς, και δυστυχώς, περισσότεροι από αυτούς είναι μέλη της Μαφίας παρά οικονομολόγοι..

..Δυστυχώς, πολύ λίγοι από τους πολυάριθμους Αμερικανούς “συμβούλους” που βρίσκονται στη Ρωσία μετά την πτώση εξοικειώθηκαν έστω και με τα πιο βασικά δεδομένα της χώρας, της οποίας την τύχη θέλουν να διαμορφώσουν… Ακόμα και οι πιο προοδευτικοί και συνεργάσιμοι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν χάσει την υπομονή τους με την ατελείωτη παρέλαση από αυτό που αποκαλούν “τουρίστες βοήθειας”, οι οποίοι σπάνια μπαίνουν στον κόπο να ρωτήσουν τους οικοδεσπότες τους για μια αξιολόγηση των ρωσικών αναγκών…

… Και καθώς «τα προγράμματα βοήθειας μας συχνά ωφελούν κυρίως εγχώριους εργολάβους, ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων της βοήθειας δεν έφυγε ποτέ από τις ακτές μας ούτε έφτασε ποτέ στα χέρια των Ρώσων».

Το τηλεγράφημα έδωσε στο φως η εξαιρετική μη κυβερνητική οργάνωση National Security Archive, με την οποία έχω συνεργαστεί σε διάφορα ρεπορτάζ, όπως για την αμερικανική εμπλοκή στο πραξικόπημα στη Χιλή. Απέκτησε το τηλεγράφημα μετά από αγωγή που έκανε στο αμερικανικό δημόσιο, βάσει του Νόμου για την Ελευθερία της Πληροφόρησης (FOIA).

Σχολιάζοντας https://nsarchive.gwu.edu/briefing-book/russia-programs/2024-12-18/long-telegram-1990s-whose-russia-it-anyway-toward-policy?eType=EmailBlastContent&eId=ce7cec72-bdd7-4b3d-8bb0-823d5a5eeb99 το τηλεγράφημα, η National Security Archive γράφει ότι είναι παρόμοιο σε βάθος και προφητικότητα με τις προειδοποιήσεις του περίφημου Τζορτζ Κέναν

αρχιτέκτονα της μεταπολεμικής αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής που είχε τότε ταχθεί κατά της στρατιωτικής σύγκρουσης με τη Σοβιετική Ένωση.

• Διαβάστε επίσης: «Ήμουν εκεί: Το ΝΑΤΟ και η προέλευση της κρίσης στην Ουκρανία»

Ιδιαίτερα μετά την πτώση του 1991 ο Κέναν είχε εκφράσει την έντονη αντίθεσή του στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς τις πρώην σοβιετικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Τη θεωρούσε ένα «τραγικό λάθος», θα προκαλούσε περιττή ένταση και θα υπονόμευε τη δυνατότητα οικοδόμησης μιας σταθερής και εποικοδομητικής σχέσης με τη μετασοβιετική Ρωσία.

Σε συνέντευξη του το 1997 στους New York Times, προειδοποίησε ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ θα ενίσχυε τα ρωσικά εθνικιστικά και αντιδυτικά αισθήματα. Ανησυχούσε για την οικονομική και κοινωνική κρίση στη Ρωσία, υποστήριζε ότι η Δύση θα έπρεπε να προσφέρει μεγαλύτερη οικονομική και διπλωματική στήριξη στη Ρωσία και εξέφρασε τη λύπη του για την αποτυχία δημιουργίας ενός πολυμερούς πλαισίου συνεργασίας που θα περιλάμβανε και τη Ρωσία, αντί να την απομονώσει.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Και γραμμένη με το αίμα δεκάδων, αν όχι εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών και Ρώσων στρατιωτών, αλλά και πολιτών..