Δεκάδες χιλιάδες gigabyte εικόνων και βίντεο σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων συνεχίζουν να διακινούνται για δεκαετίες μετά το έγκλημα, ακόμη κι αν ο δράστης έχει συλληφθεί. Οι αρχές, αλλά και οι εταιρείες του διαδικτύου αποτυγχάνουν να ελέγξουν το φρικαλέο φαινόμενο, που εξαπλώνεται σε κάθε γωνιά του «σκοτεινού διαδικτύου». 

Η ιστορία του Μαρσέλ Τζενίνγκα και της κόρης του

Σχεδόν μια δεκαετία πριν, η ζωή του Μαρσέλ Τζενίνγκα, αλλά και της κόρης του, θα άλλαζε για πάντα. Επιστρέφοντας σπίτι από τη δουλειά, βρήκε την 3χρονη κόρη του στο μπάνιο, να ουρλιάζει από τον πόνο. Πηγαίνοντας κοντά της, είδε ότι το εσώρουχό της ήταν γεμάτο αίμα. «Ο Γκιρτ το έκανε», είπε.

Επρόκειτο για έναν γείτονα, ο οποίος επισκεπτόταν συχνά την οικογένεια. Όταν όμως κάποια στιγμή ο πατέρας της μικρής έλειπε, ο Γκιρτ βίασε το κορίτσι, τραβώντας μάλιστα φωτογραφίες και βίντεο. Καταδικάστηκε λόγω των εγκλημάτων του, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας ενός άλλου κοριτσιού. Ωστόσο, παρότι βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα, είναι πολύ πιθανό τα βίντεο και οι φωτογραφίες να κυκλοφορούν ακόμα.

«Είναι σχεδόν αφόρητο για όλους εμάς να γνωρίζουμε ότι άνθρωποι μπορούν ακόμη να τα δουν», λέει ο Τζενίνγκα, ο οποίος μάλιστα άλλαξε πόλη. «Οι εικόνες πρέπει να εξαφανιστούν. Κάποιος πρέπει να φροντίσει γι’ αυτό». Η κόρη του, 15 ετών σήμερα, υποφέρει ακόμη από το τραύμα της κακοποίησης. Ο γάμος του απέτυχε επίσης.

Μια ξεχασμένη πτυχή

Η συγκεκριμένη υπόθεση, την οποία αναδεικνύει το Spiegel, φωτίζει μια πτυχή των σεξουαλικών εγκλημάτων κατά ανηλίκων, στην οποία δεν έχει δοθεί η προσοχή που απαιτείται: η διακίνηση τέτοιων εικόνων και βίντεο στο διαδίκτυο και η διάχυσή τους σε διάφορες σελίδες. Στη Γερμανία, ερευνητές εντείνουν τις προσπάθειες τους για την καταπολέμηση του φαινομένου. Έχουν καταφέρει να διαλύσουν ομάδες συνομιλίας (chat groups) που διακινούσαν τέτοιο περιεχόμενο, όπως και πλατφόρμες στο darknet (Elysium και Boystown), οι οποίες είχαν χιλιάδες επισκέπτες.

Ωστόσο, ο αριθμός των εικόνων παιδιών που κακοποιούνται σεξουαλικά συνεχίζει να αυξάνεται στο διαδίκτυο. Μόλις το πρώτο εξάμηνο του 2021, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Δίωξης του Εγκλήματος (BKA), κατέγραψε όσες περιπτώσεις είχαν καταγραφεί όλο το 2020. Το μη κερδοσκοπικό «Εθνικό Κέντρο για Εξαφανισμένα και Εκμεταλλευόμενα Παιδιά», με έδρα τις ΗΠΑ, κατέγραψε 65 εκατομμύρια φωτογραφίες ή βίντεο τέτοιου είδους παγκοσμίως πέρσι. Τον Ιούλιο του 2020, το BBC ανέφερε πως παρατηρούνταν αύξηση στις αναφορές, σχεδόν της τάξης του 50%, κατά τη διάρκεια του lockdown.

Πολιτικοί και αστυνομία, παρότι δεσμεύονται να εντοπίσουν και να τιμωρήσουν τους δράστες, δεν ξοδεύουν χρόνο για να σκεφτούν πώς αυτό το υλικό θα κατέβει από το διαδίκτυο. Άλλωστε, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι το ίντερνετ δεν «ξεχνά» τίποτα. Εικόνες σεξουαλικής κακοποίησης μπορούν να είναι ανεβασμένες για χρόνια. Αν δεν κινηθούν διαδικασίες για να κατέβουν, μπορούν να μείνουν εκεί για πάντα.

Στη Γερμανία, υπάρχει για παράδειγμα το πρόγραμμα «Διαγραφή αντί για μπλοκ», εδώ και μια δεκαετία, το οποίο στοχεύει στην αναφορά εικόνων κακοποίησης στους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου, ώστε στη συνέχεια να τις αφαιρέσουν. Ωστόσο, παρότι μπορεί εν μέρει να είναι αποτελεσματικό, το πρόγραμμα καταγράφει μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι του υλικού που κυκλοφορεί.

Προκειμένου να έχουμε μια καλύτερη εικόνα, αρκεί να δούμε ιστορικά την ποσότητα των εικόνων και βίντεο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο. Το 1998, σύμφωνα με το «Εθνικό Κέντρο για Εξαφανισμένα και Εκμεταλλευόμενα Παιδιά», υπήρχαν περίπου 3 χιλιάδες αναφορές για τέτοιου είδους υλικό. Μια δεκαετία μετά, ο αριθμός αυτός εκτοξεύθηκε στις 100 χιλιάδες. Το 2014, ο αριθμός ξεπέρασε για πρώτη φορά το 1 εκατομμύριο. 6 χρόνια μετά, το 2020, υπήρχαν σχεδόν 22 εκατομμύρια αναφορές, με αποτέλεσμα να αποκαλυφθούν πάνω από 65 εκατομμύρια εικόνες και βίντεο.

Συνεχίζουν να υπάρχουν τέτοιου είδους πλατφόρμες;

Δημοσιογράφοι του Spiegel και του γερμανικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα NDR, ανέλαβαν να ερευνήσουν γιατί το κράτος δεν αφαιρεί τις εικόνες από το διαδίκτυο. Ωστόσο, η έρευνα τους οδήγησε σε μια πλατφόρμα, η οποία είναι ακόμη online. Για την προστασία των θυμάτων αλλά και για να μην κατευθυνθούν στην πλατφόρμα νέα «αρπακτικά», για να μαζέψουν υλικό, οι δημοσιογράφοι αποφάσισαν να μην αποκαλύψουν το όνομα, κι έτσι την αποκαλούν απλά «βάση» (base).

Στην πλατφόρμα είναι εγγεγραμμένοι περίπου 4 εκατομμύρια χρήστες, μετατρέποντάς την ίσως στη μεγαλύτερη που υπήρξε ποτέ στο darknet, τέτοιου είδους τουλάχιστον. Το σλόγκαν της είναι το ανατριχιαστικό «για τους λάτρεις των παιδιών».

Οι χρήστες διακινούν εικόνες και βίντεο παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, συνομιλώντας μεταξύ τους, ενώ κάποιοι δίνουν και «συμβουλές». Μάλιστα, πολλοί από αυτούς ισχυρίζονται ότι τα παιδιά συμμετέχουν με δική τους βούληση. Έμπειρος ερευνητής λέει στο Spiegel πως «σχεδόν πάντα μοιράζονται εικόνες που δείχνουν τα παιδιά να γελούν». Αυτό που δεν δείχνουν όμως, λέει, είναι πως «στην ίδια σειρά φωτογραφιών, τα παιδιά πριν και μετά κλαίνε».

Οι χρήστες δημιουργούν κάτι σαν κοινότητα, συζητώντας και για την καθημερινή τους ζωή, π.χ για τα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα, το πιο επισκέψιμο μέρος της πλατφόρμας είναι οι περιοχές που αφορούν τη δημοσιοποίηση εικόνων και βίντεο. Το όνομα μιας από αυτές: «παιδική χαρά». Τα κλικς σε αυτό το τμήμα της «βάσης» ανέρχονται σε 1 δισεκατομμύριο.

Μπορεί να σταματήσει;

Η Τζούλια Μπουσβάιλερ, εισαγγελέας του Κεντρικού Γραφείου της Έσσης για την καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο, ευελπιστεί να δώσει ένα τέλος στο φαινόμενο. Άλλωστε, ερευνητές από το γραφείο της, μαζί με την BKA, κατάφεραν να κλείσουν την πλατφόρμα Boystown, που αριθμούσε 400 χιλιάδες χρήστες, έπειτα από έρευνα μηνών.

Το πρόβλημα όμως δεν σταμάτησε εκεί. Πέντε μόλις μέρες μετά την επιχείρηση σύλληψης 4 ανδρών, οι εικόνες βρίσκονταν ξανά στο darknet: ανώνυμος χρήστης τις είχε ανεβάσει στη «βάση». Υπάρχουν βέβαια και τεχνικοί λόγοι που αυτό το υλικό συνεχίζει να υπάρχει στο διαδίκτυο. Συνήθως, οι χρήστες του darknet δεν ανεβάζουν μεγάλους όγκους δεδομένων απευθείας, αλλά χρησιμοποιούν πρώτα εφαρμογές αποθήκευσης. Το dropbox και το google drive για παράδειγμα, είναι από τις πιο γνωστές. Ωστόσο, υπάρχουν και μικρότερες που προσφέρουν πλήρη ανωνυμία. Ακόμη, οι χρήστες προχωρούν σε κρυπτογράφηση των δεδομένων, επομένως οι εταιρείες δεν έχουν ιδέα τι αποθηκεύεται στις υπηρεσίες τους.

Η Κριστίνε Λάμπρεχτ, υπουργός Δικαιοσύνης που φαίνεται πως θα αναλάβει το υπουργείο Αμύνης στη νέα Γερμανική κυβέρνηση, δήλωσε πριν λίγο καιρό πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να αφαιρεθούν οι εικόνες «επειδή πολλά από αυτά τα δεδομένα δεν βρίσκονται στο ελεύθερα προσβάσιμο διαδίκτυο, αλλά στο darknet».

Ωστόσο, το ρεπορτάζ του Spiegel δείχνει πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των δεδομένων στη «βάση» δεν βρίσκονται στο darknet, αλλά στο κανονικό διαδίκτυο, αποθηκευμένα σε διάφορες εφαρμογές. Ένα απλό μέιλ στην εταιρεία ίσως αρκεί για να αναλάβει δράση. Τον Αύγουστο, δημοσιογράφοι έστειλαν ένα μήνυμα σε 6 τέτοιες υπηρεσίες, ενημερώνοντάς τες πως μέσω των πλατφορμών διακινείται παιδική πορνογραφία.

Μια από τις εταιρείες, αφαίρεσε όλους τους συνδέσμους σε μόλις 42 λεπτά. Μέχρι το τέλος, είχαν αφαιρεθεί 13 terabytes τέτοιων εικόνων. Η ποσότητα αυτή ισοδυναμεί με ένα βίντεο hd που τρέχει όλο το 24ωρο, για ένα ολόκληρο έτος. Η ανάλυση βέβαια έδειξε ότι 3 μήνες μετά τη διαγραφή τους, ορισμένα δεδομένα ήταν και πάλι online.

Μια ακόμη εταιρεία φιλοξενίας αρχείων, η Mon Partage, αφαίρεσε 9.347 συνδέσμους όταν ειδοποιήθηκε για το υλικό που περιείχαν. Ωστόσο, καμία κυβερνητική υπηρεσία δεν την είχε ειδοποιήσει νωρίτερα.

Διατηρώντας το τραύμα

Ο Ίνγκο Φοκ, 58 ετών σήμερα, είχε κακοποιηθεί ως παιδί. Πριν αρκετά χρόνια, βρήκε το υλικό στο διαδίκτυο. «Ως θύμα, πρέπει να υποθέτω συνεχώς πως κάποιος με παρακολουθεί να βιάζομαι» δηλώνει εξοργισμένος. Τονίζει επίσης πως, εφόσον οι εικόνες βρίσκονται ακόμη online, είναι δύσκολο για το θύμα να το ξεπεράσει.

Επιπλέον, όπως δηλώνει η Έριν Μπουρκ, επικεφαλής μια ερευνητικής ομάδας για την εκμετάλλευση των παιδιών, υποστηρίζει πως «περισσότερες εικόνες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών οδηγούν άμεσα σε περισσότερη κακοποίηση». Άλλωστε, εκτός από την «βάση», υπάρχουν σχεδόν 100 εκατομμύρια εικόνες και βίντεο που διακινούνται στο darknet.

«Πρέπει να γίνουν περισσότερα. Πρόκειται για τα παιδιά μας», τονίζει ο Μαρσέλ Τζενίνγκα, ο οποίος εκτός από το φριχτό γεγονός του βιασμού της κόρης του, έπρεπε να αντιμετωπίσει και την αυτοκτονία του πατέρα του, του παππού δηλαδή της μικρής. Πολλά θύματα άλλωστε και οι οικογένειές τους, υπογραμμίζουν πως η άποψή τους για την ανθρωπότητα άλλαξε ριζικά μετά από ένα τέτοιο συμβάν, αλλά και λόγω της διακίνησης των εικόνων. «Οι εικόνες το κρατούν ζωντανό», αναφέρει ένα θύμα.

Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Ίλβα Γιόχανσον, δήλωσε την Τρίτη πως θα παρουσιάσει νέα νομοθεσία για το περιεχόμενο παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης που βρίσκεται στο διαδίκτυο, στις αρχές του επόμενου έτους. «Θα προτείνω νομοθεσία για να καταστεί υποχρεωτική για τις εταιρείες να ανιχνεύουν, να αναφέρουν και να αφαιρούν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών», ανέφερε.