Η σημερινή ένταση στις σχέσεις της Δύσης με τη Μόσχα καθώς και οι πιθανές στρατιωτικές περιπλοκές, δεν θα υπήρχαν αν η Ουάσιγκτον είχε υπάρξει μια φορά έντιμη. Οτι ακολουθεί, σπάνια θα το διαβάσετε στις συχνά ψυχροπολεμικές αναλύσεις του διεθνούς, αλλά και του ελληνικού τύπου.

Ads

Το 1990, λίγο μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζωρτζ Μπους ο Α’ καθώς και οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Μεγ. Βρετανίας,  προσπαθούσαν να πείσουν τον Σοβιετικό ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να αποδεχθεί την ενοποίηση των δύο Γερμανιών. Η ηγεσία της Σοβιετικής Ενωσης, που είχε χάσει κοντά στα 27 εκατομμύρια ανθρώπους στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, φοβόταν μια ισχυρή Γερμανία καθώς και την επέκταση του ΝΑΤΟ προς την ανατολή.

Τότε ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε μια υπόσχεση στον Σοβιετικό ομόλογο του: ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί «ούτε μια ίντσα» προς ανατολάς. Ο Γκορμπατσόφ υπέγραψε τη συμφωνία, η οποία του κόστισε πολύ ακριβά σε μια σοβιετική κοινή γνώμη με έντονα αντιγερμανικά αισθήματα, ενώ επιτάχυνε τις κινήσεις των αντιπάλων του, που  τον ανέτρεψαν προσωρινά με το θνησιγενές πραξικόπημα τον Αύγουστο του 1991. Ο Γκορμπατσόφ επέστρεψε στη Μόσχα, αλλά η χώρα του είχε πλήρως αποδυναμωθεί και τελικώς διαλύθηκε τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Από τα συντρίμμια της σοβιετικής αυτοκρατορίας, ξεπρόβαλλε ως κεντρικό πρόσωπο ο Μπόρις Γέλτσιν, ως πρόεδρος της Ρωσίας, της ισχυρότερης και πιο πλούσιας μετασοβιετικής χώρας. Ο Γέλτσιν ζητούσε επί Γκορμπατσόφ περισσότερες μεταρρυθμίσεις,  τις οποίες υποσχέθηκαν ότι θα τον βοηθήσουν να υλοποιήσει οι ΗΠΑ και οι δυτικές δυνάμεις.

Ads

Έτσι ξεκίνησε, με τη βοήθεια δυτικών συμβούλων,  η «θεραπεία σοκ» στην οικονομία. Ενα πρωτοφανές πάρτι λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας από λίγους ολιγάρχες, την ίδια στιγμή που η ζωή δεκάδων, αν όχι εκατοντάδων, εκατομμύριων Ρώσων πολιτών καταστράφηκε από τη μια μέρα στην άλλη. Σε αυτές τις συνθήκες, ανέλαβε την εξουσία το 1999 ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Σε μια χώρα που δεν είχε εμπειρία κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και αναζητούσε έναν ηγέτη «με σιδερένια γροθιά » για να συμμαζέψει το χάος.

Διαβάστε επίσης: Η Δύση και ο ρωσικός «κίνδυνος» – Μύθοι και πραγματικότητα

Παράλληλα, με πρωτοβουλία των ΗΠΑ η δέσμευση για τη μ h επέκταση του ΝΑΤΟ «ούτε μια ίντσα» θα καταπατηθεί. Το 1999 βομβαρδίζεται η Γιουγκοσλαβία και την ίδια χρονιά η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Πολωνία γίνονται τα πρώτα κράτη του πρώην σοβιετικού μπλοκ που προσχωρούν στο ΝΑΤΟ, φτάνοντας τη Συμμαχία στα 400 μίλια μακριά από τη Ρωσία. Θα ακολουθήσουν το 2002 άλλες επτά χώρες (Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία) και τα επόμενα χρόνια και άλλες.

Το ΝΑΤΟ έχει πλήρως υιοθετήσει την ψυχροπολεμική αντίληψη της Μάργκαρετ Θάτσερ, με το περίφημο απόφθεγμα: «Δεν ακυρώνετε το ασφαλιστήριο συμβόλαιο του σπιτιού σας,  μόνο και μόνο επειδή υπήρξαν λιγότερες διαρρήξεις στο δρόμο σας τους τελευταίους 12 μήνες ».

Παρά την παραβίαση της συμφωνίας με τον Γκορμπατσόφ , είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πούτιν ζητάει τα πρώτα χρόνια της θητείας του να γίνει και η Ρωσία μέλος του ΝΑΤΟ. Ο Τζωρτζ Ρόμπερτσον, Βρετανός υπουργός Αμύνης επί Εργατικών  και αργότερα γραμματέας του ΝΑΤΟ, υποστηρίζει ότι ο Πούτιν ήθελε να είναι μέρος της δυτικής Ευρώπης και διηγείται μια συνάντηση μαζί του :

«Ο Πούτιν είπε:” πότε θα μας προσκαλέσετε να ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ;”Και (ο Ρόμπερτσον) είπε:” Λοιπόν, δεν προσκαλούμε ανθρώπους να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, υποβάλλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ” .” Δεν θα κάνουμε ουρά μαζί με χώρες μικρής σημασίας’” », απάντησε ο Πούτιν που θα επαναλάβει σε μια συνέντευξη του στο BBC ότι δεν θα αποκλείει την ένταξη στο ΝΑΤΟ «εάν ληφθούν υπόψη οι απόψεις της Ρωσίας ως ενός ισότιμου εταίρου».

Αλλά με την εκλογή του Τζώρτζ Μπους του Β το 2000, στην Ουάσιγκτον έχουν επικρατήσει τα γεράκια συσπειρωμένα γύρω από την κίνηση «Νέος αμερικανικός αιώνας», την πλήρη δηλαδή και ανεξέλεγκτη προσπάθεια ελέγχου του πλανήτη. Παρά τη βοήθεια που προσφέρει ο Πούτιν μετά την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και την εισβολή στο Αφγανιστάν, τα γεράκια εισβάλλουν στο Ιράκ το 2003, ενώ συνεχίζουν την επέκταση του ΝΑΤΟ και της δυτικής επιρροής μέχρι και την Ουκρανία, παραδοσιακή σύμμαχο της Μόσχας.

Τα πρόσωπα αυτά, υπουργοί και υφυπουργοί Αμυνας επί Μπους, δεν κινούνται μόνο από την ιδεοληψία της παγκόσμιας κυριαρχίας, που σήμερα καταρρέει με την ανάδειξη κυρίως της Κίνας στο διεθνές στερέωμα. Σχετίζονται με το Πεντάγωνο και το πανίσχυρο στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, που θέλει αύξηση των εξοπλισμών. Γιατί είναι πολλά τα λεφτά.

Πράγματι οι δαπάνες για τους εξοπλισμούς αυξάνονται, την ίδια στιγμή που εκατοντάδες εκατομμύρια στις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τις άλλες χώρες υποφέρουν.

Αυτή είναι η ιστορία του νέου ψυχρού πολέμου, που με διάφορα επεισόδια συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Και όπως  πάντα, ο ηγέτης της άλλης πλευράς είναι δύσκολο να αμφισβητηθεί στη διάρκεια του πολέμου, που τον ισχυροποιεί και του δίνει την ευκαιρία να περιορίσει τις δημοκρατικές ελευθερίες. Οπως συμβαίνει σήμερα στη Ρωσία του Πούτιν.

Είναι τέλος χαρακτηριστικό ότι η ύπαρξη της δέσμευσης «ούτε μια ίντσα» αμφισβητείτο για χρόνια  από το αμερικανικό κατεστημένο και τους συμμάχους του.  Μέχρι που το 2017 η National  Security Archives, μια μη κυβερνητική οργάνωση που κάνει εξαιρετική δουλειά στην Ουάσιγκτον, αποκάλυψε τα επίσημα ντοκουμέντα με τη «ούτε μια ίντσα»  και μια σειρά άλλων υποσχέσεων που είχαν δοθεί στον Γκορμπατώφ και καταπατήθηκαν.

Οι μεγαλύτερες αμερικανικές εφημερίδες, όπως οι New York Times και η The Washington Post, που συχνά βαρούν τα τύμπανα του ψυχρού πολέμου, αγνόησαν τις αποκαλύψεις. Εχετε ακούσει πολλά πράγματα για αυτές σττην Ελλάδα;

ΥΓ Μπορείτε επίσης να δείτε στα αγγλικά το βίντεο-διάλεξη «Vladimir Pozner : How the United States Created Vladimir Putin», από την οποία είναι επμνευσμένος ο τίτλος του άρθρου.