Το πρωί της 10ης Μαΐου, ο ρωσικός στρατός εξαπέλυσε επίθεση στην περιοχή του Χάρκοβο. Η προέλασή του κατά τις πρώτες ώρες ήταν εντυπωσιακή, καθώς κατέλαβε πολλά χωριά, σχεδόν αμαχητί, με τον ουκρανικό στρατό να υποχωρεί σε άλλες αμυντικές θέσεις.

Μέσα σε 72 ώρες, ο ρωσικός στρατός, ο οποίος υπολογίζεται στην περιοχή περί τους 30.000 άνδρες, έφτασε περίπου 10 χιλιόμετρα προ των πυλών της πόλης και αυτή τη στιγμή βρίσκεται ακόμη πιο κοντά.

Αυτός ήταν και ο λόγος που στις 11 Μαϊου «ξηλώθηκε» ο στρατηγός, Γιούρι Γκαλούσκιν, από τη θέση του διοικητή των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Χάρκοβο και ανέλαβε ο ταξίαρχος, Μιχαήλ Ντραπάτι. Ο Γκαλούσκιν είχε αναλάβει επικεφαλής της άμυνας του Χάρκοβο μόλις στις αρχές του περασμένου Απριλίου,

Αν και από την ουκρανική πλευρά δεν μπορούμε να μιλάμε – ακόμα – για «κατάρρευση» του μετώπου στην περιοχή, το Telegram είναι γεμάτο με βίντεο στρατιωτών και από τις δύο πλευρές, που δείχνουν μαζικές παραδόσεις Ουκρανών στρατιωτικών στους Ρώσους.

Σύμφωνα με ανάρτηση του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμρ Ζελένσκι, την Πέμπτη, μετά από σύσκεψη με τους επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή, η κατάσταση είναι «δύσκολη», αλλά «ελεγχόμενη»: «Αναλύθηκαν (σσ: στη σύσκεψη) λεπτομερώς οι προοπτικές της πολεμικής κατάστασης, οι απειλές τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες και οι δικές μας, ουκρανικές, δυνατότητες να αντιμετωπίσουμε τα ρωσικά επιθετικά σχέδια. Σήμερα η κατάσταση στο Χάρκοβο είναι γενικά ελεγχόμενη, οι στρατιώτες μας προκαλούν απώλειες στον κατακτητή. Αλλά παραμένει πολύ δύσκολη – ενισχύουμε τις μονάδες μας» έγραψε ο Ζελένσκι.

Βέβαια, η επίσκεψη του Ζελένσκι στο Χάρκοβο δεν καθησυχάζει τους Ουκρανός, αφού είναι νωπές ακόμη οι σέλφι του στην Αβντέγιεβκα, λίγο πριν αυτή πέσει στα χέρια του ρωσικού στρατού.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο λόγος της ρωσικής προέλασης στο Χάρκοβο, δεν είναι εντελώς ξεκάθαρος.

Ο ρωσικός στρατός εγκατέλειψε την περιοχή κατά την πρώτη φάση της επίθεσης το 2022 και έκτοτε φάνηκε ότι στρατηγικός στόχος της Μόσχας είναι, καταρχήν τουλάχιστον, η εκδίωξη του ουκρανικού στρατού από τα διοικητικά όρια του Ντονμπάς, προ του 2014, που είναι και τα όρια τα οποία ενσωματώθηκαν στην Ρωσική Ομοσπονδία μετά από τα δημοψηφίσματα στο Ντονιέτσκ και το Λουγκάνσκ, τον Σεπτέμβριο του 2022, τα οποία δεν αναγνωρίζει το Κίεβο και η Δύση.

Είναι η «μεγάλη επίθεση»;

Η δυναμική αυτή επανεμφάνιση, λοιπόν, στην περιφέρεια του Χάρκοβο, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Ουκρανίας, έχει «μπερδέψει» τους ειδικούς αναλυτές.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) με έδρα τις ΗΠΑ, τα ρωσικά στρατεύματα πραγματοποίησαν «σχετικά περιορισμένες επιθετικές επιχειρήσεις» κατά μήκος των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών στα βόρεια της περιοχής του Χάρκοβο.

Η Μαρίνα Μίρον, εμπειρογνώμονας σε θέματα αμυντικών σπουδών στο King’s College του Λονδίνου, δήλωσε στην DW ότι ως αποτέλεσμα αυτών των επιθέσεων, τα ρωσικά στρατεύματα κατάφεραν να καταλάβουν αρκετά χωριά.

Τώρα διεξάγονται μάχες κοντά στο Βολτσάνσκ, όπου, σύμφωνα με την εμπειρογνώμονα, ο ρωσικός στρατός προσπαθεί να περικυκλώσει την πόλη και να εμποδίσει τον ανεφοδιασμό από τα ανατολικά.

«Αυτό είναι ένα από τα πιθανά σενάρια για το τι θα συμβεί εδώ. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι άλλες κατευθύνσεις όπου οι Ρώσοι προσπαθούν να προελάσουν είναι επίσης σημαντικές, δηλαδή κοντά στο Τσάσοβ Γιαρ, το Σέβερσκ και το Ραμπότινο στην περιοχή της Ζαπορίζια», προσθέτει ο Μιρόν.

Οι ειδικοί που ερωτήθηκαν από την DW δεν είναι ομόφωνοι ως προς το αν η προέλαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην περιοχή του Χάρκοβο είναι η μεγάλη επίθεση για την οποία προειδοποιούσαν αξιωματούχοι στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Σύμφωνα με τον Frank Ledwidge, στρατιωτικό εμπειρογνώμονα στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ και πρώην αξιωματικό των βρετανικών στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών, πρόκειται για «επιχειρήσεις» ή «επιδρομές».

Ο Ledwidge βλέπει δύο δυνατότητες για τις εξελίξεις, η πρώτη από τις οποίες είναι η δημιουργία μιας νεκρής ζώνης κοντά στο Μπέλγκοροντ.

«Ο Πούτιν έχει υποσχεθεί τη δημιουργία μιας νεκρής ζώνης και οι επιχειρήσεις που βλέπουμε φαίνεται να αποσκοπούν στην επίτευξη αυτού του στόχου», σημειώνει ο ειδικός. Υπάρχει όμως και μια άλλη πιθανότητα, και αυτή είναι ότι πρόκειται για την αρχή μιας επίθεσης στο Χάρκοβο, και οι Αμερικανοί φαίνεται να πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα ήταν σκόπιμο, είμαι σίγουρος ότι θα ήταν ανόητο από τη ρωσική πλευρά, αλλά θα το δούμε».

Το ενδεχόμενο μιας μεγάλης κλίμακας ρωσικής επίθεσης εναντίον του Χάρκοβο ανακοινώθηκε στις 10 Μαΐου από τον Τζον Κίρμπι, συντονιστή στρατηγικών επικοινωνιών του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ στον Λευκό Οίκο.

Σύμφωνα με τον Ledwidge, υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μια τέτοια εισβολή των Ρώσων θα μπορούσε να λάβει χώρα και προς την κατεύθυνση της ουκρανικής πόλης Σούμι.

Κατά την άποψη της Μίρον, ωστόσο, ο ρωσικός στρατός δεν έχει στόχο να καταλάβει την περιοχή του Χάρκοβο.

«Δεν νομίζω ότι αυτή τη στιγμή οι Ρώσοι προσπαθούν να καταλάβουν την περιοχή του Χάρκοβο, διότι θα χρειάζονταν πολύ περισσότερα στρατεύματα και δεν έχουν διαθέσει αρκετά στρατεύματα για να την κρατήσουν. Επίσης, δεν έχουν διαθέσει αρκετά στρατεύματα για να καταλάβουν το Βολτσάνσκ, πόσο μάλλον να καταλάβουν το Χάρκοβο», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας, σημειώνοντας ότι η κατάσταση αλλάζει συνεχώς.

Στις 13 Μαΐου, το Γενικό Επιτελείο του ουκρανικού στρατού δήλωσε ότι ο ρωσικός στρατός πέτυχε μια «τακτική επιτυχία» κατά τη διάρκεια των μαχών κοντά στο Βολτσάνσκ.

Πιθανώς, ανοίγοντας ένα άλλο μέτωπο, οι ρωσικές δυνάμεις προσπαθούν να τραβήξουν τις ουκρανικές δυνάμεις από άλλες κατευθύνσεις στην περιοχή του Ντονιέτσκ, προκειμένου να αναπτύξουν μια επίθεση κοντά στην Αβντέεβκα, σημειώνει η Μίρον.

Κατά τη γνώμη της, ο στόχος του ρωσικού στρατού είναι να εκτρέψει τις ουκρανικές δυνάμεις, γνωρίζοντας ότι δεν διαθέτουν ανθρώπινο δυναμικό, προκειμένου να προχωρήσει προς την κατεύθυνση του Κουράχοβο, του Σελίντοβο και του Ποκρόβσκ.

«Η ιδέα είναι να διασπάσουν τις ουκρανικές δυνάμεις και να φτάσουν στα νώτα τους κοντά στο Ουγκλεντάρ, καθώς και στο Σλαβιάνσκ και το Κραματόρσκ», πιστεύει η εμπειρογνώμονας.

«Παράθυρο ευκαιρίας»

Σύμφωνα με τον Frank Ledwidge, η Ρωσία προελεύνει, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι η δυτική στρατιωτική βοήθεια φτάνει στην Ουκρανία πολύ αργά και όχι σε επαρκείς ποσότητες.

«Αυτό συμβαίνει επίσης, κατά την άποψή μου, τους τελευταίους τέσσερις ή πέντε μήνες, ιδιαίτερα μετά την επιτυχία των Ρώσων στην Αβντέεβκα. Και συνεχίζεται, προελαύνουν σε όλη την επικράτεια, κυρίως στην περιοχή του Ντονέτσκ, αλλά και σε άλλα μέρη με περισσότερη ή λιγότερη επιτυχία», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας.

Ωστόσο, θα είναι αρκετή η δυτική βοήθεια για να αποκρούσει τη ρωσική επίθεση;

Σύμφωνα με την Μίρον, υπάρχει μια ορισμένη αναντιστοιχία μεταξύ της βοήθειας που λαμβάνει η Ουκρανία τώρα ή θα πρέπει να λάβει στο εγγύς μέλλον και αυτής που χρειάζεται για να αποκρούσει τη ρωσική επίθεση.

«Γνωρίζουμε ότι τα ATACMS έχουν παραδοθεί στην Ουκρανία. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι η Ουκρανία χρειάζεται επίσης βλήματα πυροβολικού, καθώς και συστήματα πυροβολικού, αεράμυνα και τεθωρακισμένα οχήματα. Όλα αυτά η Ουκρανία δεν τα λαμβάνει αυτή τη στιγμή. Δεν γνωρίζουμε πότε θα παραδοθούν τα F-16 και πώς θα επηρεάσουν τη δυναμική των πολεμικών επιχειρήσεων», σημειώνει ο εμπειρογνώμονας.

Ο Frank Ledwidge επισημαίνει ότι οι σύμμαχοι της Ουκρανίας καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες να αυξήσουν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ιδίως την προμήθεια πυρομαχικών.

«Το πρόβλημα είναι διαρθρωτικού χαρακτήρα. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της απλά δεν έχουν τη βιομηχανική βάση για κάτι τέτοιο (προμήθεια της Ουκρανίας με επαρκή πυρομαχικά. – σ.σ.)», αναφέρει.

Οι εμπειρογνώμονες που ερωτήθηκαν από την DW επισημαίνουν επίσης την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στον ουκρανικό στρατό, την οποία εκμεταλλεύεται η Ρωσία.

«Υπάρχει πρόβλημα με το ανθρώπινο δυναμικό, με ανθρώπινο δυναμικό ικανό να σταματήσει τους Ρώσους, διότι η τεχνολογία δεν θα καλύψει αυτό το κενό», είναι πεπεισμένη η Μαρίνα Μίρον.

Σύμφωνα με τον Frank Ledwidge, η Ουκρανία έχει υποστεί μεγάλες απώλειες τα τελευταία χρόνια και πρέπει να αντικαταστήσει το στρατιωτικό προσωπικό της με προσπάθειες αύξησης της επιστράτευσης. «Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση για την Ουκρανία, εκτός από τα προβλήματά της με τα πυρομαχικά και τα όπλα. Αυτό το μειονέκτημα εκμεταλλεύονται οι Ρώσοι, πιέζοντας τις ουκρανικές δυνάμεις πέρα από τη γραμμή επαφής και, φυσικά, κρατώντας την πρωτοβουλία», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας.