Ο πρώην πρόεδρος του Πακιστάν, Περβέζ Μουσάραφ, πέθανε την Κυριακή (5/2) σε νοσοκομείο του Ντουμπάι, μετά από χρόνια αυτοεξορίας.

Ο στρατός του Πακιστάν και η αποστολή της χώρας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν τον θάνατο του 79χρονου πρώην αρχηγού του στρατού, ο οποίος εκδιώχθηκε από την εξουσία το 2008. Έπασχε από αμυλοείδωση, μια σπάνια ασθένεια που παρουσιάζεται όταν μια μη φυσιολογική πρωτεΐνη συσσωρεύεται στα όργανα και παρεμποδίζει τις φυσιολογικές λειτουργίες. 

Ο πρωθυπουργός Σεχμπάζ Σαρίφ, ο πρόεδρος Αρίφ Αλβί και οι αρχηγοί του στρατού, του ναυτικού και της αεροπορίας του Πακιστάν εξέφρασαν συλλυπητήρια για τον θάνατό του.

Μια ειδική πτήση θα πραγματοποιηθεί στο Ντουμπάι τη Δευτέρα (6/2) για να μεταφέρει τη σορό του Μουσάραφ πίσω στο Πακιστάν για ταφή, μετέδωσε το τοπικό τηλεοπτικό κανάλι Geo News.

Ο πρώην στρατηγός, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία με αναίμακτο πραξικόπημα το 1999, επέβλεψε την ταχεία οικονομική ανάπτυξη και προσπάθησε να εισαγάγει κοινωνικά φιλελεύθερες αξίες στη συντηρητική μουσουλμανική χώρα. Ο Μουσάραφ απολάμβανε ισχυρή υποστήριξη για πολλά χρόνια, ενώ η μεγαλύτερη απειλή του ήταν η Αλ Κάιντα και άλλοι ένοπλοι ισλαμιστές που προσπάθησαν να τον σκοτώσουν τουλάχιστον τρεις φορές. Όμως η καταστολή των διαφωνιών από τον στρατό, καθώς και η συνεχής υποστήριξη των ΗΠΑ στον αγώνα τους κατά της Αλ Κάιντα και των Αφγανών Ταλιμπάν οδήγησαν τελικά στην πτώση του.

«Αποκαλείται στρατιωτικός δικτάτορας, αλλά ποτέ δεν υπήρξε ισχυρότερο δημοκρατικό σύστημα από αυτό που υπήρχε υπό τον ίδιο» δήλωσε ο πρώην στενός συνεργάτης του Μουσάραφ, Φαγουάντ Σόντχρι, ηγέτης του κόμματος του πρώην πρωθυπουργού Ιμράν Καν.

«Έδωσε στο Πακιστάν ελεύθερα μέσα ενημέρωσης και έδωσε έμφαση στην ποικιλομορφία των απόψεων στο Πακιστάν», δήλωσε ο Σόντχρι σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα.

«Η ιστορία θα τον θυμάται πάντα. Περβέζ Μουσάραφ, θα μας λείψεις» είπε.

Ο Μουσάραφ προσχώρησε σε αυτό που η Ουάσινγκτον ονόμασε «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Πακιστάν παρείχε στις αμερικανικές δυνάμεις χερσαία και εναέρια πρόσβαση στο Αφγανιστάν για να καταδιώξουν την Αλ Κάιντα .

Η υποστήριξη αυτή ήταν αντίθετη με τη μακροχρόνια πολιτική του Πακιστάν να υποστηρίζει τους Ταλιμπάν, οι οποίοι τότε όπως και τώρα έλεγχαν το γειτονικό Αφγανιστάν. Αυτό κατέστησε τον Μουσάραφ στόχο, καθώς έχασε την υποστήριξη των συντηρητικών κύκλων του Πακιστάν.

Οι Πακιστανοί Ταλιμπάν, γνωστοί ως Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP) που δημιουργήθηκαν ως αντίδραση στην καταστολή των εξτρεμιστικών στοιχείων από τον Μουσάραφ, γιόρτασαν τον θάνατό του, επικρίνοντας την πολιτική του να συντάσσεται με τη Δύση.

«Αυτός ήταν ο διαβόητος αρχηγός του στρατού που ξεπούλησε την τιμή και τον σεβασμό της χώρας», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η οργάνωση. Η ομάδα, η οποία έχει εξαπολύσει νέα σειρά επιθέσεων σε όλο το Πακιστάν τις τελευταίες ημέρες, προειδοποίησε τη σημερινή στρατιωτική ηγεσία να μην ακολουθήσει την πολιτική του Μουσάραφ.

Σε απομνημονεύματα που κυκλοφόρησε το 2006, υποστηρίζει πως έσωσε το Πακιστάν από την οργή των ΗΠΑ, εξηγώντας πως η χώρα του είχε προειδοποιηθεί πως θα πρέπει να είναι «έτοιμη για βομβαρδισμούς που θα την έκαναν να επιστρέψει στη Λίθινη Εποχή», αν δεν συμμαχούσε με την Ουάσιγκτον.

Ο Περβέζ Μουσάραφ άσκησε επίσης με επιτυχία πίεση στον τότε πρόεδρο Τζορτζ Ου. Μπους για να χρηματοδοτήσει τις πακιστανικές ένοπλες δυνάμεις. Εντούτοις η αφοσίωση των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων ήταν πάντα αμφίσημη: οι ισχυρές υπηρεσίες πληροφοριών τους έκαναν συμφωνίες με τους Ταλιμπάν και την αλ Κάιντα, ενώ υποστήριξαν μια εξέγερση κατά των αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν.

Σε άλλους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, ο Μουσάραφ αποπειράθηκε να εξομαλύνει τις σχέσεις ανάμεσα στο Νέο Δελχί και το Ισλαμαμπάντ.

Σε περιφερειακή διάσκεψη το 2002, λιγότερο από τρία χρόνια αφότου είχε εξαπολύσει τη στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Ινδίας, ο Μουσάραφ σόκαρε τον κόσμο όταν, αφού ολοκλήρωσε μια ομιλία, κινήθηκε ξαφνικά προς το μέρος του ινδού πρωθυπουργού Ατάλ Μπιχάρι Βατζπάγι για να του σφίξει το χέρι και προσφέρθηκε να μιλήσει μαζί του για την ειρήνη.

Αναλυτές λένε πως το ζήτημα του Κασμίρ -στο οποίο αντιπαρατίθενται η Ινδία και το Πακιστάν- είχε πλησιάσει στην επίλυσή του στη διάρκεια της διακυβέρνησης του Μουσάραφ. Όμως η ειρηνευτική διαδικασία εκτροχιάσθηκε λίγο αφού άφησε την εξουσία.

Υπό τον Μουσάραφ, οι ξένες επενδύσεις άνθισαν και το Πακιστάν γνώρισε ετήσια οικονομική ανάπτυξη μέχρι και 7,5% – ποσοστό που παραμένει το υψηλότερο σε διάστημα σχεδόν τριών δεκαετιών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Τα ύστερα χρόνια της προεδρίας του επισκιάσθηκαν πάντως από το γεγονός ότι η διακυβέρνησή του γινόταν όλο και πιο αυταρχική. Το 2006 ο Μουσάραφ έδωσε εντολή για στρατιωτική δράση στο πλαίσιο της οποίας σκοτώθηκε ένας αρχηγός φυλής στην επαρχία Μπαλουτσιστάν, κάτι που έβαλε τα θεμέλια μιας ένοπλης εξέγερσης που μαίνεται μέχρι σήμερα.

Την επόμενη χρονιά, περισσότεροι από 100 φοιτήτες, που ζητούσαν να επιβληθεί η Σαρία, σκοτώθηκαν όταν ο Μουσάραφ αρνήθηκε να διαπραγματευθεί και διέταξε στρατεύματα να πραγματοποιήσουν έφοδο σε τζαμί στο Ισλαμαμπάντ. Αυτό οδήγησε στη γέννηση μιας νέας μαχητικής οργάνωσης, της Τεχρίκ-ι-Ταλιμπάν Πακιστάν, η οποία έχει έκτοτε σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους με επιθέσεις καμικάζι και τολμηρές εφόδους.

Αργότερα το 2007, μια επίθεση καμικάζι που στοίχισε τη ζωή στην ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Μπεναζίρ Μπούτο προκάλεσε κύματα βίας. Οι προσπάθειές του να ελέγξει το δικαστικό σώμα οδήγησαν επίσης σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και ο Μουσάραφ, υπό πολιορκία, ανέβαλε τις εκλογές και κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Το 2008 πραγματοποιήθηκαν στο Πακιστάν οι πρώτες δημοκρατικές εκλογές έπειτα από 11 χρόνια. Το κόμμα του Μουσάραφ έχασε και εκείνος, καθώς αντιμετώπιζε το ενδεχόμενο να παραπεμφθεί σε δίκη από το κοινοβούλιο, παραιτήθηκε από την προεδρία και διέφυγε στο Λονδίνο.

Επέστρεψε στο Πακιστάν το 2013 για να θέσει υποψηφιότητα για μια έδρα στο κοινοβούλιο, αλλά αμέσως αποκλείστηκε. Το 2016 του επιτράπηκε να αναχωρήσει για το Ντουμπάι.

Το 2019 δικαστήριο τον καταδίκασε ερήμην σε θάνατο για την επιβολή το 2007 της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, όμως η ετυμηγορία αργότερα ανατράπηκε.

*Με πληροφορίες από Reuters, AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ