Την εμπλοκή δικηγορικού γραφείου που είχε ιδρύσει ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, σε υπεράκτιες διευκολύνσεις προς Ρώσους μεγιστάνες ανέδειξε η δημοσίευση των Pandora papers.

Ειδικότερα, η βρετανική εφημερίδα Guardian αναφέρεται στη νομική εταιρεία Anastasiades & Partners που είχε ιδρύσει ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, η οποία κατηγορείται ότι απέκρυψε τα περιουσιακά στοιχεία ενός Ρώσου μεγιστάνα πίσω από πλασματικούς ιδιοκτήτες.

Σε μια μυστική έκθεση που κατατέθηκε στις οικονομικές ρυθμιστικές αρχές της Καραϊβικής, η Alcogal – το δικηγορικό γραφείο που εμφανίζεται να έχει την μερίδα του λέοντος στο παράκτιο «ξέπλυμα» της διεθνούς ελίτ όπως προκύπτει από τα Pandora papers – ανέφερε ότι είχε παραπλανηθεί από το νομικό γραφείο του Αναστασιάδη ως προς τον πραγματικό ιδιοκτήτη εταιριών, ο οποίος είναι ο Ρώσος επιχειρηματίας Λεονίντ Λέμπεντεφ.

«Δεν έχω καμία γνώση και θα ήταν αδύνατο να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιεσδήποτε καταγγελίες σχετικά με τον χειρισμό των υποθέσεων της πρώην δικηγορικής μου εταιρείας», δήλωσε ο πρόεδρος της Κύπρου στη βρετανική εφημερίδα. Η οποία σχολίασε, ότι δεν προκύπτει συμμετοχή του Αναστασιάδη στις δραστηριότητες της εταιρείας, ωστόσο, «η απάντηση εγείρει ερωτήματα σχετικά με την σύνεση του προέδρου να επιτρέπει σε μια νομική εταιρεία, στην οποία προφανώς δεν είχε ούτε επίβλεψη ούτε έλεγχο, να λειτουργεί με το όνομά του, ενώ υπηρετούσε ως εξέχων πολιτικός».

Η Alcogal είχε καταγγείλει, ότι η κυπριακή δικηγορική εταιρεία Nicos Chr. Οι Anastasiades & Partners ισχυριζόταν πως τέσσερις από τις υπεράκτιες εταιρείες που διαχειριζόταν, ανήκαν στο προσωπικό τους.

Ωστόσο, στην έκθεση, που κατατέθηκε στις χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους στις 8 Ιουνίου 2015, η Alcogal είπε ότι είχε φτάσει στο συμπέρασμα πως είχε παραπλανηθεί, και τώρα πίστευε ότι ο πραγματικός ιδιοκτήτης ήταν ο Ρώσος επιχειρηματίας και πρώην βουλευτής, Λεονίντ Λεμπέντεφ.

Ο Λεμπεντέφ εγκατέλειψε την Ρωσία το 2015, αφού κατηγορήθηκε ότι δεν είχε δηλώσει τα περιουσιακά του στοιχεία. Αρνείται τις κατηγορίες και έκτοτε έγινε παραγωγός ταινιών του Χόλιγουντ.

Σε επικοινωνία με τον Guardian και το BBC, οι Anastasiades & Partners αρνήθηκαν κατηγορηματικά την υποβολή ψευδών πληροφοριών στην Alcogal. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Νίκος Αναστασιάδης, έγινε πρόεδρος της Κύπρου το 2013. Είπε ότι ενώ κατείχε μετοχές στο δικηγορικό γραφείο μέχρι την εκλογή του, δεν είχε ενεργό ρόλο στις υποθέσεις του, αφού ανέλαβε την ηγεσία  της αντιπολίτευσης το 1997.

Η εφημερίδα γράφει ότι τόσο η δικηγορική εταιρεία όσο και ο ιδρυτής της είχαν στο παρελθόν ξεχωριστές σχέσεις με τον Λέμπεντεφ. Οι Anastasiades & Partners είχαν συμβουλεύσει το 2011 τον Ρώσο να λάβει κυπριακή υπηκοότητα μέσω του νόμιμου, αν και αμφιλεγόμενου, «χρυσού διαβατηρίου», σύμφωνα με το οποίο οι πλούσιοι αιτούντες υπηκοότητα θα μπορούσαν να αγοράσουν το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στην ΕΕ. Η ιθαγένεια χορηγήθηκε φέτος.

Εταιρείες με ιδιοκτήτες υπαλλήλους τους

Τα Pandora papers περιλαμβάνουν έγγραφα που χρονολογούνται από το 2015, συμπεριλαμβανομένης μιας αναφοράς ύποπτης δραστηριότητας (SAR) που έστειλε η Alcogal στον οικονομικό ρυθμιστή στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους (BVI). Η αναφορά κατονομάζει τέσσερις εταιρείες – συμπεριλαμβανομένων των Doubleday Properties, Donmark Finance και Bloomfield Finance – και αναφέρει: «Πιστεύουμε ότι ο κ. Λεονίντ Λέμπεντεφ είναι ο UBO [ο τελικός πραγματικός ιδιοκτήτης] αυτών των εταιρειών».

Το 2010, το δικηγορικό γραφείο του Αναστασιάδη ανέλαβε τη διαχείριση των εταιρειών και τις κατέγραψε στην Alcogal.

Σύμφωνα με την αναφορά της Alcogal, όταν ρωτήθηκε για την ταυτότητα του ιδιοκτήτη τους, η εταιρεία του προέδρου ανέφερε τρεις δικαιούχους. Δύο ήταν υπάλληλοι που έκαναν νομική πρακτική, ενώ ο τρίτος ήταν υπάλληλος πελάτη της εταιρείας και νομικός σύμβουλος. Δύο εργάστηκαν στο γραφείο του Αναστασιάδη στη Λεμεσό, δημοφιλές θέρετρο στους πλούσιους Ρώσους, όπου ο Λεμπέντεφ αγόρασε μια βίλα ως μέρος της συμφωνίας του για το «χρυσό διαβατήριο». Ο νομικός σύμβουλος εργαζόταν στο ίδιο κτίριο.

Ωστόσο, η αναφορά της Alcogal υποστήριζε ότι είχε φτάσει στο συμπέρασμα ότι τα τρία άτομα που κατονομάστηκαν από το δικηγορικό γραφείο του προέδρου δεν ήταν τα «πραγματικά UBO» και κατέληξαν στο «ισχυρό» συμπέρασμα ότι οι υπεράκτιες εταιρείες ανήκαν στην πραγματικότητα στον Λέμπεντεφ. Στη συνέχεια η Alcogal παραιτήθηκε από νομικός αντιπρόσωπος και των τεσσάρων επιχειρήσεων, επικαλούμενη «υψηλό κίνδυνο» για τη φήμη της.

Οι Anastasiades & Partners αρνήθηκαν κατηγορηματικά τις παραβάσεις και δήλωσαν ότι δεν είχαν γνώση του SAR ή των ανησυχιών που εγείρονται σε αυτό. Είπε ότι το προσωπικό του οποίου τα ονόματα αναφέρθηκαν στην Alcogal δεν ήταν ποτέ πραγματικοί ιδιοκτήτες των υπεράκτιων εταιρειών, αλλά λειτουργούσαν ως διαχειριστές για λογαριασμό του πραγματικού ιδιοκτήτη, σύμφωνα με το κυπριακό δίκαιο. Ο νομικός σύμβουλος είπε στον Guardian ότι ήταν πάντα ο πραγματικός  ιδιοκτήτης μιας από τις εταιρείες.

Η εταιρεία αρνήθηκε να πει εάν ενεργούσε για τον Λέμπεντεφ, επικαλούμενη το πελατειακό απόρρητο, αλλά είπε ότι διατηρούσε πάντα «τα κατάλληλα αρχεία» σύμφωνα με την κυπριακή νομοθεσία.

Αναφέρει ότι ο Αναστασιάδης είχε αποσυρθεί από την «επαγγελματική δέσμευση» αφού έγινε ηγέτης πολιτικού κόμματος το 1997 και τον χαρακτήρισε ως «σιωπηλό μέτοχο» της εταιρείας μέχρι το 2013. «Δεν συμμετείχε ποτέ σε καθημερινές δραστηριότητες του γραφείου ή σε επαφές με πελάτες και υποθέσεις».

Τα «χρυσά διαβατήρια»

Ο Λέμπεντεφ δεν απάντησε σε επανειλημμένες κρούσεις για σχόλια. Ωστόσο είναι μεταξύ των 6.779 ατόμων που έλαβαν κυπριακή υπηκοότητα, από το 2007 έως το 2020.

Το πρόγραμμα επέτρεπε σε κροίσους να αποκτήσουν διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας εάν επένδυαν τουλάχιστον 2 εκατομμύρια ευρώ (1,7 εκατομμύρια λίρες) σε ακίνητα, μετοχές, κρατικά ομόλογα ή κυπριακές επιχειρήσεις. Οι επιτυχόντες υποψήφιοι έλαβαν το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στην ΕΕ.

Εκτός από Ρώσους ολιγάρχες και Σαουδάραβες δισεκατομμυριούχους, ο ηγέτης της Καμπότζης, Χουν Σεν, ανακαλύφθηκε ότι ήταν μεταξύ των χιλιάδων μη Ευρωπαίων που έλαβαν κυπριακό διαβατήριο.

Μετά από επίμονη κριτική από τις Βρυξέλλες, η κυπριακή κυβέρνηση στα τέλη του περασμένου έτους ανακοίνωσε την αναστολή του προγράμματος.

Τον Ιούλιο, ο 75χρονος Αναστασιάδης παραδέχτηκε ότι υπήρχε έλλειψη δέουσας επιμέλειας από την πλευρά της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση «κενών» και «ελαττωμάτων» στο πρόγραμμα.

Ζητώντας συγγνώμη για αυτό που περιέγραψε ως «λάθη», παραδέχτηκε ότι η το «χρυσό διαβατήριο» είχε προκαλέσει  δυσπιστία στον κόσμο. Ωστόσο, αρνήθηκε  «προσωπική σύνδεση» με το πρόγραμμα και είπε ότι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί ήταν «μύθοι».

Σε δήλωσή του στον Guardian, ο Κύπριος πρόεδρος περιέγραψε τη σχέση του με τον Λέμπεντεφ ως «εγκάρδια» και επίσημη. Δεν ήταν ποτέ σχέση «δικηγόρου – πελάτη», τόνισε. Και πρόσθεσε: «Σε καμία περίπτωση δεν χειρίστηκα τις υποθέσεις των πελατών της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένου του κ. Λέμπέντεφ».

Η ανακοίνωση της Κυπριακής Προεδρίας της Δημοκρατίας

Η ανακοίνωση του Προεδρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας τονίζει ότι ουδεμία ανάμειξη υπάρχει του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με offshore εταιρίες τη δημιουργία υπεράκτιων εταιρειών, ενώ έκανε λόγω και για μικροκομματικές σκοπιμότητες.

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

-Τα Pandora Papers αφορούν σε έγγραφα που χρονολογούνται από το 2015 και περιλαμβάνουν ισχυρισμούς για μεμπτή δραστηριότητα που αφορά 35 νυν και πρώην ηγέτες όπως και 330 δημόσιους αξιωματούχους.

-Σε ό,τι αφορά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ουδέν μεμπτό εντοπίζεται. Τα δημοσιεύματα ρητώς αναφέρουν ότι καμία εμπλοκή του Προέδρου δεν υπάρχει. Όπως ξεκάθαρα καταγράφει η έρευνα ο Πρόεδρος ούτε μετείχε στη δημιουργία ούτε και είχε ή έχει συμμετοχή σε τέτοιου είδους εταιρείες.

Σημειώνεται ότι η Κυβέρνηση, εντοπίζοντας ζητήματα ελέγχου που προέκυπταν από εταιρείες που το νομικό τους καθεστώς παρείχε τη δυνατότητα μη αποκάλυψης των πραγματικών δικαιούχων (Shell Companies και Offshore εταιρειών), ήδη από το 2018 τερμάτισε τη λειτουργία των εταιρειών κέλυφος, ενώ πρόσφατα με νομοσχέδιο της Κυβέρνησης, επιβάλλεται υποχρέωση τήρησης μητρώου δικαιούχων για όλες τις εταιρείες.

Συνεπώς, η όποια προσπάθεια αναπαραγωγής ανυπόστατων ισχυρισμών, δεν εξυπηρετεί τίποτε άλλο παρά μικροκομματικές σκοπιμότητες, και αυτές εις βάρος του θεσμού του Προέδρου και του κύρους της χώρας.