Το Ισλαμικό Κράτος απέσυρε πριν από λίγο καιρό το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών του από την αρχαία πόλη της Παλμύρας στη Συρία, αλλά το μέγεθος της καταστροφής που πρόλαβε να αφήσει πίσω του παραμένει ανυπολόγιστο. Η Παλμύρα έχει καταταγεί από την UNESCO μεταξύ των σημαντικότερων μνημείων της παγκόσμιας κληρονομιάς: ένα αστικό τοπίο στη μέση της ερήμου με έντονη τη σφραγίδα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, ένας τόπος ευμάρειας και στρατιωτικής ισχύος των ελληνιστικών χρόνων, που αποτέλεσε για το Ισλαμικό Κράτος το ύψιστο σύμβολο της δυτικής παράδοσης. Είναι απολύτως χαρακτηριστικό πως κατά την επέλαση των ισλαμιστών δεν καταστράφηκαν μόνο αγάλματα και ναοί (αποκορύφωμα ο Ναός του Βάαλ, που ισοπεδώθηκε τον Αύγουστο του 2015), αλλά σφαγιάστηκαν, με αποκρουστικά θεαματικό τρόπο, και πλήθος άνθρωποι. Πρώτα 25 στρατιώτες του συριακού στρατού, που θυσιάστηκαν μπροστά στις κάμερες, μέσα στο ρωμαϊκό θέατρο, και ύστερα ο γηραιός Χαλέντ Αλ-Ασάαντ, που θανατώθηκε επειδή ήταν ο επίτιμος διευθυντής αρχαιοτήτων της πόλης. 

Στον Αλ-Ασάαντ είναι αφιερωμένο το βιβλίο «Παλμύρα. Ένας αναντικατάστατος θησαυρός» (μετάφραση Ειρήνη Μητούση, εκδόσεις Εστία) του γάλλου ιστορικού Πωλ Βεν. Παρά την προχωρημένη του ηλικία (είναι 87 ετών), ο Βεν, που έχει εξειδικευτεί στην ιστορία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αποφάσισε να συνοψίσει σε ένα σύντομο πλην απολύτως εμπεριστατωμένο κείμενο τη δόξα και την παρακμή της Παλμύρας, η οποία δεν θα κατορθώσει, βεβαίως, να αποκαταστήσει ποτέ τις αρχαιολογικές της απώλειες.

Η Παλμύρα θα ξεκινήσει να μετατρέπεται σε σημείο ιστορικής αιχμής περί τα τέλη του 2ου αιώνα μ. Χ. Έμποροι και αρχηγοί καραβανιών, οι πολίτες της θα υψώσουν λαμπρά τείχη και θα χτίσουν μακρές κιονοστοιχίες με φόντο την έρημο, ανοίγοντας εκ παραλλήλου μια βασιλική οδό για την έξοδο της Δύσης προς την Περσία και την Ανατολή. Στα χρόνια της εποποιίας της (βρισκόμαστε πια στα μέσα του 3ου μ. Χ. αιώνα), η Παλμύρα θα βοηθήσει τους Ρωμαίους να λύσουν τους λογαριασμούς τους με την Περσία, αλλά αυτό θα είναι και η αφετηρία για τον σταδιακό παραμερισμό της από τα διεθνή δρώμενα της εποχής. Η Ζηνοβία, σύζυγος του πρόωρα χαμένου Οδαίναθου, θα κατακτήσει την Αίγυπτο και θα στρέψει το βλέμμα της και προς τη Ρώμη, προβλέποντας τη διάσπαση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας σε ανατολική και δυτική. Η Ζηνοβία φιλοδόξησε να ηγηθεί του ανατολικού τμήματος, αλλά οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες (όπως ήταν αργότερα επί Διοκλητιανού) και η Παλμύρα άρχισε, μετά την ήττα της από τους Ρωμαίους, να περνά στο περιθώριο της Ιστορίας. Στην ιστορική μας μνήμη, ωστόσο, θα μείνουν, ακόμα και ύστερα από τις φρικαλεότητες του Ισλαμικού Κράτους, η πολυσυλλεκτικότητα και η ελευθερία της: ένα διαμάντι της ερήμου όπου η Ρώμη και ο ελληνισμός συναντήθηκαν με την Αραβία, την Περσία, τη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο. Ένας πολιτισμός ο οποίος συστέγασε τις πιο διαφορετικές θρησκείες, γλώσσες και πεποιθήσεις σε ένα κράμα που κατάφερε να μεταμορφωθεί σε καθημερινό τρόπο ζωής. 

Πηγή: ΑΠΕ