Πολλά έχουν γραφτεί σχετικά με το πόσο αργή ήταν η αντεπίθεση της Ουκρανίας στην ρωσική εισβολή, όμως όπως επισημαίνει ο Jamie Dettmer  σε άρθρο του στο POLITICO, οι ουκρανοί στρατιώτες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή έχουν την δική τους άποψη η οποία είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Παραπονιούνται ότι η εκπαίδευση που έλαβαν από το ΝΑΤΟ αφορούσε άλλου τύπου συγκρούσεις.

Μήπως τα θαλάσσωσε το ΝΑΤΟ στη εκπαίδευση των μονάδων αντεπίθεσης; Μήπως τους εκπαίδευσαν για άλλου τύπου πεδία; Αυτά τα ερωτήματα έχουν μπει στη συζήτηση για το «τις πταίει» στην Ουκρανία. Για ποιους λόγους η ουκρανική αντεπίθεση στα ανατολικά της χώρας δεν έχει καταφέρει να φτάσει στην Αζοφική και να αποκόψει την αποκαλούμενη «χερσαία γέφυρα», δηλαδή τη λωρίδα γης που συνδέει την προσαρτημένη στη Ρωσία περιοχή της Κριμαίας με τα υπό ρωσική κατοχή εδάφη της νότιας Ουκρανίας;

Όπως αναφέρει το POLITICO η πολύ αργή πρόοδος στην  Ζαπορίζια – τον κύριο άξονα των τριών γραμμών επίθεσης –έχει πυροδοτήσει μια συζήτηση σχετικά με τις ευθύνες, τα λάθη και τι θα μπορούσε να έχει πάει καλύτερα στη διάρκεια του πολέμου.

Πεδία άλλου τύπου

Μέσα σε όλα αυτά οι στρατιώτες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης ή άλλοι που μόλις έχουν επιστρέψει, κατηγορούν το ΝΑΤΟ ότι τους προετοίμασε για πεδία άλλου τύπου.

Από την άλλη, σύμφωνα με το POLITICO, δυτικοί αξιωματούχοι επιρρίπτουν ευθύνες στις ουκρανικές δυνάμεις ότι δεν εφάρμοσαν τις τακτικές συνδυασμένων πολεμικών επιχειρήσεων όπως τις διδάχθηκαν από εκπαιδευτές του ΝΑΤΟ νωρίτερα φέτος. Μάλιστα, διαρροή από την γερμανική Bundeswehr (Ομοσπονδιακό Στρατό) τον Ιούλιο, κατηγορεί τον ουκρανικό στρατό ότι δεν εφαρμόζει τις αρχές που έλαβε στην εκπαίδευση του ΝΑΤΟ,  και «σπάει» ταξιαρχίες σε μικρότερες μονάδες το 10 έως και 30 ατόμων  όταν πρόκειται να επιτεθεί σε εχθρικές θέσεις.

Από την άλλη, βετεράνοι που γυρίζουν από την πρώτη γραμμή, λένε ότι το  ΝΑΤΟ τους προετοίμασε για λάθος τύπου πόλεμο και ότι η εκπαίδευση που έλαβαν δεν είχε προσαρμοστεί στην πραγματικότητα της  Ουκρανίας. Όπως λένε οι ίδιοι η απόσταση από τη θεωρία στην πράξη ήταν τεράστια.  Κάτι που κόστισε χιλιάδες ανθρώπινες ζωές.

Ο αμερικανός βετεράνος της Εθνικής Φρουράς Ryan O’Leary, είναι μεταξύ αυτών που επικρίνουν την εκπαίδευση του ΝΑΤΟ. Έχει  συμμετάσχει σε αποστολές στο Αφγανιστάν και το Ιράκ και εντάχθηκε στη λεγεώνα των ξένων της Ουκρανίας λίγες ημέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας. Αμέσως μετά την άφιξή του εκεί στάλθηκε με άλλους αμερικανούς και βρετανούς εθελοντές για να εμποδίσουν τις ρωσικές μονάδες να εισέλθουν στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας από τα βόρεια.

Φαίνεται ότι η εκπαίδευση που έλαβαν οι Ουκρανοί στρατιώτες βασιζόταν περισσότερο σε αυτό που οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ έχουν συνηθίσει τα τελευταία χρόνια δηλαδή τακτικές πολέμου κατά των εξεγέρσεων με αμερικανικού τύπου «show-and-awe» (επίδειξη και δεος) επισημαίνει στο POLITICO.

Εκπαίδευση για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη

Οι Ουκρανοί επαινούν τις ασκήσεις σχετικά με βασικές τακτικές του πεζικού, την αναγνώριση και το πώς να πλησιάζουν αθέατοι τον εχθρό, καθώς και τις μεθόδους που διδάσκονται για την έφοδο σε χαρακώματα και κτίρια, ενώ επισημαίνουν την έλλειψη εκπαίδευσης για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις νάρκες, την εξουδετέρωση εκρηκτικών μηχανισμών και την αμυντική μάχη.

Όσον αφορά τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον πόλεμο και τον τρόπο αντιμετώπισης τους, έλαβαν ελάχιστη εκπαίδευση πιθανότατα επειδή οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ δεν έχουν ακόμη προλάβει να προσαρμόσουν τα εκπαιδευτικά εγχειρίδιά τους σε αυτή την τεχνολογία.

Σήμερα, ο O’Leary είναι τώρα διοικητής λόχου στην 59η μηχανοκίνητη ταξιαρχία της Ουκρανίας, η οποία έχει αναλάβει την αναγνώριση και την καταστροφή χαρακωμάτων στα νοτιοανατολικά. Όπως έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «το ΝΑΤΟ θα πρέπει να επικεντρωθεί στη βασική στρατιωτική εκπαίδευση – ασκήσεις με όπλα, μετακινήσεις, δημιουργία παρατηρητηρίων, [AV1]  καμουφλάζ, τακτικές μικρών μονάδων και ασκήσεις συνοχής».

Παράπονα για την εκπαίδευση τους   από το ΝΑΤΟ εξέφρασαν στην εφημερίδα Kyiv Independent και στρατιώτες της 32ης μηχανοκίνητης ταξιαρχίας από τις γραμμές του Χάρκοβο. Παρόλο που νιώθουν ευγνώμονες για τη στήριξη της Δύσης σε υλικό και εκπαίδευση, θεωρούν ότι οι αξιωματικοί του ΝΑΤΟ δεν  καταλαβαίνουν τη σκληρή πραγματικότητα του πολέμου στην Ουκρανία.

«Ο Νατοϊκός στρατιώτης  προχωρά με τη σιγουριά που του δίνει η υποστήριξη που έχει και γνωρίζοντας ότι οι πιθανότητες να χάσει τη ζωή του ή να ακρωτηριαστεί είναι λίγες» δήλωσε στην εφημερίδα ουκρανός στρατιώτης. Ο τρόπος που το ΝΑΤΟ διεξάγει τις πολεμικές του επιχειρήσεις απαιτεί μαζικές προπαρασκευαστικές αεροπορικές επιδρομές, πυρά και αποναρκοθέτηση πριν από την προέλαση του πεζικού και, φυσικά, ο στρατός της Ουκρανίας – χωρίς τα σύγχρονα πολεμικά αεροπλάνα, τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς και τον εξοπλισμό αποναρκοθέτησης που έχει ζητήσει από την αρχή του πολέμου, θα πρέπει να πολεμήσει με πολύ διαφορετικό τρόπο από αυτόν που υπαγορεύουν οι τυπικές τακτικές του ΝΑΤΟ.

Αυτός είναι ο και λόγος που κατά την πρώτη φάση της αντεπίθεσης, η Ουκρανία είχε σημαντικές απώλειες σε στρατιώτες και τεθωρακισμένα τα οποία κόλλησαν σε πυκνά ναρκοπέδια. Στη δεύτερη φάση επίθεσης αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν  μικρές μονάδες πεζικού ώστε να μπορούν να περνούν μέσα από τα ναρκοπέδια.

Κάποιοι ουκρανοί μαχητές υποστηρίζουν ότι η εκπαίδευση θα είχε πάει καλύτερα αν στην εκπαίδευση του ΝΑΤΟ συμμετείχαν ουκρανοί αξιωματικοί έμπειροι στη μάχη  και με γνώση της περιοχής, ή αν μέρος της εκπαίδευσης είχε πραγματοποιηθεί στην Ουκρανία.

Ακριβώς επειδή δεν γνώριζαν την γεωγραφία της περιοχής, οι εκπαιδευτές του ΝΑΤΟ δεν υπολόγισαν ότι σε μεγάλο μέρος των συγκρούσεων θα έπρεπε να εμπλακούν μικρές μονάδες ο οποίες εύκολα θα μπορούσαν να περάσουν μέσα από τις πυκνές δεντροστοιχίες αναφέρει το POLITICO. Όπως οι συμμαχικές δυνάμεις δεν μπόρεσαν να υπολογίσουν τους φράχτες της βορειοδυτικής Γαλλίας μετά την απόβαση στη Νορμανδία το 1944. Έτσι και στο μέτωπο της Ζαπορίζια – και σε μεγάλο μέρος της νότιας Ουκρανίας – οι Σοβιετικοί είχαν χωρίσει τη γη σε τεράστια χωράφια όπου πυκνές δεντροστοιχίες από δρυς, πουρνάρια και λεύκες φυτεμένες ανάμεσά τους λειτουργούσαν ως ανεμοφράκτες.

Λίγος ο χρόνος

Επί του παρόντος, ο αμερικανός στρατιωτικός αναλυτής Michael Kofman, διευθυντής του προγράμματος Russia Studies Program στο Center for Naval Analyses (Κέντρο Ναυτικών Ερευνών), είναι ένας από τους λίγους που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ρεαλιστικά υπάρχει «μια πιθανότητα οι ουκρανικές δυνάμεις να περάσουν μέσα από τις ρωσικές γραμμές» αφού «η δυναμική έχει κάπως αλλάξει τις τελευταίες δύο εβδομάδες». Αλλά ακόμη και αυτός προειδοποιεί ότι ο πόλεμος «δεν είναι επιτραπέζιο παιχνίδι όπου μπορεί κανείς να παίξει και να προβλέψει εύκολα τα αποτελέσματα».

Εν τω μεταξύ, αναφέρει το POLITICO, άλλοι είναι πιο επιφυλακτικοί, κατηγορώντας εν μέρει τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες, καθώς και την απροθυμία των δυτικών δυνάμεων να διακινδυνεύσουν -συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης  Μπάιντεν- την παροχή προηγμένων στρατιωτικών όπλων για την ουκρανική αντεπίθεση.

Σε αυτό το θέμα, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι επιρρίπτουν ευθύνες στη Δύση για τη διστακτικότητα και την καθυστέρηση που επέδειξαν στην έγκριση και την προμήθεια του εξοπλισμού που ζήτησαν – ειδικά εφόσον ορισμένα αιτήματα έγιναν αμέσως μετά την εισβολή. Καυτηριάζουν επίσης την αίσθηση απαισιοδοξίας όσον αφορά την προοπτική επίτευξης των κύριων στόχων της αντεπίθεσης.

Ωστόσο όπως επισημαίνει το POLITICO είναι σαφές στους περισσότερους στρατιωτικούς αναλυτές και δυτικούς αξιωματούχους ότι πλησιάζουμε προς στο τέλος της αντεπίθεσης αφού απομένει λίγος χρόνος μέχρι την αλλαγή του καιρού. Και παρά το γεγονός ότι η πρώτη αμυντική γραμμή των Ρώσων στο Ρομπότινε έπεσε περί τα τέλη Αυγούστου, η ουκρανική αντεπίθεση δεν έχει αλλάξει πολύ τις θέσεις των Ρώσων στο σύνολό τους.

Μιλώντας στην Πράγα, ο πρέσβης των ΗΠΑ στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη Μάικλ Κάρπεντερ υπενθύμισε ότι «πολύ σύντομα θα μπούμε στην περίοδο των βροχών και στη συνέχεια στον χειμώνα», όταν οι στρατιωτικοί ελιγμοί θα γίνουν πιο δύσκολοι. «Αυτή» είπε «είναι η ώρα της κρίσης».