Ο George Mumbi ζει σε μια επαρχιακή πόλη στη βόρεια Ζάμπια, όπου δέντρα που μοιάζουν με ομπρέλες ρίχνουν τη σκιά τους πάνω στην κόκκινη γη. Το γεγονός ότι στέλνει την κόρη του στο γυμνάσιο είναι ασυνήθιστο για τους συντοπίτες του.

Στη Ζάμπια, τα σχολεία χρεώνουν τέλη για τη φοίτηση των παιδιών και στην γεωργική κοινότητα στην οποία ανήκει ο George, οι περισσότερες οικογένειες εκμεταλλεύονται τα λιγοστά χρήματα που έχουν για την εκπαίδευση των γιων τους. Όμως η κόρη του ήταν από εκείνα τα λίγα κορίτσια που άφησαν τον κάμπο και ξεκίνησαν για το μακρύ ταξίδι με προορισμό το σχολείο.

Οι γονείς στις αγροτικές περιοχές συχνά προτιμούν τα παιδιά τους να ζουν στις σχολικές εστίες, αντί να περπατούν αρκετές ώρες την ημέρα ή να ενοικιάζουν μόνα τους ένα σπίτι κοντά στο σχολείο. Τα τρένα που είναι γεμάτα με μαθητές μπορούν να καθυστερήσουν για ώρες ή ακόμη και για μια ολόκληρη μέρα. Ήταν σε ένα από αυτά τα ταξίδια προς το σχολείο που η κόρη του George έμεινε έγκυος. «Γι ‘αυτό έφυγε από το σχολείο», εξηγεί στο ΝewStatesman.

«Αν εκπαιδεύσεις μια γυναίκα, εκπαιδεύεις ένα ολόκληρο έθνος». Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αυτή η παροιμία της Γκάνας έχει γίνει οδηγός της διεθνούς βοήθειας. Η δέσμευση για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση των κοριτσιών κατοχυρώθηκε στους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας του ΟΗΕ. Το Υπουργείο Διεθνούς Ανάπτυξης του Ηνωμένου Βασιλείου διαθέτει το μεγαλύτερο παγκόσμιο ταμείο για την εκπαίδευση των κοριτσιών. Μια έρευνα για τη γυναικεία εκπαίδευση έδειξε ότι για κάθε έτος που μια κοπέλα εκπαιδεύεται στο δευτεροβάθμιο επίπεδο, τα κέρδη της χώρας της ανεβαίνουν, οι πιθανότητες της μόλυνσης με HIV πέφτει και οι πιθανότητες να παντρευτεί αργότερα αυξάνονται. Και αν αυτό δεν αρκεί για τους χορηγούς της συντονισμένης αυτής δράσης, υπάρχει και η υπόσχεση ότι τα κορίτσια αυτά «θα αντισταθούν στη βία και τις διακρίσεις λόγω φύλου και θα αλλάξουν την κοινωνία εκ των έσω της».

Το μήνυμα είναι ένα ακαταμάχητο μίγμα ρεαλισμού και φεμινισμού. Όμως, ενώ στη Ζάμπια τα περισσότερα κορίτσια λαμβάνουν βασική εκπαίδευση, λιγότερα από τα μισά πηγαίνουν στο γυμνάσιο. Το πρόβλημα είναι κυρίως οικονομικό. Αλλά ακόμη και όταν αυτό το εμπόδιο ξεπεραστεί, εξακολουθούν να υπάρχουν πρόσθετες προκλήσεις για τα κορίτσια.

Στο χωριό Κασάμα γίνεται όμως ένα πείραμα. Το γυμνάσιο της περιοχής είναι το αποτέλεσμα μιας σύμπραξης μεταξύ του εκπαιδευτικού φιλανθρωπικού οργανισμού Peas και της κυβέρνησης της Ζάμπια. Όταν οι γονείς στην περιοχή έμαθαν ότι άνοιξε ένα γυμνάσιο στο οποίο η φοίτηση είναι δωρεάν και το οποίο εξασφαλίζει και τη σίτιση των μαθητών του, η προοπτική ακουγόταν πολύ καλή για να είναι αληθινή, τόσο που άρχισαν να αναρωτιούνται που κρυβόταν η παγίδα.

Στο σχολείο της Κασάμα τα κορίτσια αντιμετωπίζονται ισότιμα με τα αγόρια. Ωστόσο, οι δάσκαλοι γνωρίζουν ότι αντιμετωπίζονται διαφορετικά στο σπίτι. Ένα κορίτσι συνήθιζε να έρχεται αργά στο σχολείο, ενώ ο αδελφός της ήταν πάντα στην ώρα του. Ο λόγος ήταν ότι είχε επι φορτιστεί με περισσότερες οικιακές δουλειές. Όταν οι δάσκαλοι μίλησαν όμως στους γονείς της για τη σημασία τςη εκπαίδευσής της η κατάσταση άλλαξε. Αυτό το κορίτσι έρχεται τώρα στο σχολείο εγκαίρως. Και δεν είναι μόνο αυτό που έχει σημασία, αλλά και το γεγονός ότι οι γονείς του κοριτσιού ζητούν τώρα κι από τον αδελφό να καθαρίσει το σπίτι.

Τα κορίτσια που ενοικιάζουν δωμάτια κοντά στο σχολείο αντιμετωπίζουν μια διαφορετική πρόκληση: το στίγμα από τους ντόπιους που τις θεωρούν «πόρνες». Και πάλι, όμως, το σχολείο παρενέβη, πραγματοποιώντας συναντήσεις με την κοινότητα για να ενθαρρύνει την αποδοχή των κοριτσιών αυτών.

Το μέλλον ενός κοριτσιού στη Ζάμπια είναι επίσης πολύ πιθανό να καθοριστεί από μια εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας. Αυτό δηλαδή που συνέβη στην κόρη του George, που αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε φτώχεια στη χώρα μας», λέει ένας υπερασπιστής της σεξουαλικής παιδείας στη Ζάμπια και ρίχνει την ευθύνη στους πρώιμους γάμους και τις εφηβικές εγκυμοσύνες.

Η Ζάμπια είναι μια βαθιά χριστιανική χώρα και είναι σπάνιο να δει κανείς σχολείο ή δημοτικό κτίριο που να μην υπάρχει μια εικόνα του Ιησού. Αυτό καθιστά πιο δύσκολο το να διεξαχθούν απλές πρωτοβουλίες όπως η διανομή προφυλακτικών στους μαθητές. Η νόμιμη πρόσβαση σε άμβλωση είναι δύσκολη και πολλές φορές τα κορίτσια την επιχειρούν μόνες τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας κοπέλας που έκανε τρεις αμβλώσεις προκειμένου να μην χρειαστεί να εγκαταλείψει το σχολείο με αποτέλεσμα να πεθάνει. Το συγκεκριμένο σχολείο όμως ενθαρρύνει τις νεαρές μητέρες να επιστρέψουν στην εκπαίδευση, όσο και το να τα παρατήσουν είναι η πιο εύκολη επιλογή.

«Πήγα στο σχολείο όταν το bullying ήταν στο αποκορύφωμά του», διηγείται η Chola στο NewStatesman. Περιγράφει την κατάσταση ως μια επίγεια κόλαση. Η μεγαλύτερη αδελφή της Chola πλήρωνε τα δίδακτρά της και την παρότρυνε να μην αφήσει το σχολείο, παρά το γεγονός ότι η ίδια αναγκάστηκε να το κάνει πολλές φορές προκειμένου να φροντίσει τα αδέλφια της. Τώρα πια στα 32 της, η Chola είναι από τους πλέον θερμούς υποστηρικτές τέτοιων προγραμμάτων παιδείας και δίνει από την πλευρά της και τον δικό της αγώνα για να συνεχιστούν αυτά.

Στην αυλή του σχολείου τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια παίζουν και κολατσίζουν. Κάποια από τα αγόρια ονειρεύονται να γίνουν γιατροί, δικηγόροι ή… πειρατές. Τα κορίτσια χαίρονται που μπορούν να είναι ασφαλή και ισότιμα σε ένα σχολείο και δεν υποχρεούνται να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού ή δεν κινδυνεύουν να δεχτούν βία από τους δασκάλους τους. Τα όνειρά τους περιλαμβάνουν ταξίδια.

Προς το παρόν μελετούν τα μαθήματά τους και πραγματικά το χαίρονται!