Κοσμήματα, προϊόντα μακιγιάζ, καλλυντικά, διάφορα αξεσουάρ με την ετικέτα MeToo βρίσκονται ήδη στην αγορά και «προσκαλούν» τους ευαίσθητους καταναλωτές, να συνεισφέρουν στο κίνημα, αγοράζοντας.
Η λεγόμενη ελεύθερη αγορά, το άπαν του πολιτισμού μας, κι αυτήν τη φορά λειτούργησε με τέλεια αντανακλαστικά, δίνοντας σε ένα κοινωνικό τραύμα «αξία», για την ακρίβεια υπεραξία, και σε ένα κίνημα «χώρο», για την ακρίβεια ενσωμάτωση.
Το μεγάλο brand της αμερικανικής εταιρείας ομορφιάς Hard Candy που σαγήνευε τα fashion icons τη δεκαετία του ’90, είχε ξεθωριάσει από τις αρχές του 2000, αλλά επέστρεψε στο προσκήνιο με την είδηση ότι βγάζει στην αγορά προϊόντα μακιγιάζ με το hashtag #MeToo. Ο γίγαντας των καλλυντικών έχει υποβάλει αίτηση να κατοχυρώσει το εμπορικό σήμα #MeToo για αρώματα και μακιγιάζ, που σημαίνει ότι μπορεί να δούμε το hashtag σε κραγιόν, βερνίκια νυχιών, μάσκαρες και άλλα προϊόντα ομορφιάς.
Ο διευθύνων σύμβουλος, Jerome Falic, δήλωσε ότι αυτό δεν είναι μια ευθεία εκμετάλλευση αλλά η πρόθεση της εταιρείας είναι να δώσει πίσω στις γυναίκες δύναμη κι ενδεχομένως να δωρίσει και έσοδα στο #MeToo.
Το Hard Candy δεν θα είναι το πρώτο κραγιόν που «συνεργάζεται» με το #MeToo κίνημα. Το LipSlut, ένα εμπορικό σήμα που ιδρύθηκε από τρεις φοιτητές μετά από τις αμερικανικές εκλογές του 2016, έφτιαξε το χειροποίητο κραγιόν «F*ck Trump» με απόχρωση «F *ck Hollywood» για την υποστήριξη θυμάτων σεξουαλικής επίθεσης μετά τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο Χάρβεϊ Γουάινσταϊν. Στο ταμείο, όσοι αγοράζουν το λαμπερό κόκκινο κραγιόν ψηφίζουν ταυτόχρονα και ποια από τις έξι οργανώσεις κατά της σεξουαλικής κακοποίησης θέλουν να υποστηρίξουν. Η φιλανθρωπική οργάνωση με τις περισσότερες ψήφους θα λάβει το 50% από τα έσοδα των κραγιόν.
Το πιο «άμεσο» όμως προϊόν με τα πιο «ευαίσθητα» αντανακλαστικά είναι τα κολιέ MeToo που δημιούργησε η εμπορική online εταιρεία κοσμημάτων «Adornia», η οποία αρχικά δήλωσε ότι θα δώσει το 10% των εσόδων για την RAINN, την μεγαλύτερη οργάνωση στην Αμερική κατά της βίας και της κακοποίησης και μετά από τις επικρίσεις που δέχτηκε στο διαδίκτυο, δήλωσε πως θα δωρίσει το 100% των κερδών από τα κολιέ.
Η καλή η αγορά όλα τα αλέθει
Τα brands γυναικείας μόδας και ομορφιάς δεν είναι τα μόνα που προσπαθούν να αποκομίσουν κέρδος από την τρέχουσα πολιτική στιγμή και την κίνηση MeToo. Προφανώς έπεται συνέχεια. Ήδη από τον Δεκέμβριο μια μεγάλη δικηγορική εταιρεία στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ υπέβαλε αίτηση για το εμπορικό σήμα #MeToo που θα αφορά νομικές υπηρεσίες.
Και βέβαια δεν είναι το κίνημα #MeToo που «συγκίνησε» την αγορά και ενέπνευσε το επιχειρείν. Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια. Eίναι βασικό χαρακτηριστικό, «γονιδιακό» της ελεύθερης αγοράς και οικονομίας, να μετατρέπει τα σύμβολα σε εμπόρευμα, τους μύθους σε χρήμα, τα κοινωνικά αιτήματα σε διαφημιστικές καμπάνιες, τους ακτιβισμούς σε επιχειρήσεις, τις «πληγές» που γεννά ο καπιταλισμός σε επενδύσεις. Και μάλιστα χωρίς διακρίσεις. Η αγορά τους χωρά όλους, κι αυτούς που διαφημίζονται μέσω του ρατσισμού, αναπαράγοντάς τον και αυτούς που διαφημίζονται, καταγγέλλοντάς τον.
Ακόμη και ο υπ’ αριθμόν ένα κοινωνικός επαναστάτης, ο comandante Τσε έγινε μπλουζάκια, αναπτήρες, μπίρες, τσιγάρα, μπρελόκ και ότι άλλο βάζει το «μυαλό του εμποράκου».
Στο etsy.com, μία από τις μεγάλες πλατφόρμες e-commerce που υπάρχουν σήμερα στο ίντερνετ και ίσως το μεγαλύτερο online marketplace στον κόσμο για χειροτέχνες, καλλιτέχνες και δημιουργούς που μπορούν να πουλήσουν τις δημιουργίες τους μέσα από αυτό, υπάρχουν περισσότερα από 1.300 αντικείμενα που φέρουν ετικέτα «safety-pin solidarity» (καρφίτσα αλληλεγγύης). Προίόντα “αλληλέγγυα” σε κοινωνικά ζητήματα-προβλήματα, η τιμή των οποίων κυμαίνεται από 3 έως 335 δολάρια. Τα όρια μεταξύ του ακτιβισμού και της εκμετάλλευσης ενός κοινωνικού ζητήματος θολώνουν, κάνοντας μια ηλεκτρονική «βόλτα» στα μαγαζιά.
Κάποιοι λένε ότι περισσότερα χρήματα για καλές αιτίες δεν είναι κακό. Και, τουλάχιστον θεωρητικά, η χρήση αυτών των συμβόλων στο κοινό αυξάνει την ευαισθητοποίηση και κάνει τους ευάλωτους πληθυσμούς να αισθάνονται λιγότερο μόνοι τους. Αλλοι υποστηρίζουν ότι οι αγοραστές θα μπορούσαν να στείλουν όλα αυτά τα χρήματα απευθείας στις οργανώσεις υποστήριξης αντί να ξοδεύουν χρήματα στη μόδα, αλλά θα τότε θα έπρεπε να πίνουμε ένα ποτήρι νερό πριν το πρωινό, ώστε να τρώμε λιγότερο και να προσφέρουμε περισσότερο στην πείνα των άλλων. Ωστόσο μοναχοί δεν είμαστε. Έχουν τη σημασία τους οι αυθόρμητες ατομικές δράσεις, οι ακτιβισμοί και οι καμπάνιες, σε μια κοινωνία μάλιστα φοβική και υπάκουη, αλλά όσο συνδέονται με τους κυρίαρχους θεσμούς, τόσο απομακρύνονται από τους σκοπούς τους.
Έτσι η Tarana Burke το 2006, έχοντας και η ίδια, μεγαλωμένη στο Μπρονξ, παιδικό βίωμα σεξουαλικής παρενόχλησης, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει στο MySpace τις λέξεις MeToo, ως μότο της καμπάνιας της, που είχε ως στόχο να βοηθήσει σεξουαλικά κακοποιημένες γυναίκες και δη μαύρες, όπως αφηγείται σήμερα στους New York Times για το τι την ενέπνευσε στη δημιουργία του motto «Me Too». «Ήταν τότε που μιλούσα με ένα 13χρονο κορίτσι που είχε πέσει θύμα σεξουαλικής βίας. Μου έλεγε την ιστορία της και είχα μείνει άφωνη. Δεν είχα τι να της απαντήσω, ούτε ήξερα πώς να τη βοηθήσω εκείνη τη στιγμή. Δεν μπορούσα να τις πω “ναι σε καταλαβαίνω, το έχω περάσει και εγώ”» λέει. Η Tarana Burke μέχρι πριν από 4 μήνες είχε μόλις 500 followers στο Twitter.
Όταν όμως η «επιτυχημένη» λευκή ηθοποιός του Χόλιγουντ, Alyssa Milano, τον Οκτώβριο του 2017, χρησιμοποίησε το ίδιο hashtag #Μetoo, λίγες ημέρες μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου Weinstein και ζητούσε από όλες γυναίκες που είχαν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης να μιλήσουν ανοικτά για την εμπειρία τους, το #Μetoo έγινε μέσα στις επόμενες μέρες γνωστό σε όλο τον κόσμο και λίγους μήνες μετά, σήμερα δηλαδή, έχει χρησιμοποιηθεί πολλά εκατομμύρια φορές στα social media.
Όσο για την Tarana Burke, που τώρα ανακάλυψαν, σήμερα έχει κάποιες δεκάδες χιλιάδες followers στο Twitter, έχει δώσει συνεντεύξεις στους New York Times και στον Guardian, ενώ πριν λίγες ημέρες ήταν καλεσμένη στις Χρυσές Σφαίρες.
«Ποτέ δεν ήθελα να βγω μπροστά, να γίνω το πρόσωπο μιας τόσο μεγάλης καμπάνιας. Ακόμα προσπαθώ να λύσω τα δικά μου προβλήματα». Σημασία λέει γι’ αυτήν έχει: «Να μην “χαθεί” η καμπάνια μέσα στο τσουνάμι των viral και της μόδας των social media. Το “Me Too” δεν φτιάχτηκε ούτε για να γίνει hashtag ούτε μια viral καμπάνια που θα ξεχαστεί σε λίγο καιρό. Δημιουργήθηκε ώστε τα θύματα της σεξουαλικής βίας να μπορούν να πουν τι υπέστησαν και να μην νιώθουν ότι ήταν δικό τους λάθος ό,τι έζησαν. Για να ξέρουν ότι δεν είναι μόνοι τους εκεί έξω» υποστηρίζει.
Εκεί έξω… είναι οι μεγάλες εταιρείες που δίνουν από τα κέρδη τους σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, καθώς τους εκμεταλλεύονται, είναι η κυνική επιλογή του εμπόρου και η ευγενική μα «άδεια» χειρονομία του πελάτη να αγοράσει το «ευαίσθητο» προϊόν. Είναι βέβαια και η ανθρωπιά και η συλλογική δράση ενάντια στο βαθύ συστημικό οικοδόμημα που γεννά βία, κακοποίηση, μοναξιά, κυνισμό και υποκρισία.
Όπως άλλωστε λέει η Tarana Burke «δεν πιστεύω ότι όλες οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση είναι το ίδιο και πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα κάποιος να χάνει τη δουλειά του. Όλα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά προτού καταλήξουμε σε συμπεράσματα. Ωστόσο για να γίνει αυτό θα πρέπει πρώτα οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση να ακούγονται. Και σε αυτό βοηθάει το “Me Too”, δίνει φωνή σε όσους δεν είχαν», απαντώντας στην κριτική που γίνεται ότι το MeToo τσουβαλιάζει συμπεριφορές, στιγματίζει και άδικα ανθρώπους, ποινικοποιεί τη σεξουαλική έκφραση και προετοιμάζει για ένα νέο πουριτανισμό. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο, σοβαρό, θέμα…
Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χρημαδοτούνται από το ... κράτος. Tο tvxs.gr στηρίζεται στους αναγνώστες του και αποτελεί μια από τις ελάχιστες ανεξάρτητες φωνές στη χώρα. Mε μια συνδρομή, από 2.9 €/μήνα,ενισχύετε την αυτονομία του tvxs.gr και των δημοσιογραφικών του ερευνών. Συγχρόνως αποκτάτε πρόσβαση στα ντοκιμαντέρ και το περιεχόμενο του 24ores.gr.
Δες τα πακέτα συνδρομών >