Ενώ οι σουνίτες τζιχαντιστές της οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε», παρακλάδι της Αλ Κάιντα, συνεχίζουν να καταλαμβάνουν πόλεις κατά την επέλασή τους προς τη Βαγδάτη, ο επικεφαλής των Κούρδων στο Ιράκ προανήγγειλε δημοψήφισμα για τη δημιουργία ανεξάρτητου Κουρδιστάν. Την ίδια στιγμή ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι από τη Βαγδάτη, όπου πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίσκεψη, ανακοίνωσε πως η υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ιράκ θα είναι «εντατική και διαρκής» ώστε να αντιμετωπιστούν οι τζιχαντιστές. Παράλληλα ΗΠΑ και ΕΕ ζητούν τον σχηματισμό στο Ιράκ μιας «κυβέρνησης εθνικής ενότητας», ενώ πληροφορίες θέλουν την Ουάσινγκτον να ωθεί, παρασκηνιακά, τον πρωθυπουργό Νούρι Αλ Μαλίκι προς παραίτηση.  

Υπενθυμίζεται πως στο Ιράκ υπάρχει ήδη η περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν, μια αυτόνομη περιοχή, ομοσπονδιακά αναγνωρισμένη, στο βόρειο Ιράκ, που συνορεύει με την Τουρκία και τη Συρία. Η αυτονομία του Ιρακινού Κουρδιστάν έχει αναγνωριστεί και από το Ιράκ και από τα Ηνωμένα Έθνη. Ο Μασούντ Μπαρζανι, ηγέτης των Κούρδων του Ιράκ, Μιλώντας στο CNN τόνισε πως «το Ιράκ καταρρέει».

«Είναι προφανές πως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η κεντρική κυβέρνηση, έχει χάσει τον έλεγχο. Τα πάντα καταρρέουν ο στρατός, η αστυνομία. Δεν προκαλέσαμε εμείς την κατάρρευση του Ιράκ. Άλλοι το έκαναν και δεν μπορούμε να παραμένουμε όμηρο στο άγνωστο», τόνισε. «Η ώρα έχει φτάσει. Οι Κούρδοι του Ιράκ θα πρέπει να καθορίσουν το μέλλον τους, να αποφασίσουν για αυτό, και εμείς θα υποστηρίξουμε την απόφαση που θα λάβει ο λαός», υπογράμμισε προαναγγέλλοντας δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία.

«Οι τελευταίες εξελίξεις στο Ιράκ αποδεικνύουν πως ο κουρδικός λαός θα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία. Οι Κούρδοι θα πρέπει να καθορίσουν το μέλλον τους τώρα», συνέχισε και ανέφερε πως θα ανακοινώσει και επίσημα την πρόθεσή του στον Τζον Κέρι με τον οποίο αναμένεται να συναντηθούν την Τρίτη. «Θα του θέσω το ερώτημα: Πόσο καιρό μπορεί ο Κουρδικός λαός να ανέχεται αυτήν την κατάσταση; Ο Κουρδικός λαός είναι αυτός που θα πρέπει να αποφασίσει για τη μοίρα του και κανένας άλλος».

Ο Μασούντ Μπαρζανι επέρριψε την ευθύνη για όσα συμβαίνουν στο Ιράκ στον σιίτη πρωθυπουργό Νούρι Αλ Μαλίκι, «Θα μπορούσε να υπάρξει μια συμφιλίωση μεταξύ των σουνιτών και των σιιτών αν υπήρχε από την αρχή η εγγύηση για μια πραγματική σχέση συνεργασίας. Ωστόσο η κατάσταση έχει γίνει περίπλοκη και την ευθύνη φέρει ο Μαλίκι. Είναι ο υπεύθυνος και πρέπει να παραιτηθεί. Αυτός έχτισε έναν στρατό με βάση την πίστη των στρατιωτών προς αυτόν και όχι την πίστη τους σε ολόκληρη τη χώρα. Μονοπώλησε την εξουσία και καταχράστηκε την εξουσία. Τώρα αυτά είναι τα αποτελέσματα της πολιτικής του», τόνισε.

Την ίδια στιγμή, ο Τζάν Κέρι, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, επισκέφτηκε αιφνιδιαστικά τη Βαγδάτη και συναντήθηκε με τον Νούρι Αλ Μαλίκι. «Η υποστήριξη μας θα είναι εντατική και διαρκής και εάν οι ηγέτες του Ιράκ κάνουν τα βήματα που απαιτούνται για να ενωθεί η χώρα, θα είναι αποτελεσματική», δήλωσε ο Κέρι μετά τη συνάντηση και υπογράμμισε πως η χώρα θα επιβιώσει μόνο εάν οι ηγέτες της λάβουν επειγόντως μέτρα για να ενωθεί ο λαός. 

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών είπε πως «σε πολλές περιστάσεις», ο σιίτης πρωθυπουργός του Ιράκ Νούρι αλ Μάλικι έχει επαναλάβει «τη δέσμευσή του» να σχηματιστεί μια νέα κυβέρνηση έως την 1η Ιουλίου, με τη συμμετοχή περισσότερων Κούρδων και σουνιτών. Η Ουάσινγκτον προσδοκά ότι η κίνηση αυτή θα αποκλιμακώσει, εν μέρει τουλάχιστον, τις εντάσεις.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, είχε δηλώσει την Πέμπτη ότι 300 στρατιωτικοί σύμβουλοι θα σταλούν στη Βαγδάτη, ενώ είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προετοιμάζονται για «στοχευμένη» στρατιωτική δράση, χωρίς ωστόσο να δώσει εντολή να αρχίσουν αεροπορικές επιδρομές κατά των τζιχαντιστών.

«Το Ιράκ είναι αντιμέτωπο με μια απειλή για την ίδια του την ύπαρξη και οι ηγέτες του Ιράκ καλούνται να υπερνικήσουν αυτή την πρόκληση, κάτι το οποίο είναι απίστευτα επείγον και απαιτητικό. Το ίδιο το μέλλον του Ιράκ εξαρτάται από τις επιλογές που θα γίνουν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες», τόνισε ο Κέρι. Πολλοί αναλυτές αναφέρουν πως αν και επίσημα δεν δηλώνεται, οι ΗΠΑ καλούν τον Μαλίκι να παραιτηθεί. Από την πλευρά του, ο ιρακινός πρωθυπουργός Νούρι Αλ Μαλίκι φέρεται κατά τη διάρκεια της συνάντησης να προειδοποίησε πως η κατάσταση στο Ιράκ απειλεί «την ειρήνη στην περιοχή και τον κόσμο».

Ανάλογες με αυτές των ΗΠΑ ήταν και οι δήλωσεις από την ΕΕ, η οποία ζήτησε τον «άμεσο σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, αντιπροσωπευτική των επιθυμιών του ιρακινού λαού». Παράλληλα ανακοίνωσε και την παροχή επιπλέον 5 εκατομμυρίων ευρώ ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι υπουργοί Εξωτερικών των 28 χωρών – μελών της ένωσης, που συναντώνται στο Λουξεμβούργο, επανέλαβαν ότι η Ε.Ε. «είναι δεσμευμένη στην ενότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και της περιοχής».

Υποστηρίζοντας «τη μάχη κατά της τρομοκρατίας», οι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών υπογράμμισαν ότι «η αντίδραση των δυνάμεων ασφαλείας πρέπει να συνοδευτεί από βιώσιμη πολιτική αντίδραση από την πλευρά της ιρακινής κυβέρνησης». Η Ε.Ε. κάλεσε «όλες τις πλευρές στην περιοχή να συνεισφέρουν στις προσπάθειες που έχουν στόχο την αποκατάσταση της σταθερότητας του Ιράκ».