Τίποτα δεν προμήνυε αρνητική εξέλιξη όταν ο πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ πετούσε την Τρίτη 12 Απρίλιου στην Βαρσοβία. Θα ήταν ένας σταθμός για τον τελικό προορισμό που θα είχε ο Γερμανός ηγέτης με άλλους πέντε ευρωπαίους ομόλόγους του: Θα πήγαιναν στο Κίεβο να δηλώσουν τη στήριξή τους. Όμως όλα κατέρρευσαν, προκαλώντας όχι μόνο διπλωματικό επεισόδιο ανάμεσα σε Γερμανία – Ουκρανία με άγνωστες συνέπειες, αλλά και οργή και διχασμό στο γερμανικό πολιτικό σύστημα.

Η ιδέα ήταν του Πολωνού προέδρου, δηλαδή ένα ταξίδι με τους προέδρους Γερμανίας,  Εσθονίας, Λιθουανίας και Λετονίας «για να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς την Ουκρανία». Ωστόσο στην κοινή συνέντευξη Τύπου στη Βαρσοβία, ο Σταϊνμάιερ απέφυγε τις ερωτήσεις σχετικά. Λίγα λεπτά αργότερα, έσκασε η «βόμβα»: «Ο Ζελένσκι απαγορεύει την επίσκεψη του  Σταϊνμάιερ στην Ουκρανία!» έγραφε η γερμανική Bild.

Διαβάστε επίσης:

• «Ανεπιθύμητος» στην Ουκρανία ο πρόεδρος της Γερμανίας Σταϊνμάιερ – Για «διπλωματική προσβολή» κάνει λόγο ο Γερμανικός Τύπος
• Έντονος εκνευρισμός στη Γερμανία για την άρνηση της Ουκρανίας να υποδεχθεί τον Πρόεδρο Σταϊνμάιερ

Αν και ο στενός σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Serhiy Leshchenko αρνήθηκε -σε συνέντευξή του στο CNN- ότι ο Ζελένσκι είχε απορρίψει πρόταση επίσκεψης από τον Γερμανό πρόεδρο, ωστόσο το παρασκήνιο είναι σοβαρό και πλέον είναι στον αέρα και ενδεχόμενη συνάντηση του Γερμανού καγκελάριου με τον Ουκρανό Πρόεδρο. 

Γιατί ο Σταϊνμάγιερ είναι persona non grata

Όπως ανέφερε η Bild, ο Ζελένσκι είχε απορρίψει τα σχέδια του Σταϊνμάγερ να επισκεφθεί τη χώρα λόγω των στενών του σχέσεων με τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια και της πολυετούς υποστήριξής του στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2, ένα έργο που σχεδιάστηκε για να διπλασιάσει τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου απευθείας στη Γερμανία, το οποίο ωστόσο ακυρώθηκε μετά το ξέσπασμα του πολέμου.

Η δημοσιογράφος και επικεφαλής του Hauptstadtstudio της Deutsche Welle Ροζαλία Ρομανίεκ ανέφερε πως «για χρόνια, ο Σταϊνμάγερ καλλιέργησε στενούς δεσμούς με τη Μόσχα και απέτυχε να λάβει αρκετά σοβαρά τις προειδοποιήσεις για τις ρωσικές απειλές προς την Ανατολική Ευρώπη και κυρίως την Ουκρανία». Επιπλέον συμμετείχε στο βέτο της Γερμανίας στις φιλοδοξίες ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ως υπουργός Εξωτερικών. «Η λίστα με τις απογοητεύσεις του Κιέβου είναι καλά τεκμηριωμένη και ο ίδιος ο Σταϊνμάγερ πρόσφατα παραδέχτηκε ότι έκανε λάθη» τονίζει η Γερμανίδα αναλύτρια.

«Πολλοί Γερμανοί πολιτικοί ενήργησαν αφελώς και αλαζονικά. Η εξωτερική πολιτική τους προσέγγιση πρέπει να αλλάξει. Χρειάζεται βαθύτερη εστίαση και κατανόηση για την Ανατολική Ευρώπη και λιγότερη για τη Ρωσία».

Επίσης, η στοχοποίηση του Στάινμάγιερ στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει τα ευρύτερα παράπονα της Ουκρανίας για έλλειψη αλληλεγγύης από τη Γερμανία εδώ και αρκετό καιρό. Το Κίεβο ισχυρίστηκε ότι η Γερμανία είναι πολύ διστακτική στην προμήθεια όπλων και επέκρινε το Βερολίνο επειδή έβαλε φρένο σε ενεργειακό εμπάργκο κατά των Ρώσων, αλλά και επειδή επί χρόνια καθυστερούσε την επιθυμία του Κιέβου για ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

«Άδικη η ουκρανική κριτική»

Το μέλος της Επιτροπής Άμυνας της Γερμανικής Βουλής Μαρία-Αγνή Στρακ-Τσίμερμαν –το κόμμα της μετέχει του κυβερνητικού συνασπισμού- υπερασπίστηκε τη θέση της Γερμανίας, παρόλο που η ίδια υποστήριξε τις ταχύτερες παραδόσεις όπλων και παρότρυνε την κυβέρνηση να εγκαταλείψει τους δισταγμούς της.

«Καταλαβαίνω την [ουκρανική] κριτική, αλλά για λόγους δικαιοσύνης, έχω δει τις λίστες με όσα έχει παραδώσει μέχρι στιγμής η Γερμανία. Ήταν πολύς εξοπλισμός που χρειάζονται οι στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών, αλλά και κατάλληλων αμυντικών πυραύλων», δήλωσε στη DW. 

Επίσης η Στρακ-Τσίμερμαν απαντώντας στην απαίτηση του Ζελένσκι για ενεργειακό εμπάργκο στη Ρωσία είπε πως: «Η Γερμανία είναι μια βιομηχανοποιημένη χώρα. Υπάρχει υψηλή ζήτηση ενέργειας και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα γονατίσει οικονομικά […] Γιατί μόνο αν είμαστε δυνατοί μπορούμε να βοηθήσουμε».

Τι μέλει γενέσθαι

Οι τελευταίες εξελίξεις προκαλούν αναταράξεις στην γερμανική κυβέρνηση με το ερώτημα πότε και εάν θα πάει ο Σολτς στο Κίεβο να παραμένει ανοιχτό. Επίσης, θα παραδώσει η Γερμανία βαρέα όπλα στην Ουκρανία, όπως άρματα μάχης Leopard;

Μιλώντας στο γερμανικό δημόσιο ραδιόφωνο RBB, ο καγκελάριος Σολτς έκανε λόγο για «ενοχλητική αμηχανία» στη γερμανική κυβέρνηση, σημειώνοντας πως «θα ήταν καλό να τον δεχθούνε (Στάινμαγερ)». Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Βόλφγκανγκ Μπύχνερ υπενθύμισε από την πλευρά του τις δηλώσεις υποστήριξης για την Ουκρανία που έχει κάνει ο Γερμανός Πρόεδρος, ενώ όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο επίσκεψης του Σολτς στο Κίεβο αρκέστηκε να απαντήσει πως «θα υπάρξει ενημέρωση όταν έρθει η ώρα». Πάντως πληροφορίες αναφέρουν πως τέτοιο ταξίδι δεν είναι προγραμματισμένο αυτή τη στιγμή.

«Αν ο Σολτς σχεδίαζε πράγματι να ταξιδέψει στο Κίεβο, αυτό τώρα φαίνεται πιο μακρινό από ποτέ. Ο σεβασμός στο ανώτατο αξίωμα στη Γερμανία τον εμποδίζει να το κάνει» σχολιάζει η Ροζαλία Ρομανίεκ, υπογραμμίζοντας πως το Κίεβο «έκαψε γέφυρες» με την κίνησή του. «Η απόφαση του Ζελένσκι να σνομπάρει τον Σταϊνμάγερ είναι κοντόφθαλμη, πολιτικά καταστροφική και βαριά αμέλεια για το μέλλον. Τα κίνητρα μπορεί να είναι κατανοητά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάνει το σωστό».

Διχασμένη η Γερμανία – «Δεν μπορούμε να το πιστέψουμε»

Η Ροζαλία Ρομανίεκ παρατηρεί επίσης πως ο «σνομπισμός» του Ζελένσκι είναι και πλήγμα στην γενικότερη έκρηξη υποστήριξης και συμπάθειας για την Ουκρανία στη Γερμανία. «Μια διχασμένη Γερμανία δεν είναι χρήσιμη σε κανέναν» τονίζει.

Η Stuttgarter Zeitung σχολιάζει: «Μια απαράμιλλη (μη) διπλωματική προσβολή. Ο Γερμανός Πρόεδρος είναι ανεπιθύμητος. Ισχύει όμως αυτό και για τη γερμανική βοήθεια, η οποία- αν και καθυστερημένα- μεταφράζεται σε μια εκτεταμένη αποστολή όπλων; Κανείς δεν περιμένει ευγνωμοσύνη για αυτό, αλλά ίσως λίγη περισσότερη ευαισθησία. Θα ήταν έξυπνο, ιδίως σε καιρό πολέμου, να μπορεί κάποιος να κάνει το διαχωρισμό ανάμεσα σε πραγματικούς εχθρούς και δύσκολους φίλους».

Παρόμοια άποψη έχει και η Frankfurter Allgemeine Zeitung: «Δεν ήταν σοφή απόφαση να χαρακτηριστεί ανεπιθύμητο πρόσωπο ο Γερμανός Πρόεδρος. Κάτι τέτοιο δεν κάνει πιο πιθανή την επίσκεψη του (καγκελάριου) Σολτς στο Κίεβο […] Όποιος έχει έναν εχθρό όπως ο Πούτιν δεν θα έπρεπε να επιβαρύνει τις σχέσεις του με τους φίλους του, ειδικά τη σχέση του με τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του».

Ο γερμανός σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Μίκαελ Ροθ, ειδικός σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής έκανε λόγο για «μεγάλη απογοήτευση» στο Der Spiegel για την ακύρωση της επίσκεψης, σημειώνοντας πως «ειδικά αυτή την περίοδο είναι σημαντικό να παραμείνουμε σε συνομιλία». Ο αντιπρόεδρος του Ελεύθερου Δημοκρατικόυ Κόμματος FDP που επίσης μετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό υποστήριξε ότι μετά την περιφρόνηση στον Σταϊνμάγερ δεν θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε επίσκεψη του Σολτς στο Κίεβο. 

Σε ανάλογο τόνο κινήθηκε και ο Αλεξάντερ Μίλερ, της Επιτροπής Άμυνας της γερμανικής βουλής. «Όταν ο Σταϊνμάγερ αποκλείεται από την Ουκρανία, ο Σολτς δεν μπορεί να πάει εκεί», δήλωσε στη DW.  Ο εμπειρογνώμονας εξωτερικής πολιτικής για τους Χριστιανοδημοκράτες της Γερμανίας – το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης – περιέγραψε την απόφαση της Ουκρανίας ως «βαρύ φορτίο» στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Με πληροφορίες από Reuters και Deutsche Welle