Στις 13 Απριλίου 2024, όταν το Ιράν επιτέθηκε με drones και πυραύλους στο Ισραήλ, ως αντίποινα για το ισραηλινό χτύπημα στο προξενείο του στη Δαμασκό την 1η Απριλίου, το οποίο σκότωσε επτά αξιωματικούς των Φρουρών της Επανάστασης, συμπεριλαμβανομένων δύο ανώτερων διοικητών, οι παραγγελίες πίτσας κοντά σε κυβερνητικά κτίρια της Ουάσιγκτον αυξήθηκαν θεαματικά. Σηματοδοτούσαν συναγερμό στον πυρήνα της αμερικανικής ασφάλειας, καθώς είχε «ξυπνήσει» πάλι στις ΗΠΑ το Pizza Meter (Πιτσό -μετρο), η θεωρία των ΄90s που υποστήριζε πως οι παραγγελίες πίτσας γύρω από το πεντάγωνο είναι δείκτης πρόβλεψης κρίσεων.

Από τον Ψυχρό πόλεμο

Το «Πιτσο-Μέτρο» σύμφωνα με αφηγήσεις του αμερικανικού Tύπου από τη δεκαετία του 1990, είναι ένας ιδιαίτερος δείκτης πληροφοριών που βασίζεται στις παραγγελίες πίτσας κοντά στο Πεντάγωνο σε περιόδους κρίσης και αποδεικνύεται αλάνθαστος προάγγελος παγκόσμιων κρίσεων εδώ και δεκαετίες.

Η πρακτική, γράφουν αμερικανικά και ευρωπαϊκά μμε, έχει τις ρίζες της στον Ψυχρό Πόλεμο, όταν οι Σοβιετικοί επινόησαν τον όρο «Pizzint» σήμαινε την παρακολούθηση μαζικών παραγγελιών φαγητού στις ΗΠΑ, για να προβλέψουν επικείμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Από την επέμβαση στη Γρενάδα (1983) έως τον Πόλεμο του Κόλπου, η αύξηση στις παραγγελίες πίτσας προηγήθηκε σημαντικών στρατιωτικών κινήσεων.

«Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα συνέβη την 1η Αυγούστου 1990, όταν ο Frank Meeks, ιδιοκτήτης αρκετών Domino’s στην Ουάσιγκτον, παρατήρησε ξαφνική αύξηση στις παραγγελίες πίτσας από κτίρια της CIA. Την επόμενη μέρα ξεκίνησε η εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ και ο Πόλεμος του Κόλπου. Αν και αρχικά φάνηκε απλή σύμπτωση, ο Meeks διαπίστωσε ότι το φαινόμενο επαναλαμβανόταν όπως, για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο του 1998, κατά τη διάρκεια των ακροάσεων για την καθαίρεση του Προέδρου Μπιλ Κλίντον» γράφει το Euronews.

Σήμερα, οι αναλυτές χρησιμοποιούν εργαλεία όπως Google Maps, X και Reddit για να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τέτοια δεδομένα.

«Ωστόσο, η ψηφιακή εποχή δημιουργεί και προκλήσεις. Η δυνατότητα παραποίησης δεδομένων ή εκμετάλλευσης τέτοιων δεικτών από τον εχθρό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα. Γι’ αυτό πολλοί ισχυρίζονται ότι μαζικοποίηση εργαλείων σαν το Πιτσο-μέτρο ενδέχεται να μετατρέψει την ανοιχτή πληροφόρηση σε πεδίο παραπληροφόρησης» επισημαίνουν ειδικοί.

Κάποιοι δημοσιογράφοι θεωρούν πως η συζήτηση που άνοιξε ξανά έρχεται να τονίσει το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η παρατήρηση των μικροσημάτων στην ανάλυση σύγχρονων μεγάλων γεγονότων. Άλλοι ωστόσο αποδομούν τη θεωρία την οποία θεωρούν αβάσιμη και τοποθετούν τους ειδικούς που τη στηρίζουν στο φάσμα της ψευδοεπιστήμης.

Η φρενίτιδα των 90s

Δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς την αλήθεια, ωστόσο την ώρα που ο δημοσιογράφος του CNN, Γουλφ Μπλίτσερ, σχολίαζε ότι «οι δημοσιογράφοι πρέπει πάντα να παρακολουθούν τις πίτσες» η φρενίτιδα γύρω από τη θεωρία είχε ως αποτέλεσμα ιδιοκτήτης πιτσαρίας να υποστηρίζει πως είχε προβλέψει την επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου» το 1991, παρατηρώντας ξαφνική άνοδο στις πωλήσεις του!

Κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, υπήρξαν πολυάριθμες ανεκδοτολογικές αφηγήσεις που συνέδεαν την αύξηση παραγγελιών πίτσας με στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ.

Το πιτσό-μετρο όμως, δεν περιορίστηκε στη γεωπολιτική. Χρησιμοποιήθηκε και ως κοινωνικοπολιτιστικός δείκτης. Κατά την περίφημη καταδίωξη του O.J. Simpson το 1994, η Domino’s ανέφερε ρεκόρ πωλήσεων.

Το αποκορύφωμα αυτής της μανίας ήταν η ετήσια έκδοση του Pizza Meter από την Domino’s, στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Με βάση τις απαντήσεις διανομέων, επιχειρούσε να αντλήσει συμπεράσματα για τις πολιτικές και κοινωνικές τάσεις των Αμερικανών.

Η ιδέα της πίτσας ως ψυχολογικού ή κοινωνικού βαρομέτρου έκανε μια μικρή επιστροφή το 2016, όταν κάποιοι χρηματοοικονομικοί αναλυτές απέδωσαν την άνοδο της μετοχής της Papa John’s στην πολιτική και κοινωνική αναταραχή στις ΗΠΑ, καθώς περισσότεροι άνθρωποι προτιμούσαν να παραγγείλουν πίτσα αντί να βγουν έξω.

Ο Ματ Μίλερ έγραφε στο State πως δεν έχει επιστημονική βάση η θεωρία αλλά ωστόσο είναι γοητευτική γιατί οδηγεί σε συμπεράσματα όπως το ότι «Ίσως ο δρόμος προς το μυαλό ενός έθνους να περνά από το στομάχι του»!

Η διαδικτυακή αναβίωση του φαινομένου

Με την έλευση των social media, η θεωρία του «πιτσό-μετρου» αναγεννήθηκε με νέα δυναμική. Ερασιτέχνες «ντετέκτιβ» του διαδικτύου άρχισαν να παρακολουθούν ψηφιακά τις περιοχές γύρω από το Πεντάγωνο, αναζητώντας ενδείξεις αυξημένης δραστηριότητας σε καταστήματα πίτσας.

«Ένας λογαριασμός στο X με την ονομασία @PenPizzaReport έχει αφιερωθεί αποκλειστικά στην παρακολούθηση της δραστηριότητας των πιτσαριών γύρω από το Πεντάγωνο σε πραγματικό χρόνο. Στις 1 Ιουνίου 2025, λίγο πριν το κλείσιμο του κοντινότερου Domino’s, ο λογαριασμός ανέφερε «ασυνήθιστα μεγάλη κίνηση πελατών». Λίγες ώρες αργότερα, οι εντάσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ κορυφώθηκαν ξανά» γράφει το Euronews.

Στο ίδιο άρθρο επισημαίνεται πως η επιμονή του διαδικτύου να συνδέει πίτσες με παγκόσμια γεγονότα ίσως αντανακλά κάτι βαθύτερο: την ανθρώπινη ανάγκη για προβλεψιμότητα και κατανόηση σε έναν αβέβαιο κόσμο.

Παράλληλα, η ιστορία αποτελεί και μια κριτική στην υπερβολή των σύγχρονων αναλύσεων δεδομένων. Ζούμε σε μια εποχή όπου τα πάντα μπορούν να γίνουν data, από το τι τρώμε, πού ψωνίζουμε, πότε κοιμόμαστε. Το Πιτσό-μετρο είτε προβλέπει κρίσεις είτε όχι, φανερώνει και την αγωνιώδη προσπάθεια εύρεσης τάξης μέσα στο χάος που σήμερα μεγαλώνει.