Η δικαιοσύνη της Μάλτας προχώρησε σε μια ιστορική απόφαση, καταδικάζοντας σε ισόβια κάθειρξη δύο άνδρες, τον Ρόμπερτ Άγκιους και τον Τζέιμι Βέλλα για τον ρόλο τους στην προμήθεια του εκρηκτικού μηχανισμού που χρησιμοποιήθηκε στη φονική επίθεση κατά της δημοσιογράφου – πολέμιας της διαφθοράς Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία (Daphne Caruana Galizia) το 2017.

Η απόφαση αυτή έρχεται μετά από μια μακρά περίοδο ερευνών, δικαστικών διαδικασιών και κοινωνικής αγανάκτησης που ξέσπασε τόσο εντός της Μάλτας όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία υπήρξε μια από τις πλέον «ενοχλητικές» και ανεξάρτητες φωνές της δημοσιογραφίας στην Ευρώπη. Η δολοφονία της, στις 17 Οκτωβρίου 2017, προκάλεσε παγκόσμιο σοκ.

Η βόμβα που είχε τοποθετηθεί κάτω από το κάθισμα του οδηγού του αυτοκινήτου της εξερράγη τη στιγμή που η ίδια έφευγε από το σπίτι της. Η υπόθεση αποτέλεσε το έναυσμα για την αποκάλυψη ενός συστήματος βαθιάς διαφθοράς, που φαίνεται να διαπερνούσε τη μαλτέζικη κοινωνία και τις κρατικές δομές.

Η καταδίκη των Άγκιους και Βέλλα έρχεται έπειτα από μακρόχρονη δικαστική διαδικασία που διήρκεσε πάνω από έξι εβδομάδες.

Το σώμα των ενόρκων κατέληξε σε ετυμηγορία με ψήφους 8 προς 1, κρίνοντας τους κατηγορούμενους ένοχους για την προμήθεια του εκρηκτικού μηχανισμού έναντι χρηματικής αμοιβής.

Παρά το γεγονός ότι οι δύο άνδρες αρνήθηκαν την ενοχή τους, η απόφαση της δικαιοσύνης ήταν αμείλικτη. Η ποινή επιβλήθηκε την Τρίτη, μετά την ολοκλήρωση των αγορεύσεων των δικηγόρων αναφορικά με την καταλληλότερη ποινή.

Λεπτομέρειες της δολοφονίας από τη δίκη

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο, η βόμβα ήταν στρατιωτικού τύπου και μεταφέρθηκε μέσα σε ένα παιδικό κουτί παπουτσιών.

Η τοποθέτησή της έγινε κάτω από το κάθισμα του οδηγού του αυτοκινήτου της Γκαλιζία, ενώ η ενεργοποίησή της πραγματοποιήθηκε εξ αποστάσεως, μέσω τηλεχειρισμού από θαλαμηγό που βρισκόταν κοντά στην ακτή.

Η υπόθεση δεν περιορίζεται στους δύο καταδικασθέντες. Ήδη δύο αδέλφια, ο Τζορτζ και ο Άλφρεντ Ντετζιόρτζιο εκτίουν ποινές κάθειρξης 40 ετών, έχοντας παραδεχτεί ότι ήταν εκείνοι που ενεργοποίησαν τη βόμβα.

Η ομολογία τους αποτέλεσε σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της αποκάλυψης των υπευθύνων, ενώ η συνεργασία τους με τις αρχές ενδέχεται να συνέβαλε στη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Ένας ακόμα κρίσιμος μάρτυρας, ο Βινς Μουσκάτ, ο οποίος επίσης συμμετείχε στο σχέδιο δολοφονίας, κατάφερε να μειώσει την ποινή του σε 15 χρόνια φυλάκισης, αφού αποφάσισε να συνεργαστεί με τις αρχές και να αποκαλύψει λεπτομέρειες για τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.

Οι αποκαλύψεις του περιλάμβαναν μεταξύ άλλων συναντήσεις σε καφενείο, όπου οργανώθηκε η δολοφονία, και λεπτομέρειες για την προμήθεια του εκρηκτικού μηχανισμού. Οι καταθέσεις του χρησίμευσαν ως κεντρικό στοιχείο για την καταδίκη των Άγκιους και Βέλλα.

Η υπόθεση έχει και άλλες διαστάσεις. Ο φερόμενος ως εγκέφαλος της δολοφονίας παραμένει στο επίκεντρο των ερευνών. Πρόκειται για έναν από τους πιο ισχυρούς επιχειρηματίες στη Μάλτα, του οποίου η ταυτότητα δεν μπορεί να αποκαλυφθεί λόγω δικαστικής απαγόρευσης δημοσιοποίησης, προκειμένου να διασφαλιστεί η αμεροληψία της μελλοντικής δίκης. Η εμπλοκή του επιχειρηματία αυτού υπογραμμίζει τη διαπλοκή μεταξύ οικονομικών συμφερόντων, πολιτικής και εγκληματικής δράσης.

Η κοινωνική και πολιτική αναταραχή που προκάλεσε η δολοφονία δεν περιορίστηκε στα σύνορα της Μάλτας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, διεθνείς οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου και χιλιάδες πολίτες σε όλη την Ευρώπη καταδίκασαν τη δολοφονία και απαίτησαν την απόδοση δικαιοσύνης. Οι αποκαλύψεις που ακολούθησαν οδήγησαν τελικά στην παραίτηση του τότε πρωθυπουργού Τζόζεφ Μουσκάτ το 2019, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι δεν προστάτευσε επαρκώς τον θεσμό της ελεύθερης δημοσιογραφίας και ενδεχομένως διευκόλυνε την ατιμωρησία μέσω πολιτικής επιρροής.