Μετά από δύο χρόνια πανδημίας το Νταβός επιστρέφει στις παραδόσεις του και από τις 16 έως τις 20 Ιανουαρίου θα υποδέχεται προσωπικότητες υψηλού προφίλ από τον κόσμο των επιχειρήσεων και των οικονομικών, της πολιτικής , των ΜΜΕ, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών για τοΠαγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.

Ads

Στην πενθήμερη συνάντηση της παγκόσμιας ελίτ, η οποία πραγματοποιείται υπό τον τίτλο «Συνεργασία σε έναν κατακερματισμένο κόσμο», θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 50 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Ανάμεσά τους ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς – ο μόνος ηγέτης της G7 που θα παρευρεθεί, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ. Οι ΗΠΑ θα εκπροσωπηθούν από τον απεσταλμένο του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για το κλίμα, Τζον Κέρι, και την εμπορική αντιπρόσωπο Κάθριν Τάι. Η φετινή σύνοδος στο θέρετρο των ελβετικών Αλπεων «διεξάγεται στην πιο περίπλοκη γεωπολιτική και γεωοικονομική συγκυρία εδώ και δεκαετίες», δήλωσε ο πρόεδρος του του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ Μποργκ Μπρέντε, σε συνέντευξη Τύπου.

Κι ενόσω οι προετοιμασίες είναι εντατικές, το μεγαλύτερο ερώτημα δεν είναι τι θα συζητηθεί μεταξύ επιχειρηματιών και πολιτικών ηγετών -η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θεωρείται βασική ατζέντα- αλλά το εάν θα υπάρχει αρκετό χιόνι για σκι.

Αν και βρίσκεται σε υψόμετρο 1.560 μέτρων, το ασυνήθιστο χειμερινό κύμα καύσωνα είχε ως αποτέλεσμα να σημειωθούν θερμοκρασίες πολύ πάνω από το μηδέν στις αρχές Ιανουαρίου, με το «πνιγμένο» στο χιόνι Νταβός να αποτελεί μια ανάμνηση του παρελθόντος. Φέτος το τοπίο είναι αρκετά διαφορετικό, αν και χιονισμένο. Όπως επισημαίνει το Bloomberg, το 2023 σηματοδοτεί το γεγονός ότι η ατμόσφαιρα στο Νταβός θερμαίνεται ταχύτερα συγκριτικά με το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

Ads

Η πόλη δεν φιλοξενεί μόνο συζητήσεις υψηλού επιπέδου για τον μεταβαλλόμενο κόσμο, αλλά και έναν μετεωρολογικό σταθμό που κατέχει τη μεγαλύτερη συλλογή ημερήσιων δεδομένων για το βάθος του χιονιού σε μεγάλο υψόμετρο. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι τάσεις που καταγράφονται εκεί, αναπαράγονται σε όλες τις Άλπεις. Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι η καλοκαιρινή χιονοκάλυψη έχει μειωθεί κατά 10% τα τελευταία 40 χρόνια. Και ενδεχομένως αυτό να μην φαντάζει ανησυχητικό μέχρι να εξετάσει κανείς τους επιμέρους δείκτες για το χιόνι που συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Σε σύγκριση με το 1971, όταν πραγματοποιήθηκε η εναρκτήρια ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, το χιόνι έχει αραιώσει περισσότερο από 40% κατά μέσο όρο.

Όταν το χιόνι εξαφανίζεται, αντικαθίσταται από δέντρα και το σκούρο φύλλωμα απορροφά τη θερμότητα του ήλιου που προηγουμένως αντανακλούσε το λευκό χιόνι. Αυτό προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας, σύμφωνα με την Sabine Rumpf, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας στην Ελβετία, θέτοντας σε κίνηση έναν αρνητικό βρόχο ανάδρασης και επιταχύνοντας την άνοδο της θερμοκρασίας. 

«Ελπίζω να είναι ένα πραγματικό reality check» για τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στον κόσμο, λέει η Gail Whiteman, καθηγήτρια Βιωσιμότητας στο Exeter Business School στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Η Ελβετία το χειμώνα θα έπρεπε να έχει χιόνι. Δεν είναι μόνο ότι δεν μπορείτε να κάνετε σκι όσο θα θέλατε. Ολόκληρη η αλυσίδα της βιοποικιλότητας αλλάζει, επειδή τα δέντρα αρχίζουν να πιστεύουν ότι είναι άνοιξη και το ίδιο κάνουν και οι μύγες» σημειώνει.

Παρά τις δεκαετίες σταδιακής αλλαγής, οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν αποτελούσαν ιδιαίτερη προτεραιότητα για την παγκόσμια ελίτ μέχρι πρόσφατα. Αν εξαιρέσουμε τη σύνοδο του 2021 που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά λόγω πανδημίας, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ γίνεται δια ζώσης από το 1971. Φέτος, περισσότερο από το ένα τρίτο των συζητήσεων στην επίσημη ατζέντα συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, παράλληλα με τα συνήθη θέματα που αφορούν την παγκόσμια οικονομία και γεωπολιτική.

Η πρώτη αναφορά στο «κλίμα» έγινε μόλις το 2014, αποτέλεσμα προσπαθειών ετών, λέει η Whiteman, προκειμένου να πειστούν οι επιχειρηματίες και οι πολιτικοί ηγέτες ότι υποτιμούσαν κατά πολύ τους κινδύνους της αμείωτης κλιματικής αλλαγής.

Η Whiteman έχει αφιερώσει την καριέρα της στο να φέρνει τις φυσικές επιστήμες στις αίθουσες συνεδριάσεων των επιχειρήσεων. Αφού πέρασε χρόνο στην καναδική Αρκτική, η οποία θερμαίνεται πολύ ταχύτερα από άλλα μέρη του κόσμου, ήταν αποφασισμένη να μεταφέρει το μήνυμα του επείγοντος στο Νταβός. Το σύνθημά της ήταν «ό,τι συμβαίνει στην Αρκτική δεν μένει στην Αρκτική».

Ωστόσο δεν έμεινε στα λόγια καθώς μαζί με μια ομάδα εμπειρογνωμόνων και επιστημόνων έστησαν έξω από το συνεδριακό κέντρο μια επιστημονική βάση σαν να βρίσκονταν στην Αρκτική, το Arctic Basecamp στο Νταβός. Πρόκειται για μια σκηνή αποστολής που λειτουργεί ως χώρος εργασίας κατά τη διάρκεια της ημέρας και ως κοιτώνας τη νύχτα, με την επιστημονική ομάδα να κατασκηνώνει σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός με σκοπό να καταστεί σαφές στους ηγέτες η ανάγκη ανάληψης δράσης. 

Πιο συγκεκριμένα, το 2017 έστησαν το είδος της σκηνής που χρησιμοποιούν οι πολικοί εξερευνητές όπως ακριβώς κάνουν οι ορειβάτες για να ανέβουν στο Έβερεστ, που βιώνει πρωτοφανές λιώσιμο των παγετώνων. Η σκηνή αυτή μετατράπηκε σε σημείο συνάντησης για επιστήμονες και ακτιβιστές του κλίματος που είτε δεν είχαν ακούσει για το Νταβός πριν, είτε δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να έρθουν. Το κύριο μήνυμά τους ήταν ότι ό,τι συμβαίνει στις παγωμένες εκτάσεις της Γης έχει αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο, από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας μέχρι την αλλαγή στα πρότυπα των καταιγίδων. Το κύμα παγετού στη Βόρεια Αμερική που έδωσε στο Τέξας θερμοκρασίες  πολύ κάτω από το μηδέν τον Δεκέμβριο και η ασυνήθιστα ζεστή παραμονή της Πρωτοχρονιάς που βίωσε η κεντρική και δυτική Ευρώπη συνδέονται με διαταραχές στην πολική δίνη που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.

 

Στη γλώσσα του Νταβός, ωστόσο, το λιώσιμο των παγετώνων έχει μνημειώδεις οικονομικές επιπτώσεις και με τον τρόπο αυτό οι επιστήμονες κατάφεραν να εξηγήσουν στην παγκόσμια επιχειρηματική ελίτ γιατί η επίτευξη των κλιματικών στόχων είναι σε μεγάλο βαθμό προς το οικονομικό τους συμφέρον.

 

«Όταν αγγίζουμε την ανθρωπιά τους, και το συνδυάζουμε αυτό με το προσωπικό συμφέρον μερικές φορές, οι άνθρωποι μπορούν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Το έχω δει να συμβαίνει πολλές φορές» λέει η Whiteman. Παράλληλα αναγνωρίζει ότι η όποια πρόοδος όσον αφορά την ευαισθητοποίηση θα είναι μάταιη αν δεν μειωθούν οι εκπομπές ρύπων που το 2022 κατέγραψαν επίπεδα ρεκόρ λόγω της ενεργειακής κρίσης και της επιστροφής -από πλευράς ορισμένων χωρών- στην καύση άνθρακα.

Μιλώντας στο Bloomberg η Whiteman δηλώνει αισιόδοξη για κάθε συνάντηση που έχει με τους ισχυρούς του κόσμου. Το 2018, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, πλαισιωμένος από την ασφάλειά του, πέρασε από το Arctic Basecamp και την ρώτησε, όπως λέει η ίδια, «Τι στο καλό κάνεις εδώ με αυτή τη μεγάλη αρκτική σκηνή; Κοιμάσαι εδώ;». Τον οδήγησε μέσα και του μίλησε για την κλιματική αλλαγή στην Αρκτική, δείχνοντας δείγματα από πυρήνες πάγου που μας παρέχουν πρωτογενή στοιχεία ότι η αύξηση της θερμοκρασίας που παρατηρούμε σήμερα είναι πρωτοφανής για εδώ και  800.000 χρόνια.

«Το Νταβός σου δίνει την ευκαιρία για αυτές τις ασυνήθιστες στιγμές, να απευθύνεις την επιστήμη στην εξουσία», λέει η Whiteman.