Ενώ ετοιμάζεται να ξεκινήσει μια νέα «περιπέτεια» στη Λιβύη, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρήκε έναν ακόμη τρόπο για να επιχειρήσει να ανακτήσει τη δημοτικότητά του: Θα κόψει την Κωνσταντινούπολη με μια νέα διώρυγα που υπόσχεται πως θα δημιουργήσει νέο πλούτο, αλλά και πολλές φυσικές καταστροφές και πολλούς διπλωματικούς και πολιτικούς κινδύνους.

«Είναι το όνειρό μου» έχει δηλώσει ο Ερντογάν. Πρόκειται για ένα φαραωνικό έργο που εκτιμάται πως θα κοστίσει τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια δολάρια και θα ανοίξει ένα νέο θαλάσσιο δρόμο μεταξύ της θάλασσας του Μαρμαρά και της Μαύρης Θάλασσας. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί μια νέα πόλη 7 εκατομμυρίων δυτικά και βορειοδυτικά της Κωνσταντινούπολης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί από κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, το κανάλι θα έχει μήκος 45 χλμ, πλάτος 150 μέτρα και βάθος 25 μέτρα. Αν και το κόστος, όπως προαναφέρθηκε, ανέρχεται στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια, η χρηματοδότηση αναμένεται να γίνει μέσα σε μόλις πέντε χρόνια. Το πρόβλημα όμως δεν είναι όλα τα παραπάνω. Το πρόβλημα είναι πως τίποτα από αυτά δεν βασίζεται σε επιστημονικές μελέτες.

Αυτή η διώρυγα υπήρξε ως σχέδιο από τα χρόνια των Οθωμανών Σουλτάνων. «Απίστευτο έργο», αναφέρουν οι προπαγανδιστές. «Αδύνατο έργο», σχολιάζουν οι επιστήμονες. Τόσο η νέα δημοτική αρχή της Κωνσταντινούπολης, όσο και οι περισσότεροι κάτοικοι αντιτίθενται στο έργο και έχουν μια σειρά από λόγους:

1. Εκφράζονται φόβοι πως οι εργασίες πως θα μπορούσαν να προκαλέσουν σεισμούς τα επόμενα χρόνια που θα άγγιζαν ακόμη και τα 7 ρίχτερ.
2. Το έργο θα καταστρέψει ολόκληρο το οικοσύστημα στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των δασών, των λιμνών και των ποταμών της Ανατολικής Θράκης.
3. Η κατασκευή της νέας διώρυγας έρχεται σε αντίθεση με τη Σύμβαση του Μοντρέ, που ορίζει το καθεστώς στα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, εξασφαλίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία όλων των πλοίων. Η Άγκυρα δεν μπορεί να αναγκάσει τα πλοία να περάσουν από ένα κανάλι με αμοιβή, ενώ η διέλευση από τα στενά είναι ελεύθερη.
4. Η διώρυγα θα αλλάξει τη φύση των υδάτων της Μαύρης Θάλασσας καθώς και του Μαρμαρά.

Παρά όλες αυτές τις αντιρρήσεις, ο Ερντογάν εμφανίζεται αποφασισμένος να προχωρήσει στην κατασκευή του καναλιού. Ο πρόεδρος του μικρότερου κοινοβουλευτικού του συμμάχου, του ακροδεξιού MHP. Ντεβλέτ Μπαχτσελί, εξαπέλυσε επίθεση κατά των «ασυνείδητων και αντεθνικών». Ωστόσο ήταν ο ίδιος που στο παρελθόν είχε χαρακτηρίσει τη διώρυγα ως ένα «τρελό σχέδιο για τη διαιώνιση του καταπιεστικού καθεστώτος».

Το τεχνικό σχέδιο είναι ήδη έτοιμο, ενώ εκτάσεις πωλούνται ήδη σε μεγάλα κεφάλαια, μεταξύ των οποίων στη μητέρα του Εμίρη του Κατάρ. Παράλληλα εκδίδεται και η Έκθεση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων 1595 σελίδων και το Συνταγματικό Δικαστήριο, που εξακολουθεί να ελέγχεται από την κυβέρνηση, ενέκρινε επί της αρχής το έργο. Ωστόσο, όπως αποκαλύφθηκε, υπεύθυνος για την έγκριση της Έκθεσης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έχει ήδη καταδικαστεί για μια αντίστοιχη μελέτη μιας μονάδας παραγωγής ενέργειας στην οποία είναι ιδιοκτήτης. Επιπλέον το γραφείο Σχεδιασμού έχει υπογράψει μέχρι στιγμής 42 δημόσιες συμβάσεις συνολικής αξίας 24 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών, δηλαδή περίπου 4,5 εκατομμυρίων ευρώ.

Η θέση του νέου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης είναι ξεκάθαρη: Ή η διώρυγα ή η Κωνσταντινούπολη! Όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και ΜΚΟ και οργανώσεις περιβάλλοντος διεξάγουν μια εκστρατεία να αποτρέψουν την έναρξη των εργασιών. «Δεν είναι μόνο ένας κίνδυνος φυσικών καταστροφών. Το κανάλι θα δημιουργήσει και ένα διπλωματικό – πολιτικό – στρατιωτικό πρόβλημα», ανέφερε μεταξύ άλλων σε άρθρο της η Pelin Cengiz, ειδική σε θέματα οικολογίας.

Πράγματι, η Μόσχα θα αντιταχθεί σε αυτό το έργο το οποίο περιορίζει την ελευθερία των κινήσεων μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Μαρμαρά. Επιπλέον ορισμένοι εκτιμούν πως το σχέδιο θα εξυπηρετήσει τους στόχους της Ουάσινγκτον γιατί τα αμερικανικά πολεμικά πλοία θα μπορούν να ταξιδεύουν πιο εύκολα στη Μαύρη Θάλασσα. Από την πλευρά της η Τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει πως με το κανάλι θα δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας (κάνουν λόγο για 1,5 εκατομμύρια εργαζόμενους), ιδίως στον τομέα των κατασκευών. Πρόκειται, σημειώνουν, για μια πολύ σημαντική κίνηση στην αντιμετώπιση της ανεργίας, που ήδη έχει ξεπεράσει το 15%. Αναφέρονται ακόμη στην ενίσχυση των εσόδων, ενώ τα κρατικά ταμεία αδειάζουν. Και επιπλέον εκτιμάται πως το έργο θα ενισχύσει την εικόνα του Ερντογάν.

Πάντως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικών Υποθέσεων (σημ: άλλη μια «εφεύρεση» της τουρκικής κυβέρνησης που τοποθέτησε δύο τομείς που θεωρητικά βρίσκονται σε αντίθεση κάτω από το ίδιο υπουργείο) έδωσε την περιβαλλοντική μελέτη σε δημόσια διαβούλευση, ωστόσο η ιστοσελίδα έκλεισε λόγω της μεγάλης διαμαρτυρίας από τους πολίτες.

Ο Ζαν Ντε Λα Φονταίν είχε προβλέψει πριν από περίπου τέσσερις αιώνες την τραγική μοίρα: «Ο κόσμος είναι γεμάτος από ανθρώπους που δεν είναι σοφοί. Κάθε μπουρζουάς θέλει οικοδομήματα σαν μεγάλος άρχοντας. Κάθε μικρός πρίγκιπας θέλει να έχει πρεσβευτές. Κάθε Μαρκήσιος θέλει να έχει τίτλους». Όπως ο βάτραχος που ήθελε να γίνει τόσο μεγάλος όσο το βόδι και τελικά έσκασε…

* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr,  τις εξελίξεις στην Τουρκία.