Παγκόσμια ανησυχία επικρατεί στην διεθνή κοινότητα με φόντο το πολεμικό κλίμα που επικρατεί στη Μέση Ανατολή, τρεις νέες δολοφονίες ηγετικών στελεχών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, οι οποίες αποδίδονται απευθείας στις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.

Ήδη από τα ξημερώματα της Κυριακής (4/8) η Χεσμπολάχ εξαπέλυσε μαζική πυραυλική επίθεση κατά του Ισραήλ, την ώρα που σύμφωνα με τον αμερικανικό ειδησεογραφικό ιστότοπο Axios αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον και την Ιερουσαλήμ αναμένουν ότι το Ιράν και οι σύμμαχοί ενδέχεται να εξαπολύσουν επίθεση στο Ισραήλ ήδη από αύριο, Δευτέρα (5/8), σε απάντηση της δολοφονίας του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Όπως είπαν, δεν είναι ακόμα γνωστό αν Ιράν και Χεζμπολάχ θα πραγματοποιήσουν συντονισμένη επίθεση ή θα δράσουν χωριστά. Εκτιμούν ότι και οι δύο εχθροί του Ισραήλ εργάζονται ακόμη για την οριστικοποίηση των στρατιωτικών τους σχεδίων και την έγκρισή τους σε πολιτικό επίπεδο.

Μέση Ανατολή: «Μπείτε στα καταφύγια» λέει στους κατοίκους του το Ισραήλ

Την ίδια ώρα το Ισραήλ προειδοποιεί, ήδη από χτες, τους κατοίκους του να βρίσκονται κοντά σε δημόσια καταφύγια, ευρωπαϊκές χώρες καλούν τους πολίτες τους να εγκαταλείψουν άμεσα τα ισραηλινα, ιρανικά και λιβανέζικα εδάφη, πτήσεις από και προς τις εν λόγω χώρες ματαιώνονται και ο εναέριος χώρος της Μέσης Ανατολής “αδειάζει” ενώ οι ΗΠΑ στέλνουν επιπλέον πολεμικά αεροσκάφη και πλοία στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να “θωρακίσουν” στρατιωτικά το Ισραήλ.

Σύμφωνα με το Axios, αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ήθελε να ανακοινώσει την ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων την Παρασκευή (2/8), καθώς το Ιράν και η Χεζμπολάχ συζητούσαν ακόμη τα αντίποινά τους, με την ελπίδα ότι η εν λόγω εξέλιξη θα βοηθούσε στην αποτροπή των σχεδίων τους και θα επηρέαζε τα στρατιωτικά τους σχέδια.

Μέση Ανατολή: Ενισχύεται η σκληροπυρηνική πτέρυγα της Χαμάς

Την ίδια στιγμή, όλο και περισσότεροι αναλυτές προειδοποιούν για τις ευρύτερες συνέπειες της επερχόμενης κλιμάκωσης.

«Σοβαρές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή» βλέπει η Κέλυ Πετίγιο, ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (ECFR) με αρμοδιότητα για τη Μέση Ανατολή. Όπως λέει η ίδια στην Deutsche Welle «είναι νωρίς για να προβλέψει κανείς με ακρίβεια τις αντιδράσεις, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι γίνονται ακόμη πιο δημοφιλείς στον αραβικό κόσμο η Χαμάς και η Χεζμπολάχ».

Επιπλέον δε, «δολοφονώντας τον Χανίγια, το Ισραήλ εξουδετέρωσε μία πολιτική ηγεσία που εκπροσωπούσε την πλέον μετριοπαθή πτέρυγα εντός της Χαμάς και είχε επωμιστεί κομβικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός» με συνεχή διαμεσολάβηση του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ. «Αυτό σημαίνει», εκτιμά η Πετίγιο, «ότι οι Παλαιστίνιοι θα στηρίξουν ακόμη περισσότερο τον στρατιωτικό βραχίονα της Χαμάς, ο οποίος θα μπορεί πλέον να ισχυρίζεται: Ορίστε, ο Χανίγια επέμενε σε διπλωματική λύση και βλέπετε ποιο ήταν το αποτέλεσμα…»

Η Χαμάς, που διατηρεί τον έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007 και θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση σε ΕΕ και ΗΠΑ, βασίζεται σε δύο πτέρυγες: την πολιτική πτέρυγα με έδρα το Κατάρ και τον στρατιωτικό βραχίονα με επικεφαλής τον σκληροπυρηνικό Γιαχία Σινουάρ, που παραμένει στη Γάζα. Τα τελευταία γεγονότα αναμένεται να ενισχύσουν τους πλέον αδιάλλακτους της οργάνωσης, όπως τον ΣινουΑδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις;

Μέση Ανατολή: Αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις;

Επιπλέον, ιδιαίτερα η δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια αναμένεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε ειρηνευτικές πρωτοβουλίες, όπως εκείνη που πρόσφατα ανέλαβε η Κίνα, δρομολογώντας έναν συμβιβασμό μεταξύ 14 διαφορετικών παλαιστινιακών παρατάξεων, περιλαμβανομένων της Φατάχ και της Χαμάς. Όπως λέει στην DW ο Σάιμον Βόλφγκανγκ Φουξ, επίκουρος καθηγητής στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο τηςΙερουσαλήμ, «εκφράζονται φόβοι ότι όλες οι προσπάθειες που έχουν γίνει προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων- οι οποίες μάλιστα υποτίθεται ότι απέφεραν καρπούς τον τελευταίο καιρό- αναβάλλονται τώρα για το απώτερο μέλλον. Η Χαμάς δεν μπορεί να επιστρέψει σε μία κατάσταση business as usual».

Το ίδιο ισχύει όμως και για την Χεζμπολάχ στον Λίβανο. «Μετά τη δολοφονία του Φουάντ Σουκρ η οργάνωση δέχεται τεράστια πίεση να προβεί σε αντίποινα» λέει η Κέλυ Πετίγιο. Επιπλέον δε, επισημαίνει η Αμερικανίδα αναλύτρια, «ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το ότι η Χεζμπολάχ αναμένεται να επανεξετάσει τις δυνατότητες ανάμειξης στη Μέση Ανατολή, υπέρ της Χαμάς», ενώ μέχρι τώρα δήλωνε ότι θα τερμάτιζε τις επιθέσεις σε περίπτωση που επιτευχθεί συμφωνία με το Ισραήλ, η οποία θα προβλέπει εύλογα ανταλλάγματα.

Μέση Ανατολή: Έντονη κριτική και από το εσωτερικό του Ισραήλ για την δολοφονία Χανίγια

Παράλληλα, η κυβέρνηση Νετανιάχου δέχεται κριτική κι εκ των έσω για την δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, με την Haaretz να αναφέρει χαρακτηριστικά ότι δεν πρόκειται για δικαιοσύνη, ανταπόδοση ή ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ακόμη και κάτω από το ισραηλινό πρίσμα, αλλά για πρόκληση σε κλιμάκωση των συγκρούσεων.

Ενδεχομένως να υπάρχουν περισσότερες από μία εξηγήσεις: μπορεί το Ισραήλ να μην έκανε μια σοβαρή αξιολόγηση του κινδύνου και αντ’ αυτού είχε σαν κίνητρο την άμεση ικανοποίηση, αδιαφορώντας για τις συνέπειες, ή ακόμη χειρότερα, το Ισραήλ να προκαλεί σκόπιμα κλιμάκωση με την ελπίδα ότι η επιδείνωση της κατάστασης θα παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες στη σύγκρουση.

Αυτές οι δολοφονίες των υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ εγείρουν τρία σημαντικά ερωτήματα για τη Haaretz:

Πρώτον, γιατί το Ισραήλ δεν χρησιμοποίησε αυτό το επιχειρησιακό μοντέλο πριν από μήνες, αντί να εξαπολύσει μια πλήρους κλίμακας εισβολή στη Γάζα. Αν το Ισραήλ μπορεί να εκτελέσει με ακρίβεια μια άψογη επιχείρηση από απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων, γιατί να βομβαρδίζει τη Γάζα για 10 ολόκληρους μήνες;

Δεύτερον, τι πέτυχε όσον αφορά στην αλλαγή των ισορροπιών και της δυναμικής της σύγκρουσης, δεδομένου ότι το Ισραήλ δεν έχει κάποιο σχέδιο ή πολιτικό πλαίσιο για το μέλλον της Γάζας;

Τρίτον, η κλιμάκωση θεωρείται από την κυβέρνηση Νετανιάχου αναπόφευκτη και είναι το Ισραήλ προετοιμασμένο για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Το Ισραήλ θα μπορούσε να εξοντώσει τον Χανίγια οπουδήποτε στη Μέση Ανατολή, ωστόσο σκόπιμα επέλεξε να το κάνει στο Ιράν και μάλιστα λίγο μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου της χώρας. Αυτό ξεπερνά τα όρια του τολμηρού εγχειρήματος και αποτελεί τον ορισμό της προκλητικής ενέργειας.

Μέση Ανατολή: Δεν έχει άλλη επιλογή από το να αντιδράσει το Ιράν

«Αυτή η επίθεση ήταν ένα τεράστιο χαστούκι για το Ιράν», δήλωσε στους New York Times ο Αλί Ακμπάρ Μπεχμανές, εξέχων πολιτικό στέλεχος του κόμματος του νέου προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν , συμπληρώνοντας ότι «ταπείνωσε τη χώρα μας και υπονόμευσε ολόκληρο τον μηχανισμό ασφαλείας μας».

Με την ενέργεια αυτή, το Ισραήλ δεν άφησε άλλη επιλογή στο Ιράν από το να αντιδράσει. Το μεγάλο ερωτηματικό είναι το εύρος αυτής της αντίδρασης. Για την Τεχεράνη, το Ισραήλ βρίσκεται σε θέση στρατηγικής κατωτερότητας, περικυκλωμένο από φιλοϊρανικές οργανώσεις, έχοντας συγκεντρώσει τις καταδίκες όλου του κόσμου για τη δολοφονία Χανίγια και χωρίς γεωπολιτικό σχέδιο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ιράν θα κληθεί να αποδείξει αν μπορεί να ελέγξει την αναπόφευκτη κλιμάκωση της σύγκρουσης μετά από αντίποινα.

Το χειρότερο σενάριο για το Ιράν θα ήταν μια κλιμάκωση που κατά κάποιο τρόπο θα εμπλέκει τον αμερικανικό παράγοντα. Όμως ποιος θα ενδιαφερόταν για μια τέτοια κλιμάκωση, αναρωτιέται η ισραηλινή εφημερίδα, εκτός από τον Νετανιάχου για την πολιτική του επιβίωση;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν φαίνεται να υποστηρίζουν ένθερμα αυτό σενάριο και βρίσκονται σε στάδιο επανεξέτασης της στάσης τους, δεδομένων και των επικείμενων προεδρικών εκλογών τον Νοέμβριο, ενώ το Ιράν, όπως δείχνει η συμπεριφορά του τους τελευταίους μήνες σαφώς προτιμά μια πολιτική φθοράς και χαμηλών εντάσεων.