Είσαι μεγαλοεπιχειρηματίας, πολιτικός ή δισεκατομμυριούχος και αντιμετωπίζεις προβλήματα με τον νόμο στην πατρίδα σου; Κανένα πρόβλημα. Με ένα «λογικό» αντίτιμο μπορείς να αγοράσεις κυπριακή υπηκοότητα και να γλιτώσεις τους μπελάδες, ανοίγοντας, ταυτόχρονα, μια τεράστια πύλη ελεύθερης εισόδου στα κράτη – μέλη της ΕΕ και σε εκατοντάδες ακόμα χώρες, καθώς και στα τραπεζικά συστήματά τους.

Ads

Η ερευνητική ομάδα του  Al Jazeera, συνεχίζοντας τις αποκαλύψεις από τα επονομαζόμενα «The Cyprus papers» – περίπου 1.400 έγγραφα που διέρρευσαν από το πρόγραμμα πολιτογράφησης έναντι επένδυσης του κυπριακού κράτους – έφερε στη δημοσιότητα στοιχεία που τεκμηριώνουν την ευκολία με την οποία μέλη της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ, που για διάφορους λόγους διώκονται στις χώρες τους, βρίσκουν φιλόξενο καταφύγιο στην Κύπρο.

Στο τελευταίο δημοσίευμα του Al Jazeera, η ερευνητική ομάδα του αναφέρει το παράδειγμα του Βιετναμέζου επιχειρηματία, Νχατ Βου, ο οποίος δωροδόκησε με 3 εκατομμύρια δολάρια τον πρώην υπουργό Επικοινωνιών της χώρας του για μια συμφωνία που αφορούσε την κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών και την ιδιωτική εταιρεία συνδρομητικής τηλεόρασης Audio Visual Global JSC (AVG), της οποίας ο Βου ήταν πρόεδρος.

Συνεργαζόμενος πλήρως με τις αρχές και έχοντας ισχυρότατες «πλάτες» – ο αδελφός του είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στο Βιετνάμ – ο Βου καταδικάστηκε με μόλις τρία χρόνια φυλάκιση.

Ads

Το πραγματικά ενδιαφέρον με τον Βου όμως είναι, ότι πριν εμφανιστεί στο δικαστήριο να καταθέσει, είχε ήδη εξασφαλίσει κυπριακό διαβατήριο.

Το «χρυσό διαβατήριο»

Ο Βου είναι ένας μόνο από τους χιλιάδες που πλήρωσαν για να αποκτήσουν την κυπριακή υποκοότητα, μέσα από το πρόγραμμα υπηκοότητα έναντι επένδυσης. Σήμερα είναι γνωστό ως Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (Cyprus Investment Programme – CIP) και αποτελεί σημαντικότατη πηγή εσόδων για τα κρατικά ταμεία – ορισμένες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι στιγμής – και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι έγινε ανάρπαστο το 2013, μετά την χειρότερη οικονομική κρίση στην ιστορία της Κύπρου.

Τα πλεονεκτήματα που παρέχονται με ένα «χρυσό» κυπριακό διαβατήριο είναι πολλά: Δυνατότητα ανοίγματος λογαριασμών σε ευρωπαϊκές τράπεζες, διαμονή, εργασία και ανεμπόδιστα ταξίδια όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στα 27 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χωρίς βίζα σε ακόμα 176 χώρες. Όλα αυτά στην «λογική» τιμή μιας ελάχιστης επένδυσης περίπου 2,5 εκατομμυρίων δολαρίων, τα περισσότερα από τα οποία πρέπει να δαπανηθούν σε ακίνητα.

Διαβάστε επίσης:

Το Αl Jazeera  έχει ερευνήσει περίπου 2.500 άτομα που αναφέρονται στα  Cyprus Papers, τα οποία εμφανίζονται σε περισσότερες από 1.400 αιτήσεις για υπηκοότητα, ως βασικοί αιτούντες ή μέλη της οικογένειας. Πρόκειται για ανθρώπους που κατανομάζονται από την ερευνητική ομάδα μόνο όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως έχουν εμπλακεί σε αδικήματα στις χώρες του ή που δεν θα ήταν σήμερα επιλέξιμοι για υπηκοότητα βάσει των νέων κριτηρίων που υιοθέτησε η Κύπρος το 2019.

Ο μεγαλύτερος αριθμός των αιτούντων υπηκοότητα – 1.000 – προέρχεται από τη Ρωσία, ακολουθούμενος από 500 Κινέζους, λίγο περισσότερους από 100 Ουκρανούς και 350 από τη Μέση Ανατολή. Αντιπροσωπεύουν μια ποικιλία ηλικιών και επαγγελμάτων, αλλά, σε κάθε περίπτωση, έχουν αποκτήσει σημαντικό πλούτο, με όχι και με τους πιο καθαρούς τρόπους.

Το CIP εισήχθη το 2016 και αντικατέστησε ένα προηγούμενο, ανάλογο πρόγραμμα υπηκοότητας έναντι επένδυσης. Περιελάμβανε νέα οικονομικά κριτήρια για όσους επιθυμούν να αποκτήσουν υπηκοότητα, μειώνοντας την απαιτούμενη επένδυση κατά περισσότερο από 1 εκατομμύριο δολάρια. Όπως και ο προκάτοχός του, το CIP απαιτούσε από τους αιτούντες να διαθέτουν «καθαρό ποινικό μητρώο», αν και στην πράξη αυτό το κριτήριο αποδείχθηκε εξαιρετικά «ευέλικτο». Το αποτέλεσμα ήταν ένα εκπληκτικά χαμηλό ποσοστό απόρριψης, μόλις στο 2% των αιτήσεων μεταξύ 2013 και 2018.

Επιχειρηματίες, πολιτικοί, δισεκατομμυριούχοι

Μεταξύ των παραπάνω προσώπων στα Cyprus Papers φιγουράρει μια ρωσική και διεθνής διασημότητα, ο ολιγάρχης από την Αγία Πετρούπολη, Αλί Μπεγκλόφ. Μπορεί σήμερα ο Μπεγκλόφ να γιορτάζει τα γενέθλια του γιου του με πανάκριβες δεξιώσεις και καλεσμένους την πολιτική και οικονομική «αφρόκρεμα» της Αγίας Πετρούπολης, αλλά κατά τα πρώτα μετασοβιετικά χρόνια δεν ήταν παρά ένας ακόμη ποινικός, ο οποίος είχε εκτίσει και ποινή φυλάκισης δύο ετών από το 1990 έως το 1992 για εκβιασμό.

Η καταδίκη αυτή δεν εμπόδισε τον Μπεγκλόφ να αποκτήσει κυπριακό διαβατήριο, ούτε να ανέβει στους υψηλότερους κύκλους εξουσίας στη Ρωσία. Από το 1999 έως το 2016, ο Μπεγκλόφ ήταν γενικός διευθυντής θυγατρικής της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας – και από τις μεγαλύτερες του κόσμου – Lukoil. Μετά το Μαϊντάν το 2014 στην Ουκρανία, πολλά στελέχη της κυβέρνησης του πρώην προέδρου Γιαννουκόβιτς και φιλικοί προς αυτόν ολιγάρχες βρήκαν καταφύγιο στην Κύπρο.

Ανάμεσά τους είναι ο Μίκολα Ζλοτσέβσκι, ολιγάρχης στον ενεργειακό κλάδο, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι εκμεταλλεύθηκε τη θέση του ως υπουργού Φυσικών Πόρων για να εξασφαλίσει στην εταιρεία του, την  Burisma Holdings – με έδρα το Κίεβο αλλά εγγεγραμμένη στην Κύπρο – εξορρυκτικές άδειες.

Σήμερα ο Ζλοτσέβσκι βρίσκεται υπό έρευνα για διαφθορά, έχοντας όμως αποκτήσει κυπριακό διαβατήριο από την 1η Δεκεμβρίου 2017, και σύμφωνα με πληροφορίες ζει στο Μονακό.

Στους υποψήφιους για υπηκοότητα περιλαμβάνεται επίσης ένας από τους πιο καταζητούμενους φυγόδικους στον κόσμο, ο Low Taek Jho, γνωστός ως Jho Low, ο οποίος φέρεται να είναι ο πρωταγωνιστής πίσω από ένα σκάνδαλο απάτης ύψους 700 εκατομμυρίων δολαρίων που έριξε τον πρώην πρωθυπουργό της Μαλαισίας Najib Razak.

Η «Τράπεζα του Κρεμλίνου»

Μετά την επιστροφή της Κριμαίας στη Ρωσία το 2014, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επέβαλαν κυρώσεις σε βασικούς τομείς της ρωσικής οικονομίας, επηρεάζοντας και την VTB Bank, η οποία υπήρξε η βιτρίνα της οικονομικής δύναμης της Μόσχας και έγινε γνωστή ως η «τράπεζα του Κρεμλίνου». Τρία από τα κορυφαία στελέχη της VTB επένδυσαν σε ακίνητα που γειτνιάζουν με θέρετρο Coral Seas Villas κοντά στην Πάφο. Ο Αλεξέι Γιακοβίτσκι, Διευθύνων Σύμβουλος της VTB Capital, η Βικτώρια Βανούρινα, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της VTB Bank, και ο Βιτάλι Μπουζοβέρια, αντιπρόεδρος της VTB Bank, εγκρίθηκαν όλοι για κυπριακή υπηκοότητα μαζί με τους/τις συζύγους τους.

Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την ΜΚΟ Global Witness κατά της διαφθοράς δείχνουν πώς, μεταξύ 2007 και 2016, η Κύπρος ήταν ο νούμερο ένα προορισμός για άμεσες ξένες επενδύσεις από Ρώσους υπηκόους, οι οποίες υπολογίζονται σε περίπου 130 εκατομμύρια δολάρια. Αν και δεν υπάρχει καμία υπόδειξη ότι αυτά τα χρήματα χρησιμοποιούνται για εγκληματικούς σκοπούς, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η Κύπρος έχει γίνει αγαπημένος προορισμός για τους Ρώσους που επιδιώκουν να ξεπλύνουν έσοδα από παράνομα κέρδη.

Δεν είναι όμως μόνο οι Ρώσοι και οι Βιετναμέζοι που αίφνης αποφάσισαν να γίνουν Κύπριοι.

Ο πρόεδρος της κατώτερης Βουλής της Εθνικής Συνέλευσης του Αφγανιστάν Μιρ Ραχμάν Ραχμανί έφτιαξε την επιχειρηματική του αυτοκρατορία προμηθεύοντας τον αμερικανικό στρατό κατοχής στο Αφγανιστάν με καύσιμα και υπηρεσίες ασφαλείας. Η εγκεκριμένη αίτησή του από τις κυπριακές αρχές αναφέρει ότι η σύζυγός του και οι τρεις κόρες του είναι επίσης πολίτες του Αγίου Χριστοφόρου και Νέβις, νησιωτικό κράτος στην Καραϊβική με ανάλογο πρόγραμμα υπηκοότητας έναντι επένδυσης. Ο γιος του, Haji Ajmal Rahmani, επίσης πολιτικός στην Καμπούλ, ζήτησε και αυτός την κυπριακή υπηκοότητα.

Το Αl Jazeera λέει, ότι ο όμιλος Ραχμανί έχει συμφέροντα όχι μόνο στο Αφγανιστάν αλλά και στον Κόλπο και την Ευρώπη. Οι ειδικοί κατά της διαφθοράς επισημαίνουν ότι πατέρας και γιος Ραχμανί είναι σε θέση να χειραγωγήσουν την πολιτική με τρόπο που θα οδηγούσε στον προσωπικό τους εμπλουτισμό. Και ένα κυπριακό διαβατήριο θα τους επέτρεπε να φυγαδεύσουν τον πλούτο τους σε έναν ευρωπαϊκό τραπεζικό λογαριασμό, πολύ μακριά από κάθε έλεγχο.

Μετά από μήνες καθυστέρησης, το κυπριακό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο τον Ιούλιο του 2020 που επιτρέπει στην κυβέρνηση να ανακαλέσει την ιθαγένεια από οποιονδήποτε καταδικασθεί για σοβαρό έγκλημα, αντιμετωπίζει διεθνείς κυρώσεις ή έχει καταχωριθεί σε διεθνή λίστα καταζητούμενων, αφού έγινε Κύπριος πολίτης. Πολλοί όμως είναι εκείνοι που ζητούν την πλήρη κατάργηση του προγράμματος.