Κατά της άρσης της πατέντας των εμβολίων τάχθηκε επισήμως η Ευρωπαϊκή Ένωση, υποβάλλοντας την Παρασκευή το σχέδιό της για τα εμβόλια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) και υποστηρίζοντας πως κάτι τέτοιο δεν θα ενίσχυε την παραγωγή των σκευασμάτων.

Η ΕΕ υποστηρίζει ότι το δικό της σχέδιο θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα το ζήτημα της διάθεσης των εμβολίων, σε αντίθεση με την αναστολή των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, την οποία προκρίνουν οι ΗΠΑ από τον Μάιο ασκώντας πίεση σε αρκετές φαρμακοβιομηχανίες που έχουν έδρα στην Ευρώπη.

Η Ινδία, η Νότια Αφρική και πλήθος χωρών του αναπτυσσόμενουν κόσμου ζητούν την άρση των πατεντών, ως ελάχιστη και στοιχειώδης λύση στην επικίνδυνη έλλειψη διαθεσιμότητας των εμβολίων κατά του κορονοϊού, σε ένα πολύ μεγάλο μέρος του πλανήτη.

Όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμφανίζει την πρότασή της ως «εναλλακτική», θεωρώντας «λύση» την αύξηση της παραγωγής και τους περιορισμούς των εξαγωγών.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ανέφερε ότι «η ΕΕ έχει δείξει ενεργά την αλληλεγγύη στον κόσμο από την αρχή της πανδημίας. Επέτρεψε τις εξαγωγές περίπου του μισού ποσού της συνολικής ποσότητας εμβολίων που παράγονται στην Ευρώπη. Άμεσος στόχος μας να διασφαλίσουμε δίκαιη πρόσβαση για χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, να μοιράζουμε εμβόλια ευρύτερα και ταχύτερα. Και συνεχίζουμε να ενισχύουμε την παραγωγή».

«Μια ισχυρή πολυμερής ανταπόκριση στο εμπόριο θα μπορούσε να δώσει τεράστια ώθηση στον αγώνα κατά του Covid-19» ισχυρτίστηκε ο αντιπρόεδρος Βάλντις, Ντομπρόβσκις.

Στην πρότασή της, που θα συζητηθεί στον ΠΟΥ την Τρίτη και την Τετάρτη, η ΕΕ καλεί τις κυβερνήσεις:

• Να περιορίσουν τις εξαγωγές στο ελάχιστο και να διατηρήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού ανοιχτές.
• Να ενθαρρύνουν τις εταιρίες, που αναπτύσσουν εμβόλια, να επεκτείνουν την παραγωγή τους,
• Να συνάπτουν συμφωνίες με παραγωγούς σε αναπτυσσόμενες χώρες και να δεσμεύονται για αυξημένη διοχέτευση στα ευάλωτα κράτη
• Να υποστηρίξουν τους κατασκευαστές που είναι έτοιμοι να παράγουν εμβόλια ή/και θεραπείες σε προσιτές τιμές με υποχρεωτική άδεια, έτσι ώστε το επίπεδο των αποδοχών που καταβάλλει ο κατασκευαστής στον κάτοχο του διπλώματος ευρεσιτεχνίας να αντικατοπτρίζει τέτοιες προσιτές τιμές
• Να συμφωνήσουν ότι η υποχρεωτική άδεια θα μπορούσε να καλύπτει τυχόν εξαγωγές που προορίζονται για χώρες που δεν διαθέτουν παραγωγική ικανότητα, και μέσω του μηχανισμού Covaz
• Να διευκολύνουν τη χρήση υποχρεωτικών αδειών στο πλαίσιο της υφιστάμενης Συμφωνίας του ΠΟΕ σχετικά με τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (TRIPS)

Σε ό,τι αφορά το τελευταίο αναφέρει ότι οι εθελοντικές άδειες είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη διευκόλυνση της επέκτασης της παραγωγής και της ανταλλαγής εμπειρογνωμοσύνης. Σε περίπτωση αποτυχίας της εθελοντικής συνεργασίας, οι υποχρεωτικές άδειες, με τις οποίες μια κυβέρνηση χορηγεί στοχοθετημένη άδεια που επιτρέπει σε έναν πρόθυμο παραγωγό να κάνει ένα εμβόλιο χωρίς τη συγκατάθεση ενός κατόχου διπλώματος ευρεσιτεχνίας, είναι ένα νόμιμο εργαλείο στο πλαίσιο μιας πανδημίας.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) σχολιάζουν ότι η πρόταση της Ε.Ε. προωθεί μόνο την ανάληψη δράσης σε εθελοντικό επίπεδο σημειώνοντας πως η υφιστάμενη υποχρεωτική αδειοδότηση παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες.

Αξιωματούχος της Κομισιόν παραδέχτηκε ότι το σχέδιο αποσκοπεί στην «άρση της ασάφειας», διευκρινίζοντας ότι η πανδημία σημαίνει πως «υποχρεωτικές άδειες» πρέπει να μπορούν να δοθούν χωρίς να χρειάζεται διαπραγμάτευση με τους κατόχους των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.