Σε μια εποχή που κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης διαδραματίζει το λεγόμενο “Infotainment” (ψυχαγωγία και ενημέρωση), η τηλεόραση σε όλες τις μορφές της, το διαδίκτυο και τα Social Media, ενώ ταυτόχρονα απαξιώνεται το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα, εμφανίζεται όλο και συχνότερα το φαινόμενο των δημοφιλών κωμικών που όχι μόνον φλερτάρουν με την πολιτική εξουσία, αλλά καταφέρνουν κιόλας να την κατακτήσουν. Με την ψήφο των πολιτών-φαν τους, φυσικά.

Συνέβη στην Ουκρανία (Βολόντιμιρ Ζελένσκι) και προηγουμένως στην Ιταλία (Μπέπε Γκρίλο), αλλά και στην Ισλανδία, στην Γουατεμάλα, Αρμενία, τη Σλοβενία και αλλού. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι ο κωμικός Βολόντιμιρ Ζελένσκι, που εκλέχθηκε πανηγυρικά στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία, κατατροπώνοντας τον σοβαροφανή Β. Ποροσένκο. Μεγάλη εκλογική επιτυχία είχε και ο Ιταλός κωμικός Μπέπε Γκρίλο, πρώην επικεφαλής του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, που αναδιάταξε το πολιτικό σκηνικό στη γειτονική μας χώρα.

Φανταστείτε πως θα ήταν αν π.χ. ο Λαζόπουλος ή ο Σεφερλής δημιουργούσαν ξαφνικά στην Ελλάδα ένα “κίνημα” και διεκδικούσαν όχι απλά ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, αλλά ακόμη και να γίνουν οι επόμενοι πρωθυπουργοί. Δεν είναι παράξενο. Συνέβη ήδη σε αρκετές χώρες και μάλιστα πολύ διαφορετικές μεταξύ τους.

Κοινό τους στοιχείο είναι ότι αυτοί οι κωμικοί-πολιτικοί έχουν μεγάλη δημοτικότητα, περιφρονούν ή αψηφούν το υπάρχον πολιτικό κατεστημένο και φλερτάρουν ανοικτά με το λαϊκισμό, προσφέροντας ταυτόχρονα γέλιο σε ανασφαλείς πολίτες που είναι απογοητευμένοι από τους επαγγελματίες πολιτικούς. Χαϊδεύουν τα αυτιά των πολιτών με αυτά που θέλουν να ακούσουν και το χιούμορ τους ανακατεύεται με υποσχέσεις για αλλαγή και καλύτερες ημέρες κι όλο αυτό προβάλλεται έντεχνα κυρίως από τα κοινωνικά δίκτυα. Αλλά ας δούμε ορισμένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα των κωμικών-πόλιτικών της εποχής μας.

Ουκρανία: Ο “υπηρέτης του λαού” Β. Ζελένσκι

Ο νέος πρόεδρος της Ουκρανίας Β. Ζελένσκι ήταν ήδη πολύ δημοφιλής στη χώρα του μέσω της  σατιρικής τηλεοπτικής σειράς “ο υπηρέτης του λαού”, στην οποία έπαιζε τον ρόλο ενός “σοβαροφανούς” κι επιμελούς προέδρου της Δημοκρατίας. Κι επειδή η ζωή τείνει να μιμείται την τέχνη ο άουτσάιντερ Ζελένσκι κατάφερε αυτό που πολλοί πίστευαν αδύνατο: νίκησε στις προεδρικές εκλογές τον Ουκρανό πρόεδρο Ποροσένκο, κερδίζοντας τα 3/4 των εκλογικών περιφερειών και μάλιστα στο φιλο-ρωσικό ανατολικό και νότιο τμήμα της χώρας καθώς και στην κεντρική Ουκρανία. Ο Ζελένσκι εκτός από Ουκρανικά μιλάει και Ρωσικά κι έχει καλές σχέσεις τόσο με τη Μόσχα, όσο και με τις Βρυξέλλες, υποστηρίζοντας την προσχώρηση της Ουκρανίας στην Ε.Ε. αλλά και το διάλογο με τη Ρωσία.

Ιταλία: Μπέπε Γκρίλο και το “Κίνημα των Πέντε Αστέρων”

Ο Μπέπε Γκρίλο ήταν κατά τη δεκαετία του 1980 ένας από τους πιο δημοφιλείς κωμικούς της Ιταλίας. Οι καυστικές σάτιρες του σε βάρος των Ιταλών πολιτικών είχαν ως αποτέλεσμα να εκδιωχθεί από την τηλεόραση. Συνέχισε με μεγάλη επιτυχία δίνοντας σατιρικές παραστάσεις σε θέατρα και γήπεδα, σατιρίζοντας πολιτικούς όπως τον τότε πρωθυπουργό Ρομάνο Πρόντι και φυσικά τον ανεκδιήγητο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που του έδινε συνέχεια θέματα. Το 2009 ίδρυσε το “Κίνημα των Πέντε Αστέρων” και επιτέθηκε στην ιταλική κρατική τηλεόραση (RAI) και στα κατεστημένα μέσα ενημέρωσης. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018 το κόμμα του Γκρίλο βγήκε πρώτο και  σχημάτισε κυβέρνηση με τη ακροδεξιά “Ένωση” του Σαλβίνι. Κάνοντας σημαία του τον λαϊκισμό ο Γκρίλο ζήτησε να σταματήσει η εισροή μεταναστών, υποσχέθηκε μεγαλύτερες και σε μικρότερη ηλικία συντάξεις και απειλούσε να μην αποπληρώσει τα δυσθεόρατα χρέη της Ιταλίας κατακεραυνώνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξαιτίας της εμπλοκής του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα που προκάλεσε και για το οποίο είχε καταδικαστεί το 1981, ο Μπέπε Γκρίλο δεν μπορεί να αναλάβει οποιαδήποτε εκτελεστική λειτουργία στην Ιταλία. Θεωρείται ωστόσο εγγυητής της ενότητας και της δράσης του «Κινήματος Πέντε Αστέρων».

Ισλανδία: Jon Gnar και το “Καλύτερο Κόμμα” του

Ο Ισλανδός Jon Gnar ξεκίνησε την καριέρα του τη δεκαετία του 1990 στον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό του Ρέικιαβικ με την εκπομπή “Hotel folksvagen”. Αργότερα εμφανίστηκε στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Ως γνωστόν η Ισλανδία θεωρούταν ως “χρηματοπιστωτικός παράδεισος της Αρκτικής”. Ωστόσο τον Οκτώβριο του 2008, έπειτα από την κατάρρευση του ισλανδικού τραπεζικού συστήματος, αυτή η μικρή νησιωτική χώρα, με 300.000 κατοίκους, βυθίστηκε σε βαθιά κρίση. Μαζί με το τραπεζικό κατέρρευσε και το πολιτικό σύστημα της χώρας. Ένα χρόνο αργότερα, ο Gnar ίδρυσε το λεγόμενο “Καλύτερο Κόμμα” κι έγινε δήμαρχος του Ρέικιαβικ. Στην προεκλογική του εκστρατεία υποσχέθηκε δωρεάν πετσέτες σε πισίνες και πολικές αρκούδες στο ζωολογικό κήπο! Υποσχέθηκε επίσης να «σπάσει τις δικές του υποσχέσεις». Ωστόσο, ο διάδοχός του στο Δήμο του Ρέικιαβικ είχε μόνο επαίνους για τον Gnar, ο οποίος δεν ήταν πλέον υποψήφιος για δεύτερη θητεία το 2014 και τελικά το «Καλύτερο Κόμμα» του διαλύθηκε. Μετά από αυτό, ο πρώην δήμαρχος του Ρέικιαβικ επέστρεψε στην κωμωδία και επανεμφανίστηκε στην τηλεοπτική κωμωδία με τίτλο “Ο Δήμαρχος”.

Γουατεμάλα: Τζίμι Μοράλες

Από ηλικία δεκαπέντε χρονών ο Τζίμι Μοράλες ήταν ο πιο διάσημος κωμικός της Γουατεμάλας. Εμφανίστηκε και σε τηλεοπτικές σειρές με τίτλο “Show Morals”. Διετέλεσε πρόεδρος της χώρας τον Απρίλιο του 2016 και μισό χρόνο αργότερα κέρδισε τις προεδρικές εκλογές. Το προεκλογικό του πρόγραμμα ήταν μόλις έξι σελίδες. Μεταξύ άλλων, ζήτησε από τους δασκάλους να φορούν συσκευή GPS, ώστε να μην μπορούν να εγκαταλείψουν τις τάξεις τους, και ότι κάθε παιδί πρέπει να λαμβάνει δωρεάν ένα smartphone. Το σύνθημα του ήταν “Καμία Διαφθορά, Κανένας Κλέφτης”, επειδή η διαφθορά είναι “εθνικό σπορ” στη Γουατεμάλα. Άλλωστε λόγω της διαφθοράς ο προκάτοχός του, ο Πρόεδρος Ότο Πέρεζ, κατέληξε τελικά στη φυλακή. Αλλά και ο κωμικός-Πρόεδρος Τζίμι Μοράλες βρίσκεται από τα μέσα του Απριλίου στη δίνη ενός σκανδάλου για παράνομες εκλογικές δωρεές…

Σλοβενία: Μάργιαν Σάρετς

Ο Σλοβένος Μάργιαν Σάρετς ξεκίνησε ως κωμικός με τη ραδιοφωνική εκπομπή «Ράδιο Ga-Ga». Αργότερα έγινε διάσημος σε όλη τη Σλοβενία μιμούμενος τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, τον Φιντέλ Κάστρο κ.ά. Εισήλθε στην πολιτική το 2010 και έγινε δήμαρχος της πόλης Κάμνικ. Υπήρξε υποψήφιος για την εκλογή του προέδρου της Σλοβενίας το 2017, αλλά έχασε στον δεύτερο γύρο. Αυτό όμως δεν τον αποθάρρυνε: ένα χρόνο αργότερα στις εθνικές εκλογές, το κόμμα του “Κατάλογος του Μάργιαν Σάρετςc” έγινε το δεύτερο πιο ισχυρό κόμμα στο κοινοβούλιο της Σλοβενίας και τον Αύγουστο του 2018 έγινε επικεφαλής της κυβέρνησης μειοψηφίας της χώρας. Ο Σάρετς υποστηρίζει μια πιο ενεργή δράση κατά της κλιματικής αλλαγής, τη νομιμοποίηση της κάνναβης, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και υποστηρίζει το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση.

Αρμενία: Χάικ Μαρουτιάν

Τον Σεπτέμβριο του 2018, ένας από τους πιο γνωστούς Αρμένιους κωμικούς, ο Hajk Marutian, εκλέχθηκε δήμαρχος της πρωτεύουσας Ερεβάν, κερδίζοντας ένα εκπληκτικό 80% των ψήφων. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2018 υποστήριξε την επιτυχημένη «επανάσταση» του ηγέτη της αντιπολίτευσης Νικόλα Πασινιάν. Στην πρωτεύουσα της Αρμενίας δόθηκε προτεραιότητα στην κατασκευή νέων δρόμων, χώρων πρασίνου και στην επισκευή ανελκυστήρων.

Γερμανία: Μάρτιν Ζόμπορν

Αξίζει τέλος να αναφερθεί και ο Γερμανός σατιρικός Martin Zoneborn, οποίος το 2004 ίδρυσε ένα πολιτικό κόμμα που ονομάστηκε “Το Κόμμα”. Δέκα χρόνια αργότερα, λαμβάνοντας το 0,6% των ψήφων στις Ευρωεκλογές, εκλέχθηκε Ευρωβουλευτής. Επιθυμεί να επαναλάβει την ίδια επιτυχία και στις Ευρωεκλογές στις 26 Μαΐου 2019.