Στην Μαριούπολη οι μάχες μεταξύ του Ουκρανικού στρατού και των αυτονομιστών – μαζί με τις ρωσικές δυνάμεις – έχουν μεταφερθεί στο κέντρο της πόλης, η οποία έχει μετατραπεί σε μια κόλαση. 

Η Μαριούπολη, η πόλη – λιμάνι της Αζοφικής, έχει μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς σε περίπτωση που περάσει υπό τον έλεγχό των Ρώσων, αυτό θα σημαίνει πως οι ουκρανικές δυνάμεις θα χάσουν οριστικά το ανατολικό παραλιακό μέτωπο και η Ουκρανία θα αποκλειστεί από την πρόσβαση στην Αζοφική. Παράλληλα, η κατάληψή της θα επέτρεπε στη Ρωσία να κάνει τη σύνδεση μεταξύ των στρατευμάτων της στην Κριμαία και εκείνων στο Ντονμπάς.

Στο κέντρο της πόλης οι συγκρούσεις

Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι ρωσόφωνοι από την ανατολική Ουκρανία «σφίγγουν τον κλοιό» γύρω από τη Μαριούπολη με τη βοήθεια των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Πρόσθεσε ότι οι συγκρούσεις μαίνονται στο κέντρο της πόλης-λιμάνι που βρίσκεται στην Αζοφική θάλασσα. «Στη Μαριούπολη οι μονάδες της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ, με τη στήριξη των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, σφίγγουν τον κλοιό και μάχονται εναντίον των εθνικιστών στο κέντρο της πόλης», επισήμανε ο Ιγκόρ Κονασένκοφ εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας.

Τις εξελίξεις επιβεβαίωσε και ο δήμαρχος της Μαριούπολης, ο Βαντίμ Μποϊτσένκο, ο οποίος περιέγραψε ως δραματική την κατάσταση της πόλης. Όπως δήλωσε στο BBC  οι μάχες έχουν φτάσει στο κέντρο της πόλης και οι μάχες με τανκς και πολυβόλα συνεχίζονται. «Όλοι κρύβονται σε καταφύγια», συμπλήρωσε. Σύμφωνα με τον δήμαρχο, πάνω από το 80% των πολυκατοικιών έχουν υποστεί ζημιές ή καταστραφεί ολοσχερώς. «Δεν έχει απομείνει κέντρο πόλης. Δεν υπάρχει ούτε ένα μικρό κομμάτι γης στην πόλη που να μην έχει σημάδια πολέμου», υπογράμμισε.

Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για χτυπήματα κατά αμάχων, όπως συνέβη στο θέατρο της πόλης, το οποίο είχε μετατραπεί σε καταφύγιο. Οι ουκρανικές αρχές κάνουν λόγο για «εγκλήματα πολέμου» από τον ρωσικό στρατό. Το Κρεμλίνο από την πλευρά του υποστηρίζει πως νεοναζιστικές ομάδες, όπως το τάγμα Αζόφ, χρησιμοποιούν τους αμάχους ως ασπίδα και εμποδίζουν όσους επιθυμούν να φύγουν, εξαπολύοντας ακόμη και χτυπήματα εναντίον τους.

Μαρτυρίες από άτομα που κατάφεραν να διαφύγουν από την πόλη 

Τράπηκαν σε φυγή από την «κόλαση», από την πολιορκημένη πόλη της Μαριούπολης και περιγράφουν εικόνες με πτώματα να κείτονται στους δρόμους για μέρες. Πείνα, δίψα, τσουχτερό κρύο τις νύχτες που πέρασαν σε κελάρια με θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν.

Κάτοικοι, που βρίσκονται τώρα στη Ζαπορίζια, περίπου 250 χιλιόμετρα βορειοανατολικά, λένε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι μπόρεσαν να φύγουν αφού χρειάστηκε να λιώσουν χιόνι για να πιουν νερό και να μαγειρέψουν υπολείμματα τροφίμων χρησιμοποιώντας ξύλα για να τραφούν, λόγω έλλειψης πόσιμου νερού και προμηθειών τροφίμων.

«Δεν είναι πια η Μαριούπολη, είναι μια κόλαση», είπε η Ταμάρα Καβουνένκο, 58 ετών. Οι Ρώσοι «εκτόξευσαν τόσες ρουκέτες», προσθέτει, «που οι δρόμοι είναι γεμάτοι με πτώματα αμάχων». «Όταν χιόνιζε, μαζεύαμε χιόνι και το λιώναμε για νερό. Όταν δεν χιόνιζε, βράζαμε νερό από το ποτάμι για να το πιούμε».

Η Καβουνένκο είναι μία από τους χιλιάδες εκτοπισμένους από τη Μαριούπολη που έχουν φτάσει στη Ζαπορίζια από την αρχή της εβδομάδας. Σύμφωνα με το Κίεβο, περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους μέχρι στιγμής στη Μαριούπολη. Σε ένα μήνυμα που δημοσιεύτηκε στο Telegram, ο δήμαρχος της Μαριούπολης, Βαντίμ Μποϊτσένκο, ανέφερε ότι περίπου 6.500 οχήματα μπόρεσαν να φύγουν από την πόλη τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη.

Οσμή θανάτου

Στη Ζαπορίζια, σε ένα κτίριο σοβιετικής περιόδου, εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού περιμένουν εκτοπισμένους δίπλα σε στοίβες παιδικά παπούτσια και κουβέρτες. Με μακριά νύχια και βρώμικα χέρια, ο Ντίμα είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι είχε να πλυθεί δύο εβδομάδες και αναγκάστηκε να κλέψει τρόφιμα από καταστήματα για τα παιδιά και τους παππούδες του.

«Μείναμε σε υπόγεια και όταν ήταν -4 βαθμοί Κελσίου, ήταν μια καλή θερμοκρασία», λέει, σηκώνοντας το πόδι του για να δείξει ότι φοράει τρία παντελόνια για να αντέξει το κρύο. «Ορισμένες φορές τα πτώματα έμεναν στο δρόμο για τρεις μέρες», προσθέτει, «η οσμή είναι έντονη στην ατμόσφαιρα και κανείς δεν ήθελε να το αισθάνονται αυτό τα παιδιά του».

Ο Ντίμα λέει ότι κατάφερε να φύγει από τη Μαριούπολη στην τρίτη προσπάθεια και έφτασε στη Ζαπορίζια την Τρίτη με τη σύζυγό του και τα δύο μικρά παιδιά του. Η Ντάρια θυμάται από την πλευρά της ότι έμεινε στο υπόγειο του κτιρίου της με το μωρό της, μια κόρη, για δέκα μέρες.

«Εξαντλημένοι, άρρωστοι, κλαίνε…»

«Μέρα με τη μέρα η κατάσταση χειροτέρευε», λέει, «ήμασταν χωρίς φως, χωρίς νερό, χωρίς αέριο, χωρίς κανένα μέσο επιβίωσης. Ήταν αδύνατο να αγοράσουμε οτιδήποτε, πουθενά».

Η Μαρίνα, εθελόντρια του Ερυθρού Σταυρού, βλέπει τη μεγάλη αγωνία των επιζώντων. «Είναι εξαντλημένοι, άρρωστοι, κλαίνε», είπε. Στη Ζαπορίζια, τους προσφέρεται καταφύγιο και η δυνατότητα να κάνουν ντους. «Τους φροντίζουμε», προσθέτει η Μαρίνα, «τους παρέχουμε τα πάντα».

Ο μόνος τρόπος να φύγεις από τη Μαριούπολη είναι με το αυτοκίνητο. «Είδαμε ανθρώπους με λευκές κορδέλες [στο όχημά τους] που έφευγαν», μαρτυρεί μια γυναίκα η Ντάρυα, λέγοντας ότι ενώθηκε μαζί τους αφού ζήτησε από μια γειτόνισσα να έρθει κι εκείνη μαζί τους.

Για ορισμένους, το ταξίδι από τη Ζαπορίζια, που συνήθως διαρκεί τρεις ή τέσσερις ώρες, κράτησε μιάμιση μέρα. Πολλοί από αυτούς που έφτασαν στη Ζαπορίζια λένε ότι δεν μπόρεσαν να εγκαταλείψουν τα καταφύγιά τους λόγω της σφοδρότητας των ρωσικών επιθέσεων και ότι βρήκαν μια ασφαλή διαδρομή τυχαία, χωρίς να μπορούν να λάβουν βοήθεια μέσω του τηλεφώνου ή του διαδικτύου.