Ο θάνατος του Albert Ojwang, ενός Κενυάτη δασκάλου και blogger, ενώ βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση, έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις και έχει θέσει στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης το ζήτημα της αστυνομικής αυθαιρεσίας και της ελευθερίας του λόγου στην Κένυα.

Σύμφωνα με τις πρώτες αναφορές της αστυνομίας, ο Ojwang είχε συλληφθεί για «ψευδή δημοσίευση» και μεταφέρθηκε από την πόλη Homa Bay, στα δυτικά της χώρας, στην πρωτεύουσα Ναϊρόμπι — μια απόσταση περίπου 350 χιλιομέτρων.

Η μεταφορά αυτή, που περιγράφεται ως εξαιρετικά μακρά και ασυνήθιστη, έχει προκαλέσει σοβαρά ερωτήματα για τη νομιμότητα και την αναγκαιότητά της. Ο πατέρας του θανόντος, Meshack Opiyo, δήλωσε σε δημοσιογράφους πως ο γιος του συνελήφθη στην Homa Bay και οδηγήθηκε στη Ναϊρόμπι χωρίς να καταγραφεί σε τοπικό αστυνομικό τμήμα. Η απουσία επίσημης καταγραφής της κράτησής του στην περιοχή που συνελήφθη θεωρείται από πολλούς ως ένδειξη παρατυπίας και πιθανής απόπειρας συγκάλυψης.

Η αστυνομία, από την πλευρά της, αναφέρει πως ο Ojwang υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις όταν «χτύπησε το κεφάλι του στον τοίχο του κελιού». Η επίσημη ανακοίνωση κάνει λόγο για άμεση διακομιδή του σε νοσοκομείο, όπου, σύμφωνα με τα λεγόμενα των αρχών, διαπιστώθηκε ο θάνατός του κατά την άφιξή του. Η εκδοχή αυτή έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως ανεπαρκής και ύποπτη, ιδίως δεδομένου του δημοσίου χαρακτήρα του ατόμου και των συνθηκών κράτησής του.

Ο ανώτερος αξιωματικός της αστυνομίας Stephen Okal, όπως αναφέρει η εφημερίδα The Star, υποστήριξε πως ενδέχεται να πρόκειται για «απόπειρα αυτοκτονίας». Ωστόσο, αυτή η δήλωση δεν έχει πείσει οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μέλη της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι επισημαίνουν την ανάγκη για ανεξάρτητη διερεύνηση και για συλλογή αποδεικτικών στοιχείων από τον τόπο του περιστατικού, τον οποίο χαρακτηρίζουν «τόπο εγκλήματος».

Κένυα: Οι αντιδράσεις για τον θάνατο του blogger και τα ερωτήματα

Ο Irungu Houghton, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Κένυας, δήλωσε στο BBC πως ο θάνατος του Ojwang είναι «πολύ ύποπτος» και ότι «είναι συγκλονιστικό» το γεγονός πως ο κρατούμενος δεν καταγράφηκε σε τοπικό αστυνομικό τμήμα. Η Διεθνής Αμνηστία, σε επίσημη ανακοίνωσή της, ανέφερε πως ο θάνατος αυτός «εγείρει σοβαρά ερωτήματα που πρέπει να διερευνηθούν άμεσα, πλήρως και ανεξάρτητα».

Η κατηγορία για την οποία συνελήφθη ο Ojwang, και η οποία περιγράφεται ως «ψευδής δημοσίευση», δεν έχει αποσαφηνιστεί επαρκώς. Ο πατέρας του, Meshack Opiyo, δήλωσε στο Citizen Digital πως ο αστυνομικός που συνέλαβε τον γιο του ανέφερε ότι «ο Άλμπερτ είχε προσβάλει ένα υψηλόβαθμο πρόσωπο στο X», τη δημοφιλή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που παλαιότερα ονομαζόταν Twitter. Αυτή η δήλωση υποδηλώνει πως η αιτία της σύλληψης ενδέχεται να σχετίζεται περισσότερο με την κριτική προς κυβερνητικά πρόσωπα παρά με πράξεις που όντως συνιστούν ποινικό αδίκημα.

Η υπόθεση Ojwang έρχεται σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία εντείνονται οι ανησυχίες για την καταστολή της ελευθερίας του λόγου στην Κένυα. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, η Rose Njeri, προγραμματίστρια, κατηγορήθηκε για παραβίαση του νόμου περί κυβερνοεγκλήματος αφού δημιούργησε ένα εργαλείο που επέτρεπε στους πολίτες να εκφράσουν την αντίθεσή τους σε οικονομικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης.

Το περιστατικό αυτό, μαζί με τον θάνατο του Ojwang, συνθέτουν μια εικόνα αυξανόμενης πίεσης προς τους επικριτές της κυβέρνησης.

Η συστηματική χρήση των νόμων περί κυβερνοεγκλήματος για την καταστολή της αντίθετης άποψης έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της Κένυας όσο και διεθνώς. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ασαφείς και ευρέως ερμηνεύσιμες διατάξεις για να φιμώσει φωνές που ασκούν κριτική, επιδιώκοντας να εδραιώσει έναν αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης.

Κένυα: Οι συνθήκες στις φυλακές και τα δικαιώματα στο επίκεντρο

Η μεταχείριση του Albert Ojwang εγείρει επίσης ερωτήματα για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις φυλακές και τα κρατητήρια της Κένυας. Η απουσία κατάλληλων διαδικασιών για την προστασία των κρατουμένων, η έλλειψη διαφάνειας και η πιθανή χρήση βίας κατά τη διάρκεια της κράτησης είναι ζητήματα που έχουν αναφερθεί επανειλημμένα από διεθνείς και τοπικές οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι οικογένειες των θυμάτων, όπως αυτή του Ojwang, συχνά καλούνται να αναζητήσουν δικαιοσύνη σε ένα σύστημα που θεωρείται ανεπαρκές και συχνά εχθρικό προς τα θύματα παραβιάσεων από την πλευρά των αρχών. Ο πατέρας του Ojwang, εμφανώς συγκλονισμένος, δήλωσε ότι η οικογένεια απαιτεί απαντήσεις και δικαιοσύνη για τον θάνατο του γιου τους, τον οποίον περιέγραψε ως έναν ειρηνικό και παθιασμένο εκπαιδευτικό και ακτιβιστή.

Η υπόθεση έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον του διεθνούς τύπου, με μέσα όπως το BBC να την καλύπτουν εκτενώς και να αναδεικνύουν τη σημασία της ως δείγμα της γενικότερης κατάστασης ελευθεριών στην Κένυα. Οι αναφορές αυτές ενισχύουν την πίεση προς τις αρχές να ενεργήσουν με διαφάνεια και να επιτρέψουν μια πραγματικά ανεξάρτητη διερεύνηση.

Το μέλλον της υπόθεσης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη στάση της ανεξάρτητης εποπτικής αρχής αστυνόμευσης, η οποία έχει δεσμευθεί να φέρει στο φως την αλήθεια. Ο ρόλος της είναι κρίσιμος, καθώς η αξιοπιστία της αστυνομίας έχει ήδη πληγεί από υποθέσεις όπως αυτή, και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών είναι πλέον απαραίτητη.

Ανεξάρτητα από την έκβαση της έρευνας, η υπόθεση Albert Ojwang έχει ήδη αναδείξει με τον πιο τραγικό τρόπο την ανάγκη για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην Κένυα όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ελευθερία της έκφρασης και την λογοδοσία των αρχών. Η φωνή ενός blogger μπορεί να σίγησε, αλλά η ηχώ της υπόθεσής του ενδέχεται να φέρει την αλλαγή που η κοινωνία χρειάζεται.