Σε τροχιά σύγκρουσης βρίσκονται Μαδρίτη και Βαρκελώνη την παραμονή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Την ώρα που η κεντρική κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να παρεμποδίσει την ψηφοφορία, η Βαρκελώνη εμφανίζεται αποφασισμένη για όλα.

To κίνημα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας άρχισε την άνοδό του τα τελευταία χρόνια. 

Ακολουθεί το χρονολόγιο αυτής της ανόδου: 

• 2006

Μάρτιος: Το ισπανικό κοινοβούλιο υιοθετεί νέο καθεστώς για την Καταλονία, το οποίο ενισχύει σημαντική την αυτονομία της βορειοανατολικής επαρχίας της χώρας, χαρακτηρίζοντάς την «έθνος» στο εσωτερικό του ισπανικού κράτους.

Ιούλιος: Το Λαϊκό Κόμμα (PP) του συντηρητικού Μαριάνο Ραχόι, που τότε ήταν στην αντιπολίτευση, αμφισβήτησε το νέο καθεστώς της Καταλονίας, καταθέτοντας προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

• 2010

Ιούνιος: Το Συνταγματικό Δικαστήριο ακυρώνει ένα μέρος του καθεστώτος της Καταλονίας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο χαρακτηρισμός «έθνος» δεν έχει «καμία νομική αξία». Απορρίπτει επίσης τη χρήση των καταλανικών ως «προτιμητέα» γλώσσα στη διοίκηση και τα μέσα ενημέρωσης. Πολλοί Καταλανοί θεωρούν την απόφαση αυτή «ταπείνωση» και τον επόμενο μήνα εκατοντάδες χιλιάδες βγαίνουν στους δρόμους φωνάζοντας: «Είμαστε ένα έθνος, εμείς αποφασίζουμε».

• 2012

11 Σεπτεμβρίου: Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι διαδήλωσαν στη Βαρκελώνη με την ευκαιρία της γιορτής της Καταλονίας, με σύνθημα «Καταλονία, το νέο κράτος της Ευρώπης», την ώρα που ο Ραχόι, ο οποίος βρίσκεται στην πρωθυπουργία από το τέλος του 2011, ακολουθεί μια οικονομική πολιτική λιτότητας.

20 Σεπτεμβρίου: Ο Ραχόι αρνείται να διαπραγματευτεί με τον Καταλανό πρόεδρο Αρτούρ Μας, ο οποίος ζητεί να αποκτήσει η Καταλονία μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία.

Ο Μας κερδίζει στις περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου, υποσχόμενος να διεξάγει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της επαρχίας.

Διαβάστε επίσης: Η ισπανική δεξιά τα (ξανά) κάνει θάλασσα. Του Στέλιου Κούλογλου

• 2013

11 Σεπτεμβρίου: Καταλανοί σχηματίζουν μια ανθρώπινη αλυσίδα 400 χιλιομέτρων υπέρ της ανεξαρτησίας.

• 2014

9 Νοεμβρίου: Η Καταλονία διοργανώνει ένα συμβολικής σημασίας δημοψήφισμα, το οποίο κρίθηκε αντισυνταγματικό. Το ποσοστό συμμετοχής ήταν περίπου 35%. Σχεδόν το 80% όσων ψήφισαν, δηλαδή 1,8 εκατομμύριο Καταλανοί, τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας της επαρχίας.

• 2015

27 Σεπτεμβρίου: Οι περιφερειακές εκλογές παρουσιάζονται ως δημοψήφισμα υπέρ ή κατά της ανεξαρτησίας. Το σύνολο των κομμάτων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας συγκεντρώνουν το 47.8% των ψήφων και για πρώτη φορά κερδίζουν την πλειοψηφία στο περιφερειακό κοινοβούλιο.

9 Νοεμβρίου: Το καταλανικό κοινοβούλιο υιοθετεί μια απόφαση, η οποία προβλέπει την έναρξη μιας διαδικασίας η οποία θα καταλήξει στη δημιουργία «ενός ανεξάρτητου καταλανικού κράτους» το αργότερο το 2017. Το Συνταγματικό Δικαστήριο ακυρώνει την απόφαση.

• 2016

10 Ιανουαρίου: Ο Κάρλες Πουτζεμόντ γίνεται πρόεδρος της Καταλονίας.

• 2017

Μάρτιος: Ο πρώην πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρ Μας καταδικάζεται για «ανυπακοή» επειδή διοργάνωσε το άτυπο δημοψήφισμα του 2014 και του απαγορεύεται να εκλεγεί σε δημόσιο αξίωμα για δύο χρόνια.

Ιούνιος: Ο Πουτζεμόντ ανακοινώνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας την 1η Οκτωβρίου με θέμα: «Θέλετε η Καταλονία να είναι ένα ανεξάρτητο κράτος;». «Σε περίπτωση νίκης του “ναι”» και αν το ποσοστό συμμετοχής δεν είναι «γελοίο», ο Πουτζεμόντ δήλωσε ότι η επαρχία θα ξεκινήσει την «αποσύνδεσή της» από την Ισπανία. Η Μαδρίτη τονίζει ότι το δημοψήφισμα δεν θα πραγματοποιηθεί.

Ιούλιος: Ο Πουτζεμόντ αποπέμπει ένα μέλος της καταλανικής κυβέρνησης, το οποίο εξέφρασε αμφιβολία για τη δυνατότητα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος. Απέπεμψε επίσης τρία μέλη της περιφερειακής κυβέρνησης, τα οποία θεωρήθηκαν δειλά, ενώ ο διοικητής της αστυνομίας παραιτείται. Η κυβέρνηση Ραχόι κάνει λόγο για «ριζοσπαστικοποίηση» και «αυταρχικό παραλήρημα» στην Καταλονία.

6 Σεπτεμβρίου: Το περιφερειακό κοινοβούλιο υιοθετεί νόμο για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και ο Πουτζεμόντ ανακοινώνει την ημερομηνία της 1ης Οκτωβρίου.

Γιατί οι Καταλανοί θέλουν την ανεξαρτησία τους; 

Για πολλούς Καταλανούς αύριο είναι μια μεγάλη μέρα. Στο δημοψήφισμα θα κληθούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν επιθυμούν ή όχι μια ανεξάρτητη Καταλονία. Γιατί όμως μια ανεξάρτητη Καταλονία είναι τόσο σημαντική για σημαντική μερίδα του τοπικού πληθυσμού;

Η Καταλονία με 7,5 εκατ. κατοίκους απολαμβάνει ήδη σήμερα μεγαλύτερη αυτονομία από πολλές άλλες περιφέρειες της Ισπανίας, διαθέτοντας δική της αστυνομία και δικό της σύστημα Παιδείας. Όμως αυτό δεν αρκεί για πολλούς Καταλανούς, οι οποίοι θέλουν να πάρουν τη μοίρα στα χέρια τους και να μην αφήνουν τις όποιες αποφάσεις στη Μαδρίτη. 

Ο Άλειξ από την Ζιρόνα της Καταλονίας ισχυρίζεται ότι η κεντρική κυβέρνηση στη Μαδρίτη δεν σέβεται ούτε την γλώσσα, ούτε τον πολιτισμό της Καταλονίας: «Η ισπανική κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει ότι σε αυτή τη χώρα ζουν πολλοί διαφορετικοί λαοί. Προσωπικά δεν αισθάνομαι Ισπανός, που μιλά Ισπανικά και έχει ισπανική κουλτούρα. Δεν αισθάνομαι ότι ανήκω σε αυτή τη χώρα», αναφέρει.

Το 2014 το 80% των Καταλανών είχε ψηφίσει υπέρ της ανεξαρτησίας

Στο ζήτημα της καταλανικής ταυτότητας έρχεται να προστεθεί και ο οικονομικός παράγοντας. Συγκριτικά με άλλες ισπανικές περιφέρειες η Καταλονία είναι μια σχετικά πλούσια περιοχή, που συμβάλλει με 20% στο ισπανικό ΑΕΠ. Όμως η Βαρκελώνη είναι αναγκασμένη να εμβάζει κάθε χρόνο ένα υψηλό ποσό στην κεντρική κυβέρνηση στη Μαδρίτη, η οποία το διαθέτει στις φτωχότερες περιφέρειες.

Πολλοί Καταλανοί θεωρούν ότι η περιοχή τους λαμβάνει από τη Μαδρίτη πολύ λιγότερα χρήματα από όσα δικαιούται για έργα υποδομής, όπως σιδηροδρομικές γραμμές και αεροδρόμια. Για το λόγο αυτό ο Καταλανός πρώην προπονητής της Μπάγερν Μονάχου Πεπ Γκουαρντιόλα τάσσεται υπέρ του δημοψηφίσματος: «Θα ψηφίσουμε ακόμα κι αν η Μαδρίτη δεν το θέλει. 18 φορές το προσπαθήσαμε. Και η απάντηση της Μαδρίτης ήταν πάντα, όχι».

Το 2014 η καταλανική κυβέρνηση θέλησε να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιφέρειας. Το ισπανικό συνταγματικό δικαστήριο όμως το απαγόρευσε. Οι Καταλανοί υποχώρησαν και έτσι το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία μετατράπηκε σε ένα μη δεσμευτικό δημοψήφισμα, στο οποίο το 80% ψήφισε υπέρ. Τότε κυρίως οι υποστηρικτές του «ναι» προσήλθαν στις κάλπες.

Τώρα όμως η Βαρκελώνη δεν θέλει να υποχωρήσει. Παρά τις απειλές της Μαδρίτης οι καταλανικές αρχές είναι αποφασισμένες να πραγματοποιήσουν το δημοψήφισμα. Σε περίπτωση επικράτησης του «ναι» ανακοίνωσαν ότι θα ανακηρύξουν την ανεξαρτησία της Καταλονίας μέσα σε 48 ώρες.

Η τελευταία δημοσκόπηση

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση που διενεργήθηκε έπειτα από αίτημα της περιφερειακής κυβέρνησης τον Ιούλιο, οι αντίπαλοι της ανεξαρτησίας της Καταλονίας είναι περισσότεροι από τους υπέρμαχούς της, με 49,4% έναντι 41,4%.

Πηγές: ΑΠΕ – ΜΠΕ και Deutsche Welle