Οι τριγμοί στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας επανέρχονται στο προσκήνιο μετά την καταδίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου σε φυλάκιση δύο ετών και επτά μηνών για «προσβολή δημόσιων αξιωματούχων» και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, για ομιλία που εκφώνησε μετά τη νίκη του στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης το 2019. Ο Ιμάμογλου, ο οποίος ανήκει στο κύριο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), αναμένεται να ασκήσει έφεση, συνεπώς η απόφαση δεν είναι τελεσίδικη.

Η δίκη του βασίστηκε στον ισχυρισμό ότι προσέβαλε τα μέλη του εκλογικού συμβουλίου όταν χαρακτήρισε την ακύρωση των εκλογών ως «ανοησία» στις 4 Νοεμβρίου 2019. Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης αρνήθηκε την κατηγορία, επιμένοντας ότι τα λόγια του ήταν απάντηση στον υπουργό Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού που τον αποκάλεσε «ανόητο» και κατηγόρησε τον Ιμάμογλου ότι άσκησε κριτική στην Τουρκία κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η επανάληψη των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη το 2019 έγινε με απόφαση του Ανωτάτου Εκλογικού Συμβουλίου (YSK) της Τουρκίας. Είχε προηγηθεί αίτημα του κόμματος του Ερντογάν, που αμφισβητούσε τη νίκη της αντιπολίτευσης στις εκλογές του Μαρτίου, καταγγέλλοντας «παρατυπίες».

Η διπλή αυτή εκλογική αναμέτρηση, θεωρήθηκε crash test για τον Τούρκο πρόεδρο, με το αποτέλεσμα να αποτελεί πλήγμα στην παντοδυναμία Ερντογάν, ο οποίος στο παρελθόν έχει δηλώσει ότι «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».

Η νίκη Ιμάμογλου στη γενέτειρα του Τούρκου προέδρου έναντι του εκλεκτού του Ερντογάν, Μπιναλί Γιλντιρίμ, ήταν μια ιστορική ήττα – και μάλιστα διπλή – για το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), το οποίο ήλεγχε την Κωνσταντινούπολη για 25 χρόνια. Η γενέτειρα του Τούρκου προέδρου έγινε στο πέρασμα των χρόνων πηγή χρηματοδότησης και «δεξαμενή» εξουσίας για το AKP.

Οι επικείμενες εκλογές στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2023 σηματοδοτούν τη μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επιδιώκει να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία για τρίτη δεκαετία, εν μέσω κατάρρευσης της τουρκικής λίρας και ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, που οδηγούν το κόστος ζωής των Τούρκων σε όλο και υψηλότερα επίπεδα. Μια εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης δεν έχει ακόμη συμφωνήσει για τον προεδρικό της υποψήφιο, ωστόσο ο Ιμάμογλου θεωρείται φαβορί.

Η επίμαχη απόφαση της τουρκικής δικαιοσύνης ανακοινώθηκε εν μέσω συνεχούς πτώσης της δημοτικότητας του Ερντογάν, οικονομικής αναταραχής και πληθωρισμού που ξεπερνά το 84%.

Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά από το δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης για να καταγγείλουν την ετυμηγορία κατά του δημοφιλούς Ιμμάμογλου, φωνάζοντας «Δικαιώματα, Νόμος, Δικαιοσύνη!» και καλώντας την κυβέρνηση και τον Ερντογάν να παραιτηθούν.

«Αυτή η απόφαση είναι η απόδειξη ότι οι κυβερνώντες αυτής της χώρας δεν έχουν στόχο να φέρουν δικαιοσύνη και δημοκρατία στη χώρα. Έχουν σταματήσει να αγωνίζονται με ειλικρίνεια και γενναιότητα. Καταφεύγουν σε κάθε είδους κόλπα για να προστατεύσουν την τάξη τους», δήλωσε ο Ιμάμογλου απευθυνόμενος στο πλήθος.

«Οι ψηφοφόροι θα ανταποκριθούν στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Ιούνιο», είπε χαρακτηριστικά.

Προβληματισμός στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ – «Αδιανόητη» ετυμηγορία για την ΕΕ

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε «βαθιά προβληματισμένο και απογοητευμένο» για την καταδίκη Ιμάμαγλου.

«Αυτή η άδικη ποινή δεν συνάδει με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τον σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου. Παραμένουμε σοβαρά ανήσυχοι από τη συνεχιζόμενη απαγγελία κατηγοριών κατά της κοινωνίας των πολιτών, των μέσων ενημέρωσης, των πολιτικών και επιχειρηματικών ηγετών στην Τουρκία και την παρατεταμένη προφυλάκισή τους» δήλωσε ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Βεντάντ Πατέλ.

Ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία, Νάτσο Σάντσες Άμορ, εξέφρασε τη δυσπιστία του για την «αδιανόητη» ετυμηγορία. «Η δικαιοσύνη στην Τουρκία βρίσκεται σε μια καταστροφική κατάσταση, που χρησιμοποιείται κατάφωρα για πολιτικούς σκοπούς. Πολύ θλιβερή μέρα», έγραψε στο Twitter.

«Πολιτική η καταδίκη Ιμάμογλου» λένε οι πολίτες

Η εταιρεία δημοσκοπήσεων Metropoll πραγματοποίησε έρευνα για την καταδίκη Ιμάμογλου, θέτοντας το εξής ερώτημα: «Πιστεύετε ότι η υπόθεση Ιμάμογλου είναι δίκη εξύβρισης ή είναι πολιτική;»

Τα αποτελέσματα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς το 44,8% απάντησε «πολιτική» και μόλις ένα 17,6% των ερωτηθέντων υιοθέτησε την «εξύβριση», ενώ το υπόλοιπο 37,6 % είτε δεν γνωρίζει είτε δεν «δεν έχω άποψη/δεν απαντώ».

Η ίδια έρευνα κατέδειξε επίσης ότι το 28,3% των ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ τη χαρακτήρισε «πολιτική δίκη» και το 24,2% «δίκη εξύβρισης». Αντίστοιχα, από το Εθνικιστικό Κίνημα ΜΗΡ, που συγκυβερνά την Τουρκία, το 39,8% των ψηφοφόρων απάντησε ότι η δίκη ήταν πολιτική και το 22,2% ότι πρόκειται για ποινική δίκη.

«Ήρεμη δύναμη»

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστή φιγούρα στην τουρκική πολιτική σκηνή πριν τις εκλογές του 2019. Αλλά με το να επιμείνει στη σκληρή μάχη για να γίνει δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, έγινε ο πιο προβεβλημένος αμφισβητίας του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εδώ και χρόνια και η απροσδόκητη «νέα ελπίδα» για την τουρκική δημοκρατία.

Πρώην επικεφαλής κατασκευαστικής εταιρείας μπήκε στην τοπική αυτοδιοίκηση το 2009 και έγινε δήμαρχος της μεσοαστικής συνοικίας Beylikdüzü της Κωνσταντινούπολης το 2014.

Μετριοπαθής στον θρίαμβο, επέβαλε με επιτυχία το όραμά του στην Κωνσταντινούπολη μέσω μιας ήρεμης αποφασιστικότητας και ενός ενωτικού τόνου – κάτι όχι και τόσο εύκολο υπό το κλίμα καταστολής, φόβου και φίμωσης των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης που επικρατεί μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

Η ικανότητά του να μην γίνεται πολωτικός, να μην μπαίνει σε ιδεολογικές διαμάχες και να μην επιτίθεται σε κανέναν από τους αντιπάλους του είναι αυτό που έχει εντυπωσιάσει ιδιαίτερα τους διεθνείς παρατηρητές. Ακόμη και η αμφιλεγόμενη ακύρωση της πρώτης νίκης του τον Μάρτιο του 2019 δεν ήταν αρκετή για να τον ρίξει. Αντιθέτως, συσπείρωσε και πάλι τους υποστηρικτές του CHP με το σύνθημα «όλα θα πάνε καλά», όπως και έγινε.

Η στρατηγική του τού επέτρεψε να ενεργοποιήσει εκ νέου τη βάση του, να διευρύνει την απήχησή του και να συγκεντρώσει την υποστήριξη του κύριου φιλοκουρδικού κόμματος HDP στα αριστερά και του εθνικιστικού κόμματος IYI στα δεξιά, ενισχύοντας έτσι το προβάδισμά του έναντι του αντιπάλου του.