Η Καμπούλ θα μπορούσε να γίνει η πρώτη σύγχρονη πόλη που θα ξεμείνει εντελώς από νερό, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Ads

Σύμφωνα με έκθεση της ΜΚΟ Mercy Corps, την οποία επικαλείται ο Guardian, η στάθμη του νερού στους υδροφόρους ορίζοντες της Καμπούλ έχει μειωθεί έως και 30 μέτρα την τελευταία δεκαετία λόγω της ταχείας αστικοποίησης και της κλιματικής καταστροφής.

Εν τω μεταξύ, σχεδόν οι μισές από τις γεωτρήσεις της πόλης – η κύρια πηγή πόσιμου νερού για τους κατοίκους της Καμπούλ – έχουν στερέψει. Η άντληση νερού υπερβαίνει σήμερα το φυσικό ρυθμό αναπλήρωσης κατά 44 εκατομμύρια κυβικά μέτρα κάθε χρόνο.

Αν συνεχιστούν αυτές οι τάσεις, όλοι οι υδροφόροι ορίζοντες της Καμπούλ θα στερέψουν ήδη από το 2030, αποτελώντας υπαρξιακή απειλή για τα επτά εκατομμύρια κατοίκους της πόλης.

Ads

«Θα πρέπει να υπάρξει μια δεσμευτική προσπάθεια για την καλύτερη τεκμηρίωση του γεγονότος αυτού και για να προσελκύσουμε τη διεθνή προσοχή στην ανάγκη αντιμετώπισης της κρίσης», δήλωσε ο διευθυντής της Mercy Corps στο Αφγανιστάν, Dayne Curry.

«Χωρίς νερό σημαίνει ότι οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις κοινότητές τους, οπότε το να μην αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα τις ανάγκες του Αφγανιστάν σε νερό θα οδηγήσει μόνο σε περισσότερη μετανάστευση και περισσότερες δυσκολίες για τον αφγανικό λαό».

Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης τη μόλυνση των υδάτων ως μια άλλη ευρέως διαδεδομένη πρόκληση. Έως και το 80% των υπόγειων υδάτων της Καμπούλ θεωρείται μη ασφαλές, με υψηλά επίπεδα λυμάτων, αλμυρότητας και αρσενικού.

Η πρόσβαση στο νερό έχει γίνει καθημερινή μάχη για τους ανθρώπους στην Καμπούλ. Ορισμένα νοικοκυριά ξοδεύουν έως και το 30% του εισοδήματός τους για το νερό και περισσότερα από τα δύο τρίτα έχουν χρεωθεί για το νερό.

«Το Αφγανιστάν αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, αλλά αυτή η λειψυδρία είναι ένα από τα πιο δύσκολα», δήλωσε η Ναζίφα, δασκάλα που ζει στη συνοικία Khair Khana της Καμπούλ. «Κάθε νοικοκυριό αντιμετωπίζει δυσκολίες, ιδίως εκείνα με χαμηλό εισόδημα. Απλώς δεν υπάρχει επαρκές, καλής ποιότητας νερό από πηγάδια».

Ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες επωφελούνται από την κρίση σκάβοντας ενεργά νέα πηγάδια και αντλώντας μεγάλες ποσότητες δημόσιου υπόγειου νερού, το οποίο στη συνέχεια πωλούν πίσω στους κατοίκους της πόλης σε υπερβολικές τιμές.

«Συνηθίζαμε να πληρώνουμε 500 Αφγανιστάν (5,30 λίρες) κάθε 10 ημέρες για να γεμίζουμε τα δοχεία μας από τα βυτιοφόρα με νερό. Τώρα, η ίδια ποσότητα νερού μας κοστίζει 1.000 Αφγανιστάν», δήλωσε η Nazifa. «Η κατάσταση χειροτερεύει τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Φοβόμαστε ότι θα γίνει ακόμη πιο ακριβό».

Ο επταπλασιασμός της Καμπούλ από λιγότερο από 1 εκατομμύριο κατοίκους το 2001 έχει μεταμορφώσει δραστικά τις απαιτήσεις σε νερό. Η έλλειψη κεντρικής διακυβέρνησης και ρύθμισης έχει επίσης διαιωνίσει το πρόβλημα κατά τη διάρκεια των δεκαετιών.

Στις αρχές του 2025, το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι οι εταίροι του είχαν λάβει μόλις 8,4 εκατ. δολάρια από τα 264 εκατ. δολάρια που απαιτούνται για την υλοποίηση του προγραμματισμού ύδρευσης και αποχέτευσης στο Αφγανιστάν. Επιπλέον 3 δισ. δολάρια σε διεθνή χρηματοδότηση για την ύδρευση και την αποχέτευση έχουν παγώσει από την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021. Η πρόσφατη κίνηση των ΗΠΑ να περικόψουν πάνω από το 80% της χρηματοδότησης της USAID επιδείνωσε την κρίση.

«Τα πάντα εξαρτώνται τόσο πολύ από τη βοήθεια», δήλωσε ο Curry. «Μπορούμε να ρίξουμε εκατομμύρια δολάρια σε βραχυπρόθεσμες λύσεις για το νερό και να πούμε ότι αντιμετωπίσαμε την ανάγκη, αλλά η ανάγκη αυτή θα συνεχιστεί μέχρι να υπάρξουν καλύτερες επενδύσεις για μακροπρόθεσμες λύσεις. Και σε αυτό το σημείο οι ξένες κυβερνήσεις σταματούν αυτή τη στιγμή λόγω της πολιτικής δυναμικής».

Η Nazifa σημειώνει: «Το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα και φυσικός πόρος του Αφγανιστάν. Δεν είναι πολιτικό ζήτημα. Η καρδιά μου ματώνει όταν κοιτάζω τα λουλούδια και τα οπωροφόρα δέντρα στον κήπο, που όλα ξεραίνονται. Αλλά τι μπορούμε να κάνουμε; Αυτή τη στιγμή ζούμε σε ένα στρατιωτικό κράτος, οπότε δεν μπορούμε ακριβώς να πάμε στην κυβέρνηση για να αναφέρουμε το ζήτημα».


Ο αγωγός του ποταμού Panjshir είναι ένα έργο που, αν ολοκληρωθεί, θα μπορούσε να ανακουφίσει την πόλη από την υπερβολική εξάρτηση από τα υπόγεια ύδατα και να προμηθεύσει 2 εκατομμύρια κατοίκους με πόσιμο νερό. Οι φάσεις σχεδιασμού για αυτό ολοκληρώθηκαν στα τέλη του 2024 και αναμένουν την έγκριση του προϋπολογισμού, με την κυβέρνηση να αναζητά επιπλέον επενδυτές για να συμπληρώσουν το κόστος των 170 εκατ. δολαρίων.

«Δεν έχουμε χρόνο να καθόμαστε και να περιμένουμε τους προϋπολογισμούς. Είμαστε παγιδευμένοι σε μια καταιγίδα από την οποία δεν θα υπάρξει επιστροφή αν δεν δράσουμε άμεσα», δήλωσε ο Δρ Νατζιμπουλάχ Σαντίντ, ανώτερος ερευνητής σε θέματα διαχείρισης υδάτινων πόρων και μέλος του δικτύου επαγγελματιών του Αφγανιστάν για το νερό και το περιβάλλον.

«Οι κάτοικοι της Καμπούλ βρίσκονται σε μια κατάσταση όπου πρέπει να αποφασίσουν μεταξύ φαγητού ή νερού. Και όμως, οι ντόπιοι με τους οποίους μιλήσαμε εξακολουθούν να είναι πρόθυμοι να επενδύσουν τα λίγα που διαθέτουν για μια βιώσιμη λύση. Όποιο έργο θα φέρει τον πιο άμεσο αντίκτυπο είναι η προτεραιότητα. Απλά πρέπει να ξεκινήσουμε από κάπου».