Πολλές μεγάλες φίρμες ρούχων αλλά και αρκετές άλλες βιοτεχνίες κατασκευάζουν τα προϊόντα τους σε χώρες της ανατολικής Ασίας. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που έχουν γίνει γνωστά για βαριά παιδική εργασία σε αυτόν τον κλάδο. Έτσι και στην Καμπότζη, μια ματωμένη ιστορία κρύβεται πίσω από τα φώτα της μόδας και της ραπτικής. Εργάτες που διεκδικούν έναν αξιοπρεπή μισθό, πυροβολούνται ενώ γυναίκες εργάτριες φοβούνται ακόμη και το ενδεχόμενο να μείνουν έγκυες. Επιμέλεια: Νικολέττα Ρούσσου

Ads

«Στην Καμπότζη οι εργαζόμενοι που ασχολούνται με την παραγωγή ενδυμάτων έχουν να αντιμετωπίσουν δύο προβλήματα. Το πρώτο είναι η σύναψη βραχυπρόθεσμης σύμβασης (10 ώρες την ημέρα, έξι ημέρες την εβδομάδα). Το δεύτερο είναι ο χαμηλός μισθός», δήλωσε στο IPS ο Tola Moeun, επικεφαλής του Community Legal Education Centre (CLEC), ο οποίος τάσσεται υπέρ των δικαιωμάτων των εργαζομένων. «Το όπλο που χρησιμοποιείται εναντίον τους είναι η βία, τόσο η σωματική όσο και η ψυχική».

Περίπου το 90% των εργαζομένων στα κλωστουφαντουργεία της Καμπότζης είναι νεαρές γυναίκες, έφηβες ή στα είκοσι τους. Οι συνθήκες εργασίας είναι τέτοιες ώστε ακόμα και αν αρρωστήσουν ή μείνουν έγκυες αισθάνονται ότι πρέπει να κάνουν έκτρωση, ώστε να μην χάσουν τη δουλειά τους.

Αναξιοπρεπής μισθός

Οι δηλώσεις του Moeun που πραγματοποιήθηκαν λίγες μόλις ημέρες πριν από μαζικές διαδηλώσεις των εργαζομένων αποδείχθηκαν προφητικές. Οι κινητοποιήσεις των εργατών στην πρωτεύουσα της Καμπότζης στις 24 Δεκεμβρίου, κατεστάλησαν βίαια από ιδιωτικές στρατιωτικές δυνάμεις του πρωθυπουργού Hun Sen το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα πέντε άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και πάνω από 30 να τραυματιστούν σοβαρά.

Στις ημέρες που προηγήθηκαν της διαμαρτυρίας, το Υπουργείο Εργασίας ενέκρινε την αύξηση του κατώτατου μισθού για τους εργαζόμενους από 80 σε 95 δολάρια το μήνα. Ωστόσο η απόφαση αυτή δεν ικανοποίησε τα συνδικάτα και τους εργαζομένους, οι οποίοι υποστήριξαν ότι τα χρήματα αυτά δεν ήταν αρκετά για να ζήσουν αξιοπρεπώς, απαιτώντας παράλληλα μηνιαίο κατώτατο μισθό 160 δολαρίων.

Ο Chrek Sophea, προσωρινός συντονιστής του Κέντρου Εργαζομένων Πληροφοριών (WIC), το οποίο βοηθά τους εργαζόμενους του εργοστασίου να οργανωθούν, είπε στο IPS ότι «οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να επιβιώσουν με τους χαμηλούς μισθούς που προτείνει η κυβέρνηση, οι οποίοι αποτελούν παράβαση της εργατικής νομοθεσίας της Καμπότζης».

Σύμφωνα με νόμο του 1997, «ο κατώτατος μισθός πρέπει να εξασφαλίζει σε κάθε εργαζόμενο ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο το οποίο συνάδει με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

Ο Tola συμφωνεί: «Ο ελάχιστος μισθός αντιστοιχεί σε οκτώ ώρες εργασίας, έτσι οι περισσότεροι εργάζονται 10 ώρες για να αποκομίσουν υψηλότερο εισόδημα, ικανό να τους εξασφαλίσει ένα κοινό χώρο με τους άλλους για να κοιμηθούν. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι αντιμέτωποι με χρέη καθώς αναγκάζονται να δανείζονται περίπου 50 δολάρια κάθε μήνα, ενώ μπορούν να πληρώνουν τόκο μόνο 10 δολαρίων κάθε μήνα. Οι εργαζόμενοι αγωνίζονται για να στείλουν χρήματα στις οικογένειές τους στην ύπαιθρο».

Το Messenger Band (MB), που αποτελείται από έξι πρώην εργαζομένους που γράφουν τραγούδια με τον παραδοσιακό λαϊκό ύφος της Καμπότζης, υποστήριξε επίσης την διαμαρτυρία. Ο Sothary Kun, ένας τραγουδιστής γνωστός και ως «Ty Ty», τόνισε πως «τα προβλήματα του χρέους και της μετανάστευσης καθώς και η δυσκολία των εργαζομένων να κερδίσουν χρήματα και να αποπληρώσουν το χρέος των οικογενειών τους, αγγίζουν το κοινό επειδή αποτελούν βιώματα τους».

Ξεκινώντας πριν από μια δεκαετία, το MB συνεργάστηκε με το WIC ως τμήμα της United Sisterhood Alliance, μιας συνεργασίας των ομάδων βάσης που εξυπηρετούν τους αγρότες, εργάτες και εργάτριες του σεξ.

«Το MB και το WIC συζήτησαν τη στρατηγική της υποστήριξης των ειρηνικών διαδηλώσεων των εργαζομένων απαιτώντας ελάχιστο μισθό 160 δολάρια το μήνα, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς να είναι εκεί στο πλευρό των εργαζομένων», δήλωσε ο Kun.

Τα τραγούδια του MB είναι οι προφορικές ιστορίες των φτωχών εργαζομένων. «Εμείς τραγουδήσαμε μια σειρά από τραγούδια για να ενθαρρύνουμε και να ενώσουμε τους εργαζόμενους, ενώ διαμαρτύρονταν μπροστά από το Υπουργείο Εργασίας. Επίσης διανείμαμε στίχους τραγουδιών που σχετίζονταν με τους εργαζόμενους, ώστε να μπορούν να τραγουδήσουν μαζί», δήλωσε ο  Kun.

Οι ειρηνικές εκδηλώσεις πήραν άσχημη τροπή την περασμένη Πέμπτη. Ο Sophea ανέφερε ότι «έγινα μάρτυρας της ειρηνικής απεργίας των εργαζομένων γύρω στις 9:30 π.μ. στις 2 Γενάρη, όταν οι συνάδελφοί μου και εγώ πήγαμε στα εργοστάσια που βρίσκονται στα προάστια, συμπεριλαμβανομένου και του τόπου όπου συνέβη η σύγκρουση. Σταμάτησα και τους είδα συγκεντρωμένους μπροστά από τη Canadia Special Economic Zone κοντά στην τοπική αγορά. Οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν στην απεργία τραγουδούσαν και χόρευαν φωνάζοντας τα συνθήματα τους».

Μια ματωμένη διαδήλωση

Το κόμμα αντιπολίτευσης της Καμπότζης (CNRP), θέλοντας να διαμαρτυρηθεί για τα αποτελέσματα των εκλογών του Ιουλίου, τα οποία ισχυρίζεται ότι ήταν στημένα, συμμετείχε στη διαδήλωση των εργαζομένων. Καθώς έτσι το πλήθος του κόσμου που κατέβηκε στις διαδηλώσεις αυξήθηκε σε δεκάδες χιλιάδες προσέλκυσε την προσοχή των διεθνών μέσων ενημέρωσης.

Ο στρατός επενέβη το βράδυ της 2ας Ιανουαρίου βίαια, χτυπώντας και συλλαμβάνοντας τους εργάτες, με τις εικόνες από τους ματωμένους συνδικαλιστές να κάνουν τον γύρο του διαδικτύου.

Με τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής της 3ης Ιανουαρίου νεαροί άνδρες οπλισμένοι με βόμβες μολότοφ και μαχαίρια αντικατέστησαν τις γυναίκες διαδηλωτές. Ο ιδιωτικός στρατός του Hun Sen επενέβη και πυροβόλησε πάνω από 30 άτομα, σκοτώνοντας πέντε και τραυματίζοντας σοβαρά τους υπόλοιπους.

Το κυβερνόν Λαϊκό Κόμμα της Καμπότζης (CPP), αποκαλεί την αντιπολίτευση «εξτρεμιστική». Αλλά οι ακτιβιστές εικάζουν ότι οι ταραχοποιοί του Hun Sen, που ονομάζονται και «Third Hand», μπορεί να προκάλεσαν τα επεισόδια βίας.

Η Thida Khus, διευθύντρια του SILAKA, που υποστηρίζει την οργάνωση των γυναικών, είπε στο IPS «μερικοί από τους άνδρες μας παρατήρησαν αυτή τη στρατηγική στην πρώτη διαδήλωση τον περασμένο Σεπτέμβριο. Αυτοί οι ταραχοποιοί έχουν χρησιμοποιηθεί σε όλες τις προηγούμενες εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας προηγούμενης διαδήλωσης, προσπαθώντας να αποδώσουν τους πυροβολισμούς σε άοπλους διαδηλωτές».

Μέχρι τη Δευτέρα 6 Ιανουαρίου διαπιστώθηκε ότι οι πέντε νεαροί άνδρες που σκοτώθηκαν ήταν στην πραγματικότητα εργαζόμενοι ενδυμάτων και οι υπόλοιποι 35 που νοσηλεύθηκαν βαριά τραυματισμένοι ήταν επίσης εργάτες σε εργοστάσιο.

Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης, συνελήφθησαν αρκετοί διαδηλωτές ανάμεσα στους οποίους και ορισμένοι αρχιεργάτες. Ο Σύνδεσμος για την Προώθηση και την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Καμπότζης (LICADHO) αναφέρει ότι 23 κρατούμενοι κρατούνται σε άγνωστη τοποθεσία. Η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει έκτοτε τις δημόσιες συγκεντρώσεις των 10 ή περισσοτέρων  ατόμων.