Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν κατηγόρησε τη Δευτέρα (30/6) τον Ραφαέλ Γκρόσι, γενικό διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), για μεροληψία και υπερασπίστηκε την απόφαση του Ιράν να αναστείλει τη συνεργασία του με τον οργανισμό, η οποία εγκρίθηκε και από το Συμβούλιο των Φυλάκων – ένα σώμα ελεγχόμενο από διορισμένους αξιωματούχους του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Εν τω μεταξύ, τα διεθνή πρακτορεία αναφέρουν πως αυτή είναι και η «τελική έγκριση» του κοινοβουλευτικού νομοσχεδίου που γνωστοποιήθηκε ως «εγκεκριμένο» την προηγούμενη εβδομάδα, και το οποίο καλούσε την κυβέρνηση να αποσύρει οριστικά τη συνεργασία της χώρας με τον ΔΟΑΕ.

Οι ιρανικές δηλώσεις έγιναν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος προέτρεψε την Τεχεράνη να επαναλάβει τη συνεργασία της με τον πυρηνικό οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών και να διασφαλίσει τη διαφάνεια στο πυρηνικό της πρόγραμμα.

Ο Πεζεσκιάν επέκρινε περαιτέρω τον ΔΟΑΕ για την υποτιθέμενη έκδοση «ανακριβών εκθέσεων» και για την αποτυχία του να καταδικάσει ρητά τις πρόσφατες επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Ισχυρίστηκε ότι οι επιθέσεις παραβίασαν το διεθνές δίκαιο και είχαν ως αποτέλεσμα «το μαρτύριο πολλών συμπατριωτών μας, επιστημόνων και στρατιωτικών διοικητών».

• Διαβάστε επίσης: Financial Times / «Άθικτο το απόθεμα ουρανίου του Ιράν παρά τις επιθέσεις» εκτιμούν οι Ευρωπαίοι

Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, οι επιθεωρητές του ΔΟΑΕ θα απαγορεύεται να εισέρχονται στη χώρα, εκτός εάν η Τεχεράνη λάβει εγγυήσεις για την ασφάλεια και την ακεραιότητα των πυρηνικών υποδομών και δραστηριοτήτων της.

Ο πρόεδρος του ιρανικού κοινοβουλίου, Μοχάμαντ Μπαγκέρ Γκαλιμπάφ, κατηγόρησε τον ΔΟΑΕ ότι λειτουργεί ως «πολιτικό όργανο» και κατηγόρησε τον οργανισμό για την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, μια σύγκρουση στην οποία ενεπλάκησαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος Μακρόν, σε ανάρτησή του στο X μετά την τηλεφωνική συνομιλία του με τον Πεζεσκιάν, προέτρεψε «την ταχεία επανέναρξη του έργου της ΔΟΑΕ στο Ιράν για να εξασφαλιστεί πλήρης διαφάνεια» και τόνισε τη σημασία της τήρησης της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT), της οποίας το Ιράν είναι υπογράφον μέλος.

Ο Μακρόν κάλεσε επίσης το Ιράν να «επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να επιλύσει τα βαλλιστικά και πυρηνικά ζητήματα» και να διατηρήσει την κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ, προκειμένου να συμβάλει στη σταθεροποίηση της περιοχής.

Το ιρανικό πρακτορείο IRNA ανέφερε επίσης ότι ο Μακρόν επανέλαβε την προηγούμενη «καταδίκη της Γαλλίας για τις αμερικανικές και ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ιράν», και δήλωσε ότι το Παρίσι «δεν αναγνωρίζει καμία νομική δικαιολογία για την ισραηλινή επέμβαση στο πυρηνικό φάκελο του Ιράν».

Συνάντηση Μακρόν – Γκρόσι

Η τηλεφωνική συνομιλία της Δευτέρας μεταξύ του Πεζεσκιάν και του Μακρόν ακολούθησε συνάντηση μεταξύ του Γάλλου προέδρου και του Γκρόσι στο Παρίσι, όπου οι δύο συζήτησαν «την κατάσταση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, τους ραδιολογικούς κινδύνους και τον ρόλο του οργανισμού και τον τρόπο διασφάλισης της πλήρους συμμόρφωσης με τα πρότυπα μη διάδοσης», σύμφωνα με δήλωση του Ελιζέ.

Ο Γκρόσι χαρακτήρισε τη συνάντηση «καρποφόρα και επίκαιρη» σε ανάρτησή του στο X, τονίζοντας «την πραγματική δυνατότητα διπλωματίας και διαλόγου με το Ιράν».

Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι France 2 την ίδια ημέρα, ο Γκρόσι τόνισε ότι η συνεργασία του Ιράν με τον ΔΟΑΕ αποτελεί νομική απαίτηση βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων.

Εξέφρασε επίσης σοβαρή ανησυχία για τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν.

Κοινή ανακοίνωση Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας

Την ίδια ώρα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία εξέδωσαν την Δευτέρα κοινή ανακοίνωση καταδικάζοντας απερίφραστα τις απειλές που εκτοξεύθηκαν κατά του επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), Ραφαέλ Γκρόσι, από ιρανική εφημερίδα.

Η ιρανική εφημερίδα «σκληρής γραμμής» Kayhan, η οποία συνδέεται στενά με τον Χαμενεΐ, προχώρησε στην ακραία πρόταση για δίκη και θανατική καταδίκη του Γκρόσι, κατηγορώντας τον για διασυνδέσεις με τη μυστική υπηρεσία του Ισραήλ, την Μοσάντ.

Οι τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις, σε μια επίδειξη αλληλεγγύης προς τον διεθνή οργανισμό, τόνισαν την πλήρη υποστήριξή τους στον ΔΟΑΕ και τον γενικό διευθυντή του, καλώντας παράλληλα τις ιρανικές αρχές να απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να διακόψει τη συνεργασία με τον οργανισμό.

Παρά τις προσπάθειες του Ιρανού πρεσβευτή στον ΟΗΕ, Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί, να διαψεύσει την ύπαρξη απειλών κατά του Γκρόσι, η στάση της Τεχεράνης έχει γίνει ολοένα και πιο επικριτική απέναντι στον επικεφαλής του ΔΟΑΕ.

Ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί προχώρησε ακόμη περισσότερο, δηλώνοντας ότι ο Γκρόσι δεν είναι ευπρόσδεκτος στο Ιράν, κατηγορώντας τον για «κακόβουλη δράση» και «αξιοθρήνητο ρόλο».

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και η δήλωση του εκπροσώπου του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαέιλ Μπαγκαέι, σχετικά με την αδυναμία εγγύησης της ασφάλειας των επιθεωρητών της ΙΑΕΑ, επικαλούμενος τις πρόσφατες επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Το Ιράν υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να αναμένεται να τηρήσει τις υποχρεώσεις του βάσει της Συνθήκης μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων, όταν ο ΔΟΑΕ δεν έχει καταδικάσει τις επιθέσεις στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις.

Σύντομο χρονικό των εχθροπραξιών Ισραήλ – Ιράν

Οι ισραηλινές επιθέσεις της 13ης Ιουνίου κατά του Ιράν έλαβαν χώρα μόλις δύο ημέρες πριν από τον έκτο γύρο των πυρηνικών διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών, που είχε προγραμματιστεί για τις 15 Ιουνίου στο Ομάν.

Οι έμμεσες διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση του Ομάν, που βρίσκονταν σε εξέλιξη από τις 12 Απριλίου, έχουν από τότε ανασταλεί.

Στις 13 Ιουνίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιθέσεις σε ιρανικό έδαφος, στοχεύοντας πυρηνικές εγκαταστάσεις και σκοτώνοντας ανώτερους στρατιωτικούς αξιωματούχους και πυρηνικούς επιστήμονες.

Το Ιράν απάντησε με πυραυλικές επιθέσεις και επιθέσεις με drones εναντίον ισραηλινών στόχων. Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν περαιτέρω όταν, στις 16 Ιουνίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν αεροπορικές επιθέσεις σε τρεις βασικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις – Φορντόου, Ισφαχάν και Νατάνζ.

Σε αντίποινα, το Ιράν εξαπέλυσε βαλλιστικούς πυραύλους κατά της αεροπορικής βάσης Αλ Γιουντέιντ στο Κατάρ, της μεγαλύτερης αμερικανικής στρατιωτικής εγκατάστασης στην περιοχή.

Μια εκεχειρία που μεσολάβησαν οι ΗΠΑ τέθηκε σε ισχύ στις 18 Ιουνίου.

Πριν ξεσπάσει η σύγκρουση με το Ισραήλ, το Ιράν ήταν γνωστό ότι διέθετε περίπου 400 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%, ένα επίπεδο επικίνδυνα κοντά σε αυτό που απαιτείται για την κατασκευή όπλων.

Αυτό το υλικό υπάρχει κάπου, αλλά ο οργανισμός έχασε τα ίχνη του μετά την έναρξη των εχθροπραξιών», προειδοποίησε ο Γκρόσι.

«Το Ιράν είναι υποχρεωμένο, σε κάθε περίπτωση, να δείξει στους επιθεωρητές του οργανισμού πού βρίσκεται το υλικό», όπως τόνισε.

Η κατοχή εμπλουτισμένου ουρανίου 60% θεωρείται ευρέως ότι μειώνει σημαντικά τον χρόνο που απαιτείται για την παραγωγή σχάσιμου υλικού για όπλα.