Περισσότερο από το 75% των χερσαίων εκτάσεων της Γης έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά, υπονομεύοντας την ευημερία των 3,2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, σύμφωνα με την πρώτη διεξοδική σχετική περιβαλλοντική αξιολόγηση. Αυτές οι εκτάσεις, είτε έχουν μετατραπεί σε ερήμους, είτε έχουν μολυνθεί, είτε έχουν αποψιλωθεί και μετατραπεί σε γεωργικές εκτάσεις. Όλα τα παραπάνω αποτελούν παράλληλα αιτίες εξαφάνισης των ειδών. 

Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάζει το National Geographic, αν η τάση της καταστροφής της γης συνεχιστεί, το 95% των χερσαίων περιοχών της Γης θα έχει υποβαθμιστεί έως το 2050. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μετανάστευση εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, καθώς η παραγωγή τροφίμων καταρρέει σε πολλά μέρη της Γης. 

«Η υποβάθμιση του εδάφους, η απώλεια βιοποικιλότητας και η αλλαγή του κλίματος είναι τρία διαφορετικά πρόσωπα της ίδιας μεγάλης πρόκλησης: ο όλο και πιο επικίνδυνος αντίκτυπος των επιλογών μας στην υγεία του φυσικού μας περιβάλλοντος», δήλωσε ο Σερ Ρόμπερτ Γουάτσον, πρόεδρος της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστημονικής Πολιτικής πάνω στη Βιοποικιλότητα και τα Οικοσυστήματα, που πραγματοποίησε την έρευνα, η οποία και δημοσιεύτηκε την περασμένη Δευτέρα στην Κολομβία. 

Η αξιολόγηση της υποβάθμισης της Γης για την σύνταξη της εν λόγω έρευνας διήρκεσε τρία χρόνια και σε αυτή συμμετείχαν πάνω από 100 κορυφαίοι εμπειρογνώμονες από 45 χώρες. Η ταχεία επέκταση και η μη βιώσιμη διαχείριση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και των βοσκοτόπων αποτελούν τους βασικούς λόγους υποβάθμισης της Γης, προκαλώντας σημαντική απώλεια της βιοποικιλότητας και επηρεάζοντας την επισιτιστική ασφάλεια, την καθαριότητα των υδάτων αλλά και την παροχή ενέργειας.

Οι υγρότοποι έχουν πληγεί περισσότερο, με το 87% να έχει χαθεί παγκοσμίως τα τελευταία 300 χρόνια. Περίπου το 54% έχει χαθεί από το 1900. Οι υγρότοποι εξακολουθούν να καταστρέφονται στη Νοτιοανατολική Ασία και στην περιοχή του Κονγκό στην Αφρική κυρίως για την παραγωγή φοινικέλαιου. 

Η υποβάθμιση της Γης σχετίζεται με πολλούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι η υψηλή κατανάλωση στις ανεπτυγμένες οικονομίες, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη κατανάλωση στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες. Η αυξανόμενη κατά κεφαλήν κατανάλωση, ενισχυμένη από τη συνεχιζόμενη αύξηση του πληθυσμού σε πολλά μέρη του κόσμου, οδηγεί σε μη βιώσιμα επίπεδα γεωργικής επέκτασης, εξόρυξης πόρων και ορυκτών και αστικοποίησης. 

«Γνωρίζουμε γι’ αυτό πάνω από 20 χρόνια αλλά όλο και χειροτερεύει», λέει ο Λούκα Μονταναρέλα, γεωλόγος από την Ιταλία και εκ των επικεφαλής της έρευνας. «Πρέπει να βρούμε μια ισορροπία, μεταξύ του τρόπου ζωής μας και των επιπτώσεων που αυτός έχει στη φύση», τονίζει ο Μονταναρέλα. Κι αυτό επειδή η υποβάθμιση του εδάφους σπανίως εκτιμάται ως σημαντική και επείγουσα υπόθεση από τις περισσότερες κυβερνήσεις παρόλο που πολλές χώρες έχουν υπογράψει μια διεθνή συμφωνία για την επίτευξη της μείωσης της υποβάθμισής της έως το 2030. 

Ο τερματισμός της υποβάθμισης της Γης και η αποκατάσταση των υποβαθμισμένων εκτάσεων θα μπορούσαν να συνεισφέρουν κατά το εν τρίτο στην μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους 2 ° C. Αυτός είναι ο στόχος που έχουν θέσει οι επιστήμονες που ασχολούνται με το κλίμα προκειμένου να αποφευχθούν οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για τη Γη. Μόνο η αποψίλωση των δασών αντιπροσωπεύει το 10% όλων των εκπομπών που προκαλούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. 

Για την ανάπτυξη περιφερειών σε τμήματα της Ασίας και της Αφρικής το κόστος της αδράνειας σε σχέση με την υποβάθμιση της Γης είναι τουλάχιστον τριπλάσιο του κόστους δράσης. Τα οφέλη της αποκατάστασης είναι 10 φορές υψηλότερα από το κόστος, σύμφωνα με την έκθεση. 

Ο τερματισμός των επιδοτήσεων στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας, της ενέργειας και άλλων τομέων θα συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της πίεσης προς το περιβάλλον. Περίπου το 25% της Αφρικής έχει μετατοπιστεί από την κτηνοτροφία απλώς επειδή η Γη έχει γίνει πολύ ξηρή και μη παραγωγική για να είναι επικερδής, δηλώνει ο Ρόμπερτ Σκόουλς, οικολόγος από τη Νότια Αφρική που επίσης συμμετείχε στην έρευνα. 

«Αυτά τα εδάφη γυρνούν πίσω στην άγρια φύση και προσαρμόζονται καλύτερα στις συνθήκες αυτές», λέει ο Σκόουλς. «Το ίδιο συμβαίνει και στην Αυστραλία». Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις για την αναστροφή της τάσης καταστροφής του εδάφους. Αυτές αφορούν στον διαφορετικό πολεοδομικό σχεδιασμό, την αναφύτευση με αυτόχθονα είδη, την ανάπτυξη πράσινων υποδομών, την αποκατάσταση μολυσμένων εδαφών, την επεξεργασία λυμάτων και την αποκατάσταση των ποταμών. Η διαχείριση των εδαφών πρέπει να γίνεται σε κλίμακα, όπου οι ανάγκες της γεωργίας, τη βιομηχανίας και των αστικών περιοχών μπορούν να εξισορροπηθούν με ολιστικό τρόπο. 

Τέλος, ο Σκόουλς τονίζει ότι χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση σχετικά με τις επιπτώσεις του εμπορίου. Πολλές πλούσιες χώρες εισάγουν τεράστιες ποσότητες τροφίμων, πόρων και προϊόντων από άλλες χώρες και την ίδια στιγμή «εξάγουν» τις περιβαλλοντικέ επιπτώσεις που επιβαρύνουν τις χώρες εισαγωγής. Η ΕΕ εισάγει για παράδειγμα 30% – 40% των τροφίμων της. «Μέσω αυτή της έκθεσης, η παγκόσμια κοινότητα εμπειρογνωμόνων στέλνει μία ειλικρινή, σαφή και επείγουσα προειδοποίηση για την ανάγκη αντιμετώπισης τω καταστροφικών περιβαλλοντικών ζημιών», καταλήγει ο Γουάτσον.