Έξι Παλαιστίνιους που κρατούνταν στο ίδιο κελί των φυλακών υψίστης ασφαλείας Γκιλμπόα και απέδρασαν μέσω τούνελ που είχαν σκάψει, αναζητούν από το πρωί της Δευτέρας οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας. Η απόδραση έγινε τη νύχτα της Κυριακής. Ανάμεσα στους δραπέτες βρίσκεται και ο Ζακαρία Ζουμπέιντι, πρώην διοικητής της Ταξιαρχίας των Μαρτύρων του αλ Άκσα, που είχε έντονη δράση με επιθέσεις στο Ισραήλ από το 2000 έως το 2005.

Ο Ζακαρία Ζουμπέιντι αποτελεί και πάλι τον νούμερο 1 δημόσιο εχθρό στο Ισραήλ. Αλλά για πόσον καιρό; Ο Παλαιστίνιος πρώην μαχητής, ο οποίος διακρίθηκε κατά τη διάρκεια της δεύτερης παλαιστινιακής Ιντιφάντα (2000-2005,) στη μεγάλη πόλη ανταρτών στο βόρειο τμήμα της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, την Τζενίν, κατάφερε μία θεαματική απόδραση, τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου.

Ο Ζουμπέιντι εισήλθε σε μια σήραγγα που έσκαψε με πέντε συγκρατουμένους του, για να δραπετεύσει από τη φυλακή υψίστης ασφάλειας Γκιλμπόα, που βρίσκεται περίπου 15 χιλιόμετρα από τη γενέτειρά του, στην άλλη πλευρά του ισραηλινού τείχους. Η απόδρασή τους προκάλεσε ένα τεράστιο ανθρωποκυνηγητό στη χώρα, καθώς και στη Δυτική Όχθη, και δημιούργησε ένα κύμα υπερηφάνειας μεταξύ των Παλαιστινίων.

Οι δραπέτες επέλεξαν την παραμονή της εβραϊκής Πρωτοχρονιάς για την πραγματοποίηση του σχεδίου τους, εκμεταλλευόμενοι μια πιθανή χαλάρωση των φρουρών. Η σήραγγα από τις τουαλέτες οδηγούσε σε έναν κενό χώρο κάτω από το κοινόχρηστο κελί τους. Από εκεί, μπόρεσαν να σκάψουν περίπου 20 μέτρα γης, προς τα έξω. Η έξοδος ανακαλύφθηκε κοντά στον περίβολο, καλυμμένη κάτω από ένα σωρό χόρτα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ένα αυτοκίνητο τους περίμενε στην περιοχή για να ολοκληρώσουν τη διαφυγή τους.

Όλοι οι δραπέτες είναι από την Τζενίν και πλην του Ζουμπέιντι, οι υπόλοιποι είναι μέλη μιας ένοπλης ισλαμιστικής οργάνωσης, δορυφόρου της Χαμάς, που ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας. Οι περισσότεροι εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης για τρομοκρατικές ενέργειες. Το γεγονός ότι κρατήθηκαν τόσο κοντά στην περιοχή τους, όπου μπορούσαν να λάβουν βοήθεια, πυροδότησε την κριτική ανώνυμων αξιωματούχων στον Τύπο.

Από παιδί του στρατοπέδου προσφύγων, ηγετική φυσιογνωμία του ένοπλου αγώνα

Ο 45χρονος Ζακαρία Ζουμπέιντι είναι ένας λαϊκός «ήρωας», ένας αντάρτης, μία «ειδική περίπτωση», σημειώνει ο επικεφαλής της Λέσχης Παλαιστινίων Κρατουμένων, Καδούρα Φαρές. Είχαν περάσει σχεδόν 15 χρόνια από τότε που ο Ζουμπέιντι είχε γίνει «πρωτοσέλιδο». Αυτό το παιδί από το στρατόπεδο προσφύγων της πόλης, που έχασε τη μητέρα του και έναν αδελφό κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα, είχε γίνει, το 2002, από τύχη, ο τοπικός διοικητής της Ταξιαρχίας των Μαρτύρων του Αλ-Άκσα, του ένοπλου βραχίονα της οργάνωσης Φατάχ. Κατηγορηθείς ότι διέταξε επίθεση σε γραφείο του κυβερνώντος κόμματος Λικούντ, το 2002 στο Ισραήλ, γλίτωσε από πολλές απόπειρες δολοφονίας τη δεκαετία του 2000.

«Χωμένος βαθιά», αψήφησε έως το 2007 τις ισραηλινές δυνάμεις και στη συνέχεια, την Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή («AP»), που προσπάθησε να ανακτήσει τον έλεγχο των αυτόνομων περιοχών της Δυτικής Όχθης. Στη Τζενίν, όπου εφάρμοζε τότε το νόμο του, είχε φτάσει στο σημείο να απαγάγει τον κυβερνήτη της πόλης και να πυροβολήσει τη συνοδεία του Παλαιστίνιου Υπουργού Εσωτερικών, κατηγορώντας τους για συνεργασία με τον εχθρό. Εξαντλημένος και απογοητευμένος, κατέληξε να καταθέσει τα όπλα το 2008. Απογοητευμένος, τόσο από την ειρηνευτική διαδικασία του Όσλο, όσο και από τον ένοπλο αγώνα, δήλωσε στην εφημερίδα «Monde» ότι «όλο το αίμα που χύσαμε δεν χρησίμευσε σε τίποτα».

Στη συνέχεια, ο Ζουμπέιντι επωφελήθηκε από μία συλλογική αμνηστία που χορήγησε το Ισραήλ σε αρκετούς μαχητές της Ιντιφάντα, ενώ η Παλαιστινιακή Αρχή διέλυσε τις ταξιαρχίες και εργάστηκε για την ενσωμάτωση των μελών τους στις υπηρεσίες ασφαλείας. Ο Ζουμπέιντι, που είχε σχέση τότε με μία Ισραηλινή, εντάχθηκε στο Θέατρο Ελευθερίας, ένα θεσμό της πόλης, τον οποίο αναβίωσε ο γιος της ιδρύτριάς του, ισραηλινός ηθοποιός, ο Τζουλιάνο Μερ-Καμίς. Αυτός ο παιδικός φίλος του Ζουμπέιντι δολοφονήθηκε το 2011 – ο δολοφόνος δεν έχει βρεθεί.

Εκείνη τη χρονιά, το Ισραήλ προχώρησε σε άρση της αμνηστίας του Ζακαρία Ζουμπέιντι υποστηρίζοντας ότι δεν είχε εγκαταλείψει τις προηγούμενες δράσεις του. Κατηγορήθηκε από τις τοπικές αρχές για διακίνηση όπλων. Η Παλαιστινιακή Αρχή τον προστάτευσε για λίγο, φιλοξενώντας τον στις εγκαταστάσεις της στην Τζενίν. Αλλά οι σχέσεις του με την εξουσία είναι περίπλοκες, σε τέτοιο βαθμό, ώστε το 2012 φυλακίστηκε για πέντε μήνες από την Προληπτική Ασφάλεια, μια παλαιστινιακή υπηρεσία. Βίωσε αυτήν τη δοκιμασία ως «προδοσία» και ξεκίνησε απεργία πείνας.

Ο Ζουμπέιντι προσελήφθη αργότερα από το αρμόδιο για τους κρατούμενους υπουργείο της Εθνικής Αρχής «AP» και συμπεριλήφθη από τη Φατάχ στο εσωτερικό «Κοινοβούλιό» της, το Επαναστατικό Συμβούλιο, κατά τις τελευταίες εκλογές του 2016. Παρέμεινε δημοφιλής, αλλά δεν ξεχώριζε έως το 2019. Στη συνέχεια, προς έκπληξη των ιεραρχιών της Φατάχ, συνελήφθη από τις ισραηλινές δυνάμεις, με την κατηγορία ότι πυροβόλησε τουλάχιστον δύο λεωφορεία εποίκων. Ως συνεργός του εμφανίστηκε ο Ταρέκ Μπαργκούτ, εξέχων δικηγόρος της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Υπερασπίζεται τακτικά Παλαιστίνιους κατηγορούμενους ενώπιον των στρατιωτικών δικαστηρίων. Οι δύο άνδρες κατηγορήθηκαν ότι τραυμάτισαν ελαφρά δύο οδηγούς λεωφορείων. Ο δικηγόρος καταδικάστηκε σε 13 χρόνια φυλάκισης. Ο Ζουμπέιντι, με ένα σοβαρότερο φάκελο, συνεχίζει να περιμένει την ποινή του.

Υπό το φόβο της διαφυγής των δραπετών στη γειτονική Ιορδανία, διεξάγεται μια εκτεταμένη επιχείρησηαπό την ισραηλινή αστυνομία, την εσωτερική υπηρεσία πληροφοριών και το στρατό, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη σημείων ελέγχου στους δρόμους της Δυτικής Όχθης. Οι 400 κρατούμενοι της φυλακής Γκιλμπόα μεταφέρθηκαν το πρωί της Δευτέρας, ώστε να δοθεί χρόνος στους μηχανικούς του στρατού προς αναζήτηση πιθανών άλλων σηράγγων. Οι παλαιστινιακές οργανώσεις – το Ισλαμικό Τζιχάντ, η Χαμάς και η Φατάχ – χαιρέτισαν αυτήν την «ηρωική» απόδραση.

* Με πληροφορίες από τη Le Monde