Αν υπήρχαν νικητές πανδημίας , θα ήταν ένας από αυτούς. Την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου, η τιμή του «bitcoin», του διασημότερου κρυπτονομίσματος υπερέβη τα 28.000 δολάρια (22.840 ευρώ), καταγράφοντας ρεκόρ, μετά από μία χρονιά ιλιγγιώδους ανόδου. Πολλοί αναλυτές εκτιμούσαν πως η ανοδική τάση του θα συνεχιζόταν και επιβεβαίωθηκαν άμεσα, καθώς το «ράλι» στην τιμή του συνεχίστηκε και τη νέα χρονιά. Περίπου δέκα ημέρες μετά, το bitcoin ξεπέρασε τις 40.000 δολάρια για να αναρριχηθεί σε νέο ιστορικό υψηλό επίπεδο, ωθώντας τη συνολική αξία της αγοράς κρυπτονομισμάτων, για πρώτη φορά, πάνω από το 1 τρισ. δολάρια. Στις αρχές του 2020, κόστιζε περίπου 7.000 ευρώ. 

Αυτή η εκτόξευση σχετίζεται εν μέρει με την κρίση, γράφει η γαλλική εφημερίδα Le Monde: όλο και περισσότεροι επενδυτές, τόσο ιδιώτες, όσο και επαγγελματίες, μεγάλοι και μικροί, στοιχηματίζουν στο Bitcoin με την ελπίδα να δρέψουν καρπούς, σε ένα χρηματοοικονομικό σύμπαν όπου οι περισσότερες παραδοσιακές επενδύσεις, όπως τα κρατικά ομόλογα, αποφέρουν όλο και λιγότερα κέρδη.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπήρξε μία έντονη δραστηριότητα γύρω από το Bitcoin. Ένας μυστηριώδης τεχνικός υπολογιστών κρυμμένος πίσω από το ψευδώνυμο «Σατόσι Νακαμότο» (Satoshi Nakamoto) το εφηύρε το 2008, με έναν ελευθεριακό σκοπό: η έκδοσή του δεν αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης μίας κεντρικής τράπεζας, όπως συμβαίνει με το ευρώ ή το δολάριο, αλλά ενός Πρωτοκόλλου Πληροφορικής, κρυπτογραφημένου και βασισμένου στο μητρώο συναλλαγών – τις αλυσίδες ομαδοποιημένων δεδομένων («blockchains»).

Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει την επικύρωση και καταχώρηση των εκδιδόμενων σε Bitcoin συναλλαγών. Λειτουργεί χάρη στους ισχυρότατους Η/Υ των χρηστών, ονόματι «μεταλλωρύχων» («miners»), οι οποίοι εκτελούν τους υπολογισμούς για το δίκτυο (και επιβεβαιώνουν τις συναλλαγές). Ως αντάλλαγμα, λαμβάνουν μικρή ποσότητα Bitcoin, τα οποία μεταπωλούν ή ξοδεύουν κατά την κρίση τους. Ο Σατόσι Νακαμότο σχεδίασε το σύστημα έτσι, ώστε να περιορίσει τον τελικό αριθμό των Bitcoin στα 21 εκατομμύρια, ποσότητα που αναμένεται να επιτευχθεί προς το 2140.

Ασφαλές καταφύγιο ενώπιον της κρίσης

Αυτή η προγραμματισμένη σπανιότητα κάνει το κρυπτονόμισμα ένα είδος πρώτης ύλης, όπως ο χρυσός, και εξηγεί εν μέρει τον ενθουσιασμό για την τιμή του. Αλλά όχι μόνο. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της ύπαρξής του, ελάχιστοι ήταν ενθουσιώδεις με αυτήν την εφεύρεση ή πίστευαν ότι μία μέρα θα υποσκέλιζε το ευρώ ή το δολάριο. Και ότι το «blockchain», όπου βασίζεται, θα πυροδοτούσε μία τεχνολογική επανάσταση, τόσο ελπιδοφόρα, όσο αυτή του διαδικτύου στα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Τα τελευταία τέσσερα ή πέντε χρόνια, ο χρηματοοικονομικός κόσμος, επίσης, ενδιαφέρεται, ενώ οι ρυθμιστικές αρχές των διαφορετικών χωρών αυστηροποιούν σταδιακά τους ελέγχους γύρω από τη χρήση του. Το Bitcoin εξακολουθεί να έχει μία ελευθεριακή γεύση, αλλά θεσμοθετείται. Ορισμένοι επενδυτές το θεωρούν ασφαλές καταφύγιο ενώπιον της κρίσης: θα ήταν μία προστασία έναντι της αποδυνάμωσης του δολαρίου ή μιας πιθανής επιστροφής του πληθωρισμού. Ενώ οι κεντρικές τράπεζες διοχετεύουν βουνά ρευστότητας στις αγορές, για να βοηθήσουν τον δανεισμό των κρατών, πολλοί το θεωρούν, επίσης, κερδοφόρα επένδυση.

Υψηλή μεταβλητότητα

Όλο και περισσότερα αντισταθμιστικά αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου και παραδοσιακοί παίκτες αρχίζουν να εμπλέκονται: Η εταιρεία «Fidelity», εκ των μεγαλύτερων, παγκοσμίως, διαχειριστών περιουσιακών στοιχείων, δημιούργησε, αυτό το καλοκαίρι, υπηρεσία διαχείρισης κεφαλαίων σε Bitcoin για τους θεσμικούς πελάτες της.

Τον Οκτώβριο, η κορυφαία εταιρία υπηρεσιών ηλεκτρονικών πληρωμών, «PayPal», ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας υπηρεσίας αγοράς, πώλησης και πληρωμής σε κρυπτονομίσματα (Bitcoin, αλλά και ethereum και litecoin) κατά τη διάρκεια του 2021. Στις 10 Δεκεμβρίου, η ιδρυθείσα το 1851 «Massachusetts Mutual Life Insurance Company», μία αξιοσέβαστη αμερικανική ασφαλιστική εταιρεία, αγόρασε bitcoins αξίας 100 εκατομμυρίων ευρώ για ένα από αυτά τα κεφάλαια.

«Το Bitcoin θα έχει υψηλότερη κεφαλαιοποίηση από την αυτοκινητοβιομηχανία Tesla εντός έξι μηνών», ήτοι περισσότερα από 620 δισεκατομμύρια δολάρια, προέβλεψε στο Twitter ο δισεκατομμυριούχος Μίκαελ Νοβόγκρατζ (Michael E. Novogratz), Διευθύνων Σύμβουλος της «Galaxy Investment Partners», ειδικός σε θέματα επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα. «Αμφότερα είναι θρησκείες, αν και η Tesla είναι πιο επικίνδυνη, καθώς εξαρτάται από τον Έλον Μασκ, ενώ το Bitcoin δεν ανήκει σε κανέναν και η διαχείρισή του πραγματοποιείται από μία τεράστια αποκεντρωμένη κοινότητα, που αναπτύσσεται καθημερινά».

Αυτό το τελευταίο, ωστόσο, παραμένει ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα, καταλήγει το άρθρο της Le Monde: ρυθμιστικές αρχές, όπως η Αρχή Χρηματοπιστωτικών Αγορών («AMF»), εκδίδουν τακτικά προειδοποιήσεις για την υψηλή μεταβλητότητα της τιμής του, κάτι το οποίο θα μπορούσε να καταστρέψει τους ιδιώτες που επενδύουν εκεί τις αποταμιεύσεις τους, και, πρωτίστως, για τις αναδυόμενες διαδικτυακές απάτες στο bitcoin, όπου καταχρώνται την ευπιστία των επενδυτών που ονειρεύονται καλά κέρδη.