Κρίση εντός και εκτός των τειχών και ουδείς ανεπηρέαστος: ακόμα και η πλέον επίφοβη τρομοκρατική οργάνωση του πλανήτη, η Αλ Κάιντα, εμφανίζεται να αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, σύμφωνα με ποικίλες αναλύσεις. Αποτέλεσμα; Να επιζητεί οικονομικότερους τρόπους να φέρει εις πέρας τις επιχειρήσεις της.

Ads

Όπως αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας η Χριστίνα Πάντζου, έρευνα της αμερικανικής Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων (CFR) υποστηρίζει ότι το κίνημα του Μπιν Λάντεν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας σε σχέση με το 2001, όταν, σύμφωνα με τη CIA, ο ετήσιος προϋπολογισμός της ξεπερνούσε τα 30 εκατ. δολάρια, τροφοδοτούμενος από τη γενναιοδωρία χορηγιών και δωρεών προερχόμενων από τον Περσικό Κόλπο και ιδίως από τη Σαουδική Αραβία. Σύμφωνα με την έρευνα, αποδείξεις της οικονομικής στενότητάς της αποτελούν:
Οι αποκαλύψεις συλληφθέντων νεοστρατολογημένων μελών της ότι αναγκάστηκαν να πληρώσουν από την τσέπη τους 2.000 ευρώ για το ταξίδι από την Ευρώπη, 900 ευρώ για τον οπλισμό τους και τα πολεμοφόδια και 450 ευρώ για τον εκπαιδευτή τους.
Οι εκκλήσεις του Αϊμάν αλ Ζαουαχίρι, δεύτερου στην ηγεσία της Αλ Κάιντα, που επανειλημμένα έχει ζητήσει «να στηρίξετε την τζιχάντ και τους μουτζαχεντίν με άτομα, χρήματα, απόψεις, εμπειρία, πληροφορίες και κήρυκες».
Οι διαμαρτυρίες του διοικητή της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν, Αμπού αλ Γιαζίντ, για ελλείψεις τροφίμων και όπλων.

Ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Ντέιβιντ Κοέν, θεωρεί ότι «κατά συνέπεια, αποδυναμώνεται η επιρροή της», όπως καταδεικνύει το γεγονός ότι στρέφεται σε όλο και φτηνότερες απόπειρες ή επιθέσεις: ενώ η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους εκτιμάται ότι στοίχισε 500.000 δολάρια, στο Λονδίνο το 2005 στοίχισε κάπου 15.000 δολάρια, η αποτυχημένη απόπειρα πέρσι τα Χριστούγεννα κατά πτήσης με προορισμό το Ντιτρόιτ στοίχισε μόνο 6.000 δολάρια, από τα οποία τα 3.000 αφορούσαν το εισιτήριο, και τα πακέτα-βόμβες της Υεμένης στοίχισαν ακόμη λιγότερο.

Βέβαια, στην πραγματικότητα, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η Αλ Κάιντα άλλαξε οργανωτική δομή, έγινε μια αποκεντρωμένη οργάνωση με παρακλάδια σε πολλές περιοχές του πλανήτη και, ενώ στο παρελθόν η ίδια χρηματοδοτούσε και ήλεγχε τις επιχειρήσεις από τη βάση της στο Αφγανιστάν, σήμερα οι «θυγατρικές» της καλούνται να αναζητήσουν και δικούς τους αυτόνομους πόρους.

Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της οργάνωσης και των παρακλαδιών της εξακολουθούν να αποτελούν οι δωρεές βαθύπλουτων ιδιωτών του Περσικού Κόλπου, ιδίως του Κουβέιτ και της Σαουδικής Αραβίας αλλά και ένα εκτενές δίκτυο φιλανθρωπικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, τζαμιών, ιστότοπων, τραπεζών ή το hawala, το άτυπο σύστημα χρηματικών συναλλαγών, που αποτελεί σήμα κατατεθέν του μουσουλμανικού κόσμου.

Όπως επισημαίνει η Λουίζ Σίλεϊ του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, η Αλ Κάιντα έχει και «νόμιμες» δραστηριότητες,: «Πυρήνες της Αλ Κάιντα επενδύουν στη μελισσοκομία, έχουν εμπλακεί στην καλλιέργεια οστρακοειδών και γαρίδων στην Κένυα ή στην υλοτομία στην Τουρκία και, παρότι στην πλειονότητά τους οι κατασκευαστικές εταιρείες της οικογένειας Μπιν Λάντεν είναι νόμιμες, ένα μέρος τους έχει χρηματοδοτήσει τρομοκρατικές δραστηριότητες».

Η ανάγκη για αυτοχρηματοδότηση των «θυγατρικών» της έχει οδηγήσει σε νέες «επικερδείς επενδύσεις». Μέλη της Αλ Κάιντα στην Ισπανία χρηματοδότησαν μέρος της τρομοκρατικής επίθεσης του 2004 με απάτες σε αεροπορικά εισιτήρια, κινητά και τηλεφωνικές κάρτες. Η Αλ Κάιντα στο Ιράκ έχει στραφεί στις απαγωγές, το λαθρεμπόριο και τις κλοπές. Στην αραιοκατοικημένη περιοχή του Σαχέλ, προτιμά στις απαγωγές. Στη Σομαλία, η Shabab, σύμμαχος της Αλ Κάιντα, φέρεται να «φορολογεί» τους πειρατές ενώ η Αλ Κάιντα στο ισλαμικό Μαγκρέμπ πλουτίζει από τη διακίνηση ναρκωτικών.

Μπορεί λοιπόν να αντιμετωπίζει πράγματι οικονομικές δυσχέρειες, αυτό όμως δεν σημαίωνει ότι έχει επηρεαστεί καταλυτικά η επιχειρησιακή της ικανότητα. Οπως επισημαίνει ο Μάθιου Λέβιτ, αμερικανός πρώην υφυπουργός Οικονομικών: «Υπάρχουν περισσότερα χρήματα από παράνομες και νόμιμες πηγές από αυτά που μπορούμε να ανακόψουμε». Τα χρήματα αυτά, μάλιστα, είναι αρκετά για να μην κοπάσουν οι επιχειρήσεις. Η Αλ Κάιντα στο Ιράκ τις τελευταίες 15 ημέρες έκανε μερικές από τις πιο πολύνεκρες επιθέσεις της, με εκατοντάδες θύματα. Και οι απόπειρες εναντίον της Δύσης συνεχίζονται έστω και με «χαμηλού κόστους και τεχνολογίας».