Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε και πάλι το σχέδιο του ιταλικού προϋπολογισμού για το 2019 που έχει καταρτίσει ο κυβερνητικός συνασπισμός που βρίσκεται στη εξουσία στην Ρώμη. Και το νέο κατατεθέν σχέδιο εκτιμήθηκε ότι βρίσκεται εκτός του πλαισίου των ευρωπαϊκών ορίων, ανοίγοντας τον δρόμο για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στην Ιταλία. Η απόρριψη του ιταλικού προϋπολογισμού και η ανυποχώρητη στάση της Ρώμης οξύνουν επικίνδυνα την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών.

«Με αυτό που η ιταλική κυβέρνηση έχει βάλει το τραπέζι, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει κίνδυνος η χώρα να βυθισθεί στην αστάθεια…Η εκκίνηση μίας “διαδικασίας υπερβάλλοντος ελλείμματος” με βάση το χρέος είναι δικαιολογημένη», ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόφσκις. Που σημαίνει ότι η διαδικασία αυτή θα καταλήξει στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων κατά της Ιταλίας.

«Δεν δεχόμαστε τις υποδείξεις των Βρυξελλών»

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε απάντησε αμέσως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι «η κυβέρνηση της Ρώμης είναι βέβαιη για την αποτελεσματικότητα του προϋπολογισμού της». Παράλληλα ο Κόντε τόνισε ότι ελπίζει να μπορέσει να υπάρξει εποικοδομητικός διάλογος με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ το ερχόμενο Σάββατο στις Βρυξέλλες.

Από την πλευρά του, ο αρχηγός της ακροδεξιάς «Λέγκας του Βορρά» και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ματέο Σαλβίνι, επέλεξε, ως συνήθως, να ανεβάσει τους τόνους. «Έφτασε το γράμμα τον Βρυξελλών; Εντάξει, περιμένουμε εκείνο του Άι Βασίλη», υπογράμμισε ειρωνικά. «Γράφουν κάθε 15 λεπτά επιστολές στην κυβέρνησή μας. Όλοι αυτοί είναι απλά και μόνο σχολαστικοί γραφειοκράτες […] Ας μας αφήσουν να δουλέψουμε. Μου φαίνεται ασεβές να επιβληθούν κυρώσεις για μέτρα που στοχεύουν στην ανάπτυξη. Θα τα πούμε σε ένα χρόνο, αλλά δεν θέλω προκαταλήψεις. Εμείς πιστεύουμε στην αποτελεσματικότητα του προϋπολογισμού μας, εγώ δεν αμφισβητώ τους προϋπολογισμούς των άλλων χωρών», πρόσθεσε ο εθνικιστής Ιταλός υπουργός Εσωτερικών και κατέληξε: «Δεν θα δεχθούμε τις υποδείξεις των Βρυξελλών».

Αναπόφευκτη η νέα σύγκρουση;

Με αυτά τα δεδομένα, όπως υπογραμμίζει η Deutsche Welle, η όξυνση της αντιπαράθεσης μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών μοιάζει αναπόφευκτη, δεδομένου ότι ούτε η ΕΕ προτίθεται να υπαναχωρήσει στα ιταλικά αιτήματα. Ο αρμόδιος επίτροπος για το ευρώ και αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόφσκις δρομολογεί πλέον διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος κατά της Ιταλίας, με το επιχείρημα ότι το ιταλικό χρέος θα αυξανόταν ακόμη περισσότερο με το νέο σχέδιο προϋπολογισμού που υπέβαλε η Ρώμη, κι αυτό κόντρα στη συμφωνία με την προηγούμενη ιταλική κυβέρνηση για σταδιακή μείωση του χρέους.

«Τα υψηλότερα ελλείμματα και οι αυξανόμενες δαπάνες αναχρηματοδότησης του χρέους θα προκαλούσαν κρίση στο ήδη ασθενές ιταλικό τραπεζικό σύστημα», επισήμανε ο Βάλντις Ντομπρόφσκις, προειδοποιώντας ότι στο τέλος το ιταλικό κράτος ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπο με αδυναμία πληρωμών. «Η κυβέρνηση ρισκάρει την ευημερία των Ιταλών», υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Οι αμφιβολίες για τις ιταλικές εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη διατηρούνται, επισήμανε ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιέρ Μοσκοβισί. «Ποιος θα πληρώσει στο τέλος τον λογαριασμό; Δεν έχουμε πάρει καμία απάντηση σε αυτήν την ερώτηση», σχολίασε ο γάλλος επίτροπος, τονίζοντας ότι η Κομισιόν δεν είχε άλλη επιλογή από το να αντιδράσει όπως αντέδρασε στο ιταλικό σχέδιο προϋπολογισμού.

Σημειώνεται πως για επιβολή όρων που αφορούν τον προϋπολογισμό απαιτείται η συγκατάθεση των υπόλοιπων 18 κρατών μελών της ευρωζώνης. Για εκπλήρωση των όρων θα δοθεί προθεσμία τριών έως έξι μηνών στη Ρώμη. Μόνο μετά το πέρας αυτής της προθεσμίας θα μπορούσε η Κομισιόν να επιβάλει χρηματικές κυρώσεις ή να αναστείλει την καταβολή ευρωπαϊκών πόρων στη Ρώμη. Μέχρι σήμερα η Κομισιόν δεν έχει φθάσει ποτέ στο σημείο να λάβει τόσο δραστικά μέτρα εναντίον κάποιας χώρας μέλους. 

Οικονομολόγοι προειδοποιούν όμως ότι οι διεθνείς δανειστές της Ιταλίας ενδεχομένως δεν θα κάνουν τόση υπομονή, με αποτέλεσμα το κόστος δανεισμού της Ιταλίας να αυξηθεί με ταχείς ρυθμούς και συνακόλουθα να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τον ήδη βεβαρημένο ιταλικό προϋπολογισμό.  Ο Αλέσιο Τέρτσι, οικονομολόγος του ερευνητικού Ινστιτούτου Bruegel των Βρυξελλών, επισήμανε στην Deutsche Welle ότι κατά τη γνώμη του υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: «Το καλύτερο σενάριο θα ήταν οι κυβερνώντες στη Ρώμη να μην έχουν ιδέα τι κάνουν. Το χειρότερο σενάριο είναι να θέλουν να προκαλέσουν μια κρίση, η οποία θα οδηγήσει τελικά σε εισαγωγή ενός δεύτερου νομίσματος στην Ιταλία και σε έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη». Σύμφωνα με τον ιταλό οικονομολόγο, οι συμπατριώτες του θα έχαναν έτσι μεγάλο μέρος των αποταμιεύσεών τους ενώ το ιταλικό ΑΕΠ θα σημείωνε σοβαρή κάμψη.

Λιγότερο δραματική είναι η ανάλυση του αμερικανικού Ινστιτούτου Peterson για τη Διεθνή Οικονομία, το οποίο σημειώνει σε ανάλυσή του ότι οι αγορές θα επιδείξουν κι άλλη υπομονή απέναντι στην Ιταλία. Εάν η ιταλική ανάπτυξη δεν υποχωρήσει εξαιτίας εξωτερικών σοκ, τότε το κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους μπορεί να διατηρηθεί σε επιτρεπόμενα πλαίσια, εκτιμούν αναλυτές του αμερικανικού ινστιτούτου, προσθέτοντας ότι «μια κρίση δεν είναι αναπόφευκτο αποτέλεσμα της αντιπαράθεσης μεταξύ ΕΕ και Ιταλίας».