Η Ιταλία μπλόκαρε τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη της αναγνωρίζουν τον επικεφαλής του κοινοβουλίου της Βενεζουέλας Χουάν Γκουαϊδό ως προσωρινό πρόεδρο της χώρας. Όπως έγινε γνωστό από διπλωματικές πηγές, τις οποίες επικαλείται το Reuters, η αντίθεση της Ιταλίας εμπόδισε την υιοθέτηση ενιαίας στάσης από την ΕΕ.

Ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, αναφερόμενος στη στάση της Ιταλίας σημείωσε πως «χρειάζεται σαφήνεια, με μια κοινή γραμμή μαζί με όλους τους συμμάχους μας και τους εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης». «Δεν μπορεί να υπάρξουν αβεβαιότητες και δισταγμοί», πρόσθεσε, διότι «η επιλογή είναι ανάμεσα στην λαϊκή βούληση και στο αίτημα για πραγματική Δημοκρατία από τη μια, και στη βία της δύναμης από την άλλη», υπογράμμισε ο Ματαρέλα. Παράλληλα υπενθύμισε ότι η Ιταλία και η Βενεζουέλα διατηρούν στενότατες σχέσεις , λόγω των πολλών Ιταλών που ζουν στην λατινοαμερικανική αυτή χώρα, αλλά και των πολιτών της Βενεζουέλας ιταλικής καταγωγής.

Μέχρι τώρα η ιταλική κυβέρνηση αρνείται να λάβει θέση υπέρ του Μαδούρο ή του Γκουαϊδό, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε προσωρινός πρόεδρος της χώρας στις 23 Ιανουαρίου. Έχει τονίσει ότι πρέπει να οργανωθούν ελεύθερες εκλογές, αλλά παράλληλα ότι δεν πρέπει να υπάρξουν έξωθεν παρεμβάσεις. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας ανακοίνωσε ότι θα αναθεωρήσει τις διμερείς σχέσεις με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αναγνώρισαν τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό ως πρόεδρο της Βενεζουέλας. Ειδικότερα στη σχετική ανακοίνωση διατυπώνεται «η εντονότερη απόρριψή της ως προς την απόφαση που υιοθέτησαν ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που επισήμως υποτάχθηκαν στη στρατηγική της αμερικανικής κυβέρνησης να ανατρέψει τη νόμιμη κυβέρνηση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο».

«Ορκίζομαι…να υπερασπιστώ με τη ζωή μου αυτή την πατρίδα που βρίσκεται υπό απειλή», δήλωσε ο Νικολάς Μαδούρο σε μια οργισμένη αντίδραση εναντίον ευρωπαϊκών χωρών που αναγνώρισαν τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό ως μεταβατικό πρόεδρο της Βενεζουέλας. «Η Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας εκφράζει με τον εμφατικό τρόπο την απόρριψη της στην απόφαση μερικών κυβερνήσεων ευρωπαϊκών κρατών, που επισήμως συμμορφώθηκαν στην στρατηγική της αμερικανικής κυβέρνησης για ανατροπή της κυβέρνησης», δήλωσε με tweet του ο υπουργός Εξωτερικών Χόρχε Αρεάσα. «Για μια ακόμη φορά, ακολουθούν την Ουάσινγκτον», πρόσθεσε.

Μιλώντας σε μια εκδήλωση στην πολιτεία Αράγκα στο βορρά, στην 27η επέτειο μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Ούγκο Τσάβες, ο Μαδούρο κατηγόρησε τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ ότι πήρε μια «τραγική απόφαση» αναγνωρίζοντας τον Γκουαϊδό. «Αν συμβεί ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην Βενεζούελα, κύριε Πέδρο Σάντσεθ, τα χέρια σας θα βαφτούν για πάντα με αίμα», είπε. Ο σοσιαλιστής πρόεδρος επίσης ανακοίνωσε μια εκστρατεία συλλογής υπογραφών εναντίον των «παρεμβατικών ενεργειών» των ΗΠΑ, με αφετηρία την Τετάρτη, σημειώνοντας ότι οι υπογραφές αυτές θα παραδοθούν στον Λευκό Οίκο. «Καλώ το λαό της Βενεζουέλας να υπογράψει…σε όλους τους στρατώνες, τα εργοστάσια, τα σχολεία», τόνισε ο Μαδούρο.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ισπανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία, αναγνώρισαν τον Χουάν Γκουαϊδό ως πρόεδρο της Βενεζουέλας μετά την εκπνοή του τελεσιγράφου προς τον Νικολάς Μαδούρο, ο οποίος απέρριψε τα τελεσίγραφα και αρνήθηκε να προκηρύξει άμεσα προεδρικές εκλογές. Την απόφαση της παραπάνω χωρών ακολούθησαν και η Αυστρία, η Σουηδία, το Βέλγιο, η Δανία, η Ολλανδία, η Λιθουανία και η Λετονία. Σημειώνεται πως τον Χουάν Γκουαϊδό έχουν ήδη αναγνωρίσει, εκτός από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, και ορισμένες φιλοαμερικανικές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής, όπως η Κολομβία και η Βραζιλία. 

Η εκπρόσωπος της ΕΕ για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι, σημείωσε πως κοινή θέση της ΕΕ είναι η «ειρηνική» και «δημοκρατική» επίλυση της κατάστασης στη Βενεζουέλα.  Ερωτηθείσα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου εάν η ΕΕ δεν έχει κοινή θέση σε ό,τι αφορά τη Βενεζουέλα, η Φ. Μογκερίνι απάντησε πως υπάρχει «σαφής» ευρωπαϊκή θέση, καθώς η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της «ποτέ δεν αναγνώρισαν ως νόμιμες τις προεδρικές εκλογές της περασμένης χρονιάς και κανείς μας δε συμμετείχε στην έναρξη της δεύτερης θητείας του Μαδούρο». «Αναγνωρίσαμε ως το μόνο νόμιμο θεσμό την Εθνοσυνέλευση και τον ρόλο του προέδρου της. Αυτή είναι σαφής και κοινή θέση της ΕΕ» τόνισε η ίδια, προσθέτοντας ότι η ΕΕ έχει προχωρήσει σε στοχευμένες κυρώσεις απέναντι σε στοιχεία του καθεστώτος που, όπως υποστήριξε, ήταν υπεύθυνα για την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αυτή η θέση της ΕΕ συμπληρώνεται από την απόφαση να δημιουργηθεί μια «διεθνής ομάδα επαφής» που θα συνεδρίαση την ερχόμενη Πέμπτη στο Μοντεβιδέο, σημείωσε η Μογκερίνι. «Θα προσπαθήσουμε να βρούμε μια δημοκρατική και ειρηνική λύση και αυτό που τονίζουμε ως Ευρωπαίοι είναι η ανάγκη να υπάρχουν και τα δύο αυτά στοιχεία της εξίσωσης» ανέφερε, ενώ σε ό,τι αφορά την αναγνώριση του Χουάν Γκουαϊδό από κάποιες χώρες της ΕΕ, σημείωσε ότι η ΕΕ δεν έχει «αρμοδιότητα αναγνώρισης κρατών και θεσμών» και πως αυτό ανήκει στις εθνικές αρμοδιότητες των οποίων κάνουν χρήση κάποια κράτη-μέλη. «Έχουμε όμως ένα κοινό πλαίσιο δράσης μέσα από την άσκηση πίεσης και τον διάλογο» κατέληξε η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Η ελληνική θέση

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος, μιλώντας για τη θέση της Ελλάδας στην κρίση της Βενεζουέλας, σημείωσε πως η Ελλάδα υποστηρίζει την κοινή θέση της ΕΕ, την οποία και επανέλαβε η Φ. Μογκερίνι. «Η θέση της ΕΕ είναι “ειρηνική” και “δημοκρατική” επίλυση της κατάστασης στη Βενεζουέλα», υπογράμμισε σε μήνυμά του στο Twitter.  Παράλληλα σε δήλωσή του μετά το πέρας της Υπουργικής Συνόδου Ε.Ε. – Αραβικού Συνδέσμο, επισήμανε μεταξύ άλλων τα εξής: «Θέλω να πω και δύο λόγια για τη Βενεζουέλα, μολονότι αποφεύγω να απαντώ σε θέματα που ανακινούνται στο εσωτερικό της χώρας, ακριβώς γιατί βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μπαράζ παρερμηνευτικών δηλώσεων εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας -και λυπάμαι που το λέω- και του ίδιου του αρχηγού της με ένα πρόσφατο tweet. Η αλήθεια είναι ότι όχι απλώς δεν αποκλίνει η θέση μας από τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά συνδιαμορφώσαμε τις θέσεις αυτές, ακριβώς γιατί θέλουμε η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι παγκόσμιος παίκτης, αυτόνομος, με τη δική της παρουσία βασισμένη στις δικές της αξίες, της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου».

«Και ποιές ήταν οι προτεραιότητές μας στη Βενεζουέλα; Να υπάρχει δημοκρατική και ειρηνική λύση της έντασης που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη χώρα. Και με την έννοια δημοκρατία εννοούμε ότι θα πρέπει να αφεθεί μόνος του ο λαός της Βενεζουέλας να αποφασίσει για το μέλλον του μέσω ελεύθερων και δίκαιων εκλογών. Όταν αναφερόμαστε στην ανάγκη να υπάρχει ειρηνική διέξοδος εννοούμε ότι θα πρέπει να αποκλιμακωθεί η ένταση, να αποφευχθεί κάθε κίνδυνος εμφυλίου πολέμου και ακριβώς εκεί έγκειται ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας, να μεσολαβήσει ώστε να υπάρχουν δίκαιες, τίμιες εκλογές που θα εκτονώσουν την ένταση με τον τρόπο που ο ίδιος ο λαός της Βενεζουέλας θα αποφασίσει. Στο πλαίσιο αυτό, από την αρχή η θέση της χώρας μας ήταν να αναπτυχθεί μια ευρωπαϊκή, διπλωματική πρωτοβουλία, που θα συνίστατο στο ότι μια ομάδα ευρωπαϊκών κρατών -σε συνδυασμό και με άλλα κράτη, όπως το Μεξικό, η Ουρουγουάη, η Βολιβία- θα μεσολαβούσαν για να υπάρξει ο αναγκαίος πολιτικός διάλογος για την εκτόνωση της έντασης και για τη δημιουργία συνθηκών που θα οδηγήσουν το λαό της Βενεζουέλας σε τίμιες και ελεύθερες εκλογές». 

«Με βάση τα ανωτέρω, είναι αυτονόητο ότι σεβόμαστε και υποστηρίζουμε τις αρμοδιότητες και της Εθνοσυνέλευσης της Βενεζουέλας και του Προέδρου της στην άσκηση των συνταγματικών τους αρμοδιοτήτων προς την κατεύθυνση διεξαγωγής εκλογών με τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε. Ευελπιστούμε ότι στην προσεχή συνάντηση της ερχόμενης Πέμπτης, στο Μοντεβιδέο, αυτή η ομάδα κρατών -η διεθνής ομάδα επαφής που συστάθηκε και με δική μας πρωτοβουλία και επιμονή- θα δημιουργήσει τις αναγκαίες συνθήκες διαλόγου που θα εκτονώσουν την ένταση και που θα μπορέσουν πράγματι να δώσουν στο λαό της Βενεζουέλας την ευκαιρία να αποφασίσει μόνος του. Όλα τα άλλα αποτελούν αποπροσανατολισμό και θέλω να προειδοποιήσω όλους ότι η εξωτερική πολιτική δεν πρέπει ποτέ να γίνεται παίγνιο εσωτερικών, μικροκομματικών λόγων. Πρέπει όλοι να ξέρουμε ότι όταν μιλάμε για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, πρέπει να μιλάμε με υπευθυνότητα και να αποφεύγουμε να τη χρησιμοποιούμε για οποιαδήποτε μικροκομματικά οφέλη».

Προειδοποίηση Μαδούρο για τον κίνδυνο εμφυλίου 

Ώρες πριν από την εκπνοή του τελεσιγράφου, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, προειδοποίησε ια το ενδεχόμενο ενός εμφυλίου πολέμου, υπογραμμίζοντας πως κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιοι είναι οι κίνδυνοι να εκτυλιχθεί ένα τέτοιο σενάριο και πως «τα πάντα εξαρτώνται από τον βαθμό της παράνοιας και της επιθετικότητας των βόρειων ιμπεριαλιστών (σημ: ΗΠΑ) και των δυτικών συμμάχων τους».

Στη συνέντευξη στo La Sexta, ο Βενεζουελάνος πρόεδρος ανέφερε μεταξύ άλλων: «Απλά ζούμε στη χώρα μας και ζητάμε κανείς να μην επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις. Και προετοιμαζόμαστε προκειμένου να υπερασπιστούμε τη χώρα μας». «Οι πολίτες στα εργοστάσια, στα πανεπιστήμια και σε άλλους τομείς προετοιμάζονται για μάχη», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας πως «δεν τον φοβίζει τίποτα». Απαντώντας στο ευρωπαϊκό τελεσίγραφο για τις εκλογές, ο Νικολάς Μαδούρο σημείωσε: «Δεν αποδεχόμαστε κανένα τελεσίγραφο από κανέναν». «Είμαι ο πραγματικός πρόεδρος της Βενεζουέλας» τόνισε.