Με μια κίνηση που ενδεχομένως να αποξενώσει περαιτέρω τους Ευρωπαίους μουσουλμάνους, η γαλλική προεδρία της ΕΕ απέστειλε υπόμνημα στους εταίρους σχετικά με το ζήτημα της «τζιχαντιστικής βίας» θέτοντάς το ψηλά στην κοινοτική ατζέντα της.

Με τίτλο «Ανεξάρτητη τζιχαντιστική Απειλή» το εν λόγω έγγραφο, που αποκαλύπτει με δημοσίευμά του ο EUobserver, κυκλοφόρησε στις 5 Ιανουαρίου ανοίγοντας μεγάλη συζήτηση στην Ευρώπη για τις νέες τάσεις στην τρομοκρατία μετά την ήττα του Ισλαμικού Κράτους , σε Ιράκ και Συρία. Η Γαλλία εντοπίζει αυτή τη «νέου τύπου απειλή», σε άτομα που έχουν αποδεσμευτεί πλέον από την επιρροή των τρομοκρατικών οργανώσεων όπως το Ισλαμικό Κράτος, τόσο επιχειρησιακά όσο και ιδεολογικά, και ενεργούν ανεξάρτητα.

«Τα πρόσφατα επεισόδια έδειξαν την εξαιρετικά ευαίσθητη φύση της έννοιας της “βλασφημίας”, η οποία συσπειρώνει και κινητοποιεί όλα τα ρεύματα της ριζοσπαστικής ισλαμιστικής σκηνής», ανέφερε η γαλλική προεδρία της ΕΕ στο υπόμνημα. «Από τις αρχές του 2020, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία έχουν αντιμετωπίσει μια σειρά από επιθέσεις των οποίων η εκτέλεση φαίνεται να αντιστοιχεί σε αυτό το φαινόμενο», αναφέρει το έγγραφο.

«Τέτοια είναι η περίπτωση των τελευταίων επτά επιθέσεων στη Γαλλία – ιδιαίτερα οι απανωτές τέσσερις επιθέσεις το φθινόπωρο του 2020, συμπεριλαμβανομένου του αποκεφαλισμού του δασκάλου Σαμουέλ Πατί» καταγράφει το υπόμνημα τονίζοντας ότι «αυτό το είδος επίθεσης… πραγματοποιείται από μεμονωμένους παράγοντες που έχουν μια αδύναμη ή ανύπαρκτη σχέση με το ριζοσπαστικό κίνημα και που ήταν προηγουμένως άγνωστοι στις υπηρεσίες πληροφοριών», αναφέρει το έγγραφο και υπογραμμίζει ότι ορισμένοι δράστες πάσχουν από «ψυχολογική αστάθεια ή ακόμα και ψυχικές διαταραχές».

«Αυτοί οι τρομοκράτες χρησιμοποιούν βασικούς τρόπους επίθεσης (modi operandi), ουσιαστικά αιχμηρά όπλα και λεπίδες, που μπορεί ωστόσο να έχουν σημαντικό συμβολικό αντίκτυπο όταν οι επιθέσεις καταλήγουν σε θεαματικές ενέργειες – όπως αποκεφαλισμοί – και στοχεύουν συγκεκριμένες ομάδες ή άτομα … [συμπεριλαμβανομένων] ατόμων που ξεχωρίζουν ως “βλάσφημοι”», υποστηρίζει η Γαλλία.

Γαλλικές εκλογές και κίνδυνοι

Στο υπόμνημά της, η γαλλική προεδρία ρωτά τα υπόλοιπα κράτη μέλη αν συμμερίζονται αυτές τις απόψεις με τις συζητήσεις να ξεκινούν στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών στις 3 Μαρτίου. Από το αποτέλεσμα των συνομιλιών μένει να φανεί αν θα συμφωνήσουν οι Ευρωπαίοι για νέες συστάσεις στις 10 Ιουνίου για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Ωστόσο, οι συζητήσεις συμπίπτουν χρονικά με τις γαλλικές εκλογές τον Απρίλιο, και ο Μακρόν διεκδικεί ψηφοφόρους από το δεξιό ακροατήριο, έχοντας απέναντί του συντηρητικούς υποψηφίους  τον Valérie Pécresse και την ακροδεξιά Marine Le Pen και τον Eric Zemmour.

Ωστόσο, εκφράζονται φόβοι ότι ήδη στη Γαλλία το προεκλογικό κλίμα έχει γίνει τοξικό για τους Γάλλους μουσουλμάνους, με τον ίδιο τον Μακρόν και τον σκληροπυρηνικό υπουργό Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανάν να επιδιώκουν αυτό που το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατά του Ρατσισμού, αποκάλεσε «ισλαμοφοβικό κυνήγι μαγισσών». Σύμφωνα με ειδικούς, η κίνηση του Μακρόν να ανοίξει τώρα συζήτηση για τον τζιχαντισμό σε επίπεδο ΕΕ κινδυνεύει να επιδεινώσει τα πράγματα. «Αυτό είναι το είδος της επικίνδυνης κινδυνολογίας για το Ισλάμ και τους Ευρωπαίους Μουσουλμάνους που η ΕΕ πρέπει να απωθήσει», ανέφερε στο EUobserver η ειδικός στα ευρωπαϊκά Shada Islam. 

Άλλο ο αντισημιτισμός, άλλο η ισλαμοφοβία…

Ένα ακόμη στοιχείο της ατζέντας που προκαλεί συζητήσεις είναι ότι ενώ η γαλλική προεδρία δείχνει αποφασισμένη να «ασχοληθεί» με τον «μουσουλμανικό κίνδυνο», προωθεί ταυτόχρονα νέο πλαίσιο καταπολέμησης του αντισημιτισμού. Τη Δευτέρα 10/1, η Γαλλία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κυκλοφόρησε ένα άλλο προσχέδιο συστάσεων της ΕΕ σχετικά με την καταπολέμηση του ρατσισμού και του αντισημιτισμού. Σε αυτό προτρέπει τα κράτη μέλη να «ποινικοποιήσουν κάθε μορφή διάκρισης που βασίζεται σε πραγματική ή υποτιθέμενη εθνική καταγωγή ή θρησκευτικές πεποιθήσεις».

Ωστόσο, η ισλαμοφοβία δεν αναφέρεται καν στο προσχέδιο του συγκεκριμένου κειμένου. Το έγγραφο μπορεί μεν να σημειώνει ότι η ΕΕ έχει δημιουργήσει θέση ειδικού «συντονιστή για την καταπολέμηση του αντιμουσουλμανικού μίσους», αλλά παραλείπει ότι η θέση είναι κενή ήδη από τον περασμένο Ιούλιο.

Όπως διαπιστώνει ο Olivier Roy από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Φλωρεντίας, το θολό σημείο για την ισλαμοφοβία προέκυψε από αναπάντητα ερωτήματα στη γαλλική και ευρωπαϊκή σκέψη για το Ισλάμ. «Υπάρχει συναίνεση στην Ευρώπη κατά της ρητορικής μίσους, το πρόβλημα είναι ποιος προστατεύεται από τέτοιους νόμους: εάν υπάρχει συναίνεση για τη φυλή, το φύλο και την εθνικότητα, τι γίνεται με τη θρησκεία;», είπε. «Το να είσαι μουσουλμάνος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ανήκεις σε μια φυλή, μια εθνική ομάδα ή μια κουλτούρα», σημείωσε.

«Είναι η ισλαμοφοβία ένας γενικός όρος για τη στόχευση οποιουδήποτε με μουσουλμανικό υπόβαθρο… ή η ισλαμοφοβία είναι απλώς κριτική σε μια θρησκεία, οπότε είναι πιο αποδεκτή με τους όρους της ελευθερίας της έκφρασης;», πρόσθεσε. «Σαφώς η γαλλική θέση είναι ότι ο αντισημιτισμός είναι ρατσισμός, ενώ η ισλαμοφοβία είναι απλώς η απόρριψη μιας θρησκείας, και ως εκ τούτου δεν είναι συκοφαντική κατά μιας φυλής ή μιας εθνικής ομάδας», είπε ο Ρόι.