Με μια οριακή νίκη (50,9% έναντι 49,1%) ο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα εκλέχθηκε νέος πρόεδρος της Βραζιλίας επικρατώντας του απερχόμενου ακροδεξιού προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο. Ο Λούλα επέστρεψε στην ηγεσία της Βραζιλίας και το βράδυ της Κυριακής, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, αποθεώθηκε από μια λαοθάλασσα υποστηρικτών του στη λεωφόρο Παουλίστα στο Σάο Πάολο. 

Κατά τις πρώτες δηλώσεις του τάχθηκε υπέρ της αποκατάστασης της κοινωνικής «ειρήνης» και της «ενότητας» μετά την νίκη του – με πολύ πιο οριακή διαφορά από ό,τι προέβλεπαν τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων – στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Βραζιλία. 

Δήλωσε όμως «ανήσυχος» για την εκκωφαντική σιωπή του αντιπάλου του: ο απερχόμενος πρόεδρος Ζαΐρ Μπολσονάρο δεν είχε αναγνωρίσει την ήττα του, πολλές ώρες μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος από την εθνική εφορευτική επιτροπή, το ανώτατο εκλογοδικείο (TSE).

Υπενθυμίζεται πως προεκλογικά πηγή μεγάλης ανησυχίας για τους πολιτικές αναλυτές, αλλά και την πλευρά του Λούλα, ήταν η στάση που θα κρατούσε ο Ζαΐρ Μπολσονάρο, καθώς είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αμφισβητήσει ένα αρνητικό εις βάρος του αποτέλεσμα. 

Σημειώνεται πως είναι η πρώτη φορά που βραζιλιάνος πρόεδρος εν ενεργεία αποτυγχάνει να επανεκλεγεί για δεύτερη θητεία από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο μεγαλύτερο κράτος της Λατινικής Αμερικής, το 1985.

Το ερώτημα αν θα αναγνωρίσει την ήττα του και σε ποιο βαθμό παραμένει, καθώς ο απερχόμενος πρόεδρος τηρεί σιγή ιχθύος. Πάντως αρκετοί σύμμαχοί του ήδη παραδέχονται τη νίκη του Λούλα, ανάμεσα τους και ο Σέρζου Μούρου — ο άλλοτε δικαστής ειδικευμένος σε υποθέσεις διαφθοράς που είχε καταδικάσει τον ηγέτη της Κεντροαριστεράς. 

Η τρίτη θητεία του Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου. Υπενθυμίζεται πως ο άλλοτε μεταλλωρύχο και εμβληματική μορφή στην πολιτική ζωή της Βραζιλίας είχε εγκαταλείψει την εξουσία πριν από 12 χρόνια με τη δημοτικότητά του στα ύψη (87%). Εν συνεχεία καταδικάστηκε και φυλακίστηκε 580 ημέρες μετά τις κατηγορίες των πολιτικών αντιπάλων του για διαφθορά. Οι κατηγορίες κατέπεσαν στη συνέχεια και ακυρώθηκαν λόγω διαδικαστικών σφαλμάτων και παραλείψεων.

«Με είχαν θάψει ζωντανό», είπε ο κεντροαριστερός βετεράνος της πολιτικής, που παρομοίασε την εκλογική του νίκη με «ανάσταση». «Έτσι είναι η δημοκρατία. Θα είμαι στην αντιπολίτευση το 2023», σχολίασε μέσω Twitter αυτός που έστειλε τον Λούλα στη φυλακή.

«Σε οποιαδήποτε (άλλη) χώρα του κόσμου, ο ηττημένος υποψήφιος θα μου είχε ήδη τηλεφωνήσει για να αναγνωρίσει την ήττα του. Δεν μου έχει τηλεφωνήσει ακόμα· δεν ξέρω ούτε αν θα μου τηλεφωνήσει, ούτε αν θα αναγνωρίσει» το αποτέλεσμα, είπε ο Λούλα στους υποστηρικτές του. «Θα ήθελα να είμαι απλά ευτυχής, αλλά είμαι κατά το ήμισυ ευτυχής και κατά το ήμισυ ανήσυχος», επέμεινε.

«Από την 1η Ιανουαρίου θα κυβερνήσω για τα 215 εκατ. Βραζιλιάνους και Βραζιλιάνες, όχι μόνο για όσους με ψήφισαν», διαβεβαίωσε ο Λούλα. «Κανένας δεν θέλει να ζει σε διχασμένη χώρα, σε κατάσταση αέναου εμφυλίου. Η χώρα χρειάζεται ειρήνη και ενότητα (…). Δεν υπάρχουν δύο Βραζιλίες, είμαστε ένας λαός, ένα έθνος», υπογράμμισε ο Λούλα, αναφερόμενος στη διχαστική θητεία του κ. Μπολσονάρο.

Η διαφορά του Λούλα είναι η μικρότερη ανάμεσα σε δυο φιναλίστ στις προεδρικές εκλογές μετά το τέλος της στρατιωτικής χούντας (1964-1985). «Η χώρα μας είναι πολύ μεγάλη για να υποβιβάζεται στον θλιβερό ρόλο του παρία», είπε ο εκλεγμένος πρόεδρος στην επινίκια ομιλία του, διαβεβαιώνοντας πως η Βραζιλία «επιστρέφει» στη διεθνή σκηνή.

Αναφέρθηκε επίσης στο φλέγον (κυριολεκτικά, δυστυχώς) ζήτημα του Αμαζονίου, του μεγαλύτερου τροπικού δάσους στον κόσμο, όπου η αποψίλωση και οι πυρκαγιές αυξήθηκαν θεαματικά επί των ημερών του Ζαΐρ Μπολσονάρο.

«Η Βραζιλία είναι έτοιμη να διαδραματίσει εκ νέου πρωταγωνιστικό ρόλο στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής. Η Βραζιλία και ο πλανήτης χρειάζονται να ζήσει ο Αμαζόνιος», είπε. «Ο εφιάλτης επιτέλους τελείωσε. Ο Λούλα αναμένεται να ενεργήσει σθεναρά και γρήγορα για (να προστατεύσει) το περιβάλλον», σχολίασε η συμμαχία μη κυβερνητικών οργανώσεων Παρατηρητήριο για το Κλίμα.

Οι μεγάλοι σταθμοί στη ζωή του Λούλα 

Ο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα γεννήθηκε στις 27η Οκτωβρίου 1945. Ήταν το έβδομο από τα οκτώ παιδιά οικογένειας πάμφτωχων αγροτών στη βορειοανατολική Βραζιλία. Για να γλιτώσει από την πείνα η οικογένεια εγκαθίσταται, όταν είναι επτά χρονών, στην πολιτεία Σαν Πάουλου.

1975: Γίνεται πρόεδρος συνδικάτου μεταλλωρύχων, τομέα όπου είναι εργάτης από τα 14 του χρόνια.

1978-1980: Πρωτοστατεί στις μεγάλες απεργίες στις βιομηχανικές συνοικίες, εν μέσω στρατιωτικής δικτατορίας. Φυλακίζεται για 31 ημέρες.

1980: Είναι ιδρυτικό μέλος του Κόμματος Εργαζομένων (PT, αριστερά). Συμμετέχει το 1983 στην ίδρυση της κεντρικής συνομοσπονδίας εργαζομένων (CUT).

2003: Γίνεται ο πρώτος πρόεδρος της Βραζιλίας που ανήκει στην εργατική τάξη. Επανεκλέγεται το 2006 για άλλα τέσσερα χρόνια. Χάρη στα κοινωνικά του προγράμματα, σχεδόν 30 εκατομμύρια κατορθώνεται να ξεφύγουν από τη φτώχεια, αλλά οι ανισότητες παραμένουν πολύ μεγάλες.

2005: Απαλλάσσεται από την ηγεσία του PT, έπειτα από κατηγορίες για την εμπλοκή του σε σκάνδαλα διαφθοράς.

Μάρτιος 2016: Ο δικαστής αρμόδιος για υποθέσεις διαφθοράς Σέρζου Μούρου διατάσσει να ερευνηθεί το σπίτι του, ταπείνωση για τον Λούλα, που κατόπιν εμποδίζεται να γίνει υπουργός της δελφίνου του Τζίλμας Χουσέφ, η οποία εντέλει παύεται από το αξίωμά της τον Αύγουστο.

12η Ιουλίου 2017: Ο δικαστής Μούρου καταδικάζει τον Λούλα να εκτίσει εννιά χρόνια και έξι μήνες κάθειρξη για διαφθορά και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα. Κατηγορείται πως έλαβε παραθαλάσσιο διαμέρισμα σε αντάλλαγμα για την παραχώρηση συμβάσεων δημοσίων έργων σε κατασκευαστική εταιρεία.

24η Ιανουαρίου 2018: Εφετείο απορρίπτει προσφυγή του και τού επιβάλει ακόμη πιο βαριά ποινή, κάθειρξη 12 ετών κι ενός μήνα.

4η Απριλίου 2018: Το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτει την υστάτη προσφυγή των συνηγόρων υπεράσπισης του Λούλα για να αποτραπεί η φυλάκισή του. Η διαταγή φυλάκισής του εκδίδεται από τη δικαιοσύνη την επομένη.

7η Απριλίου 2018: Κλεισμένος για δύο ημέρες στα γραφεία του συνδικάτου των μεταλλωρύχων στο Σαν Μπερνάρντου ντου Κάμπου, κοντά στο Σαν Πάουλου, πλαισιωμένος από πλήθος υποστηρικτών του, καταλήξει να παραδοθεί στις αρχές και μετάγεται στη φυλακή στην Κουριτσίμπα (νότια), στα κρατητήρια μέσα στις εγκαταστάσεις της ομοσπονδιακής αστυνομίας.

15η Αυγούστου 2018: Η υποψηφιότητα του Λούλα στις προεδρικές εκλογές παρουσιάζεται επίσημα από το PT. Είναι το μεγάλο φαβορί των δημοσκοπήσεων.

31η Αυγούστου 2018: Το ανώτατο εκλογοδικείο (TSE) ακυρώνει την υποψηφιότητα του Λούλα για τρίτη θητεία. Αντικαθίσταται από τον υποψήφιο αντιπρόεδρό του Φερνάντου Αντάτζι και παρακολουθεί ανίσχυρος, από τη φυλακή, τη νίκη του υποψήφιου της άκρας δεξιάς, του Ζαΐχ Μπολσονάρου, την 28η Οκτωβρίου.

8η Νοεμβρίου 2019: Ο Λούλα βγαίνει από τη φυλακή υπό τις επευφημίες χιλιάδων υποστηρικτών του. Την προηγουμένη, τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου αποφάσισαν, με οριακή πλειοψηφία, να αναιρέσουν την δικαστική απόφαση δυνάμει της οποίας κάποιος μπορεί να φυλακιστεί μετά την πρώτη καταδίκη του από εφετείο, ενώ είναι ακόμη δυνατές και άλλες προσφυγές, κάτι που ίσχυε στην περίπτωση του πρώην προέδρου.

8η Μαρτίου 2021: Δικαστής του ομοσπονδιακού Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο Έιντσον Φακίν, διατάσσει —μόνος— να ακυρωθούν οι καταδίκες του για διαφθορά, εξέλιξη που σημαίνει ότι είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίσει τον Ζαΐχ Μπολσονάρου στις προεδρικές εκλογές του 2022, αν και δεν έχει αθωωθεί ακόμη. Την απόφαση επικυρώνουν τα άλλα μέλη στην ολομέλεια της 15ης Απριλίου.

23η Ιουνίου 2021: Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφαίνεται πως ο δικαστής Μούρου ήταν «μεροληπτικός» στη δίκη του Λούλα.

28η Απριλίου 2022: Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ συμπεραίνει ότι η έρευνα και οι διώξεις σε βάρος του Λούλα παραβίασαν το δικαίωμά του να δικαστεί από αμερόληπτο δικαστήριο.

7η Μαΐου 2022: Ο Λούλα ανακοινώνει την υποψηφιότητά του για την προεδρία, για έκτη φορά, με υποψήφιο αντιπρόεδρο τον Ζεράλντου Άλκμιν (κεντροδεξιά), τον οποίο είχε νικήσει στον δεύτερο γύρο το 2006.

18η Μαΐου 2022: Ο Λούλα παντρεύεται για δεύτερη φορά, με την Χοζάντζελα ντα Σίλβα, γνωστή επίσης ως «Ζάνζα», κοινωνιολόγο και στέλεχος του PT, 21 χρόνια νεότερή του.

2η Οκτωβρίου 2022: Καταλαμβάνει την πρώτη θέση στις προεδρικές εκλογές, συγκεντρώνοντας το 48% των ψήφων, έναντι 43% του απερχόμενου ακροδεξιού προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου.

30ή Οκτωβρίου: Εκλέγεται για τρίτη θητεία στην προεδρία της Βραζιλίας κερδίζοντας τον κ. Μπολσονάρου με λιγότερες από δυο μονάδες διαφορά στον δεύτερο γύρο.