Αρκετά επωφελής αποδεικνύεται για τα αραβικά κράτη του Κόλπου η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, η οποία ξέσπασε με επίκεντρο τον πόλεμο της Ουκρανίας και τη διάρρηξη των σχέσεων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας.

Όπως σημειώνει μάλιστα σε εκτενές δημοσίευμά του το Spiegel, το δυσθεώρητο ποσό των τρεισήμισι τρισεκατομμυρίων δολαρίων αναμένεται να εισρεύσει στα ταμεία των έξι χωρών του Κόλπου (Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) τα επόμενα πέντε χρόνια, εάν οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου παραμείνουν τόσο υψηλές όσο σήμερα.

Κι αυτό γιατί με δεδομένο ότι η Ευρώπη δεν εισάγει πλέον ενέργεια από τη Ρωσία, το πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία και το φυσικό αέριο από το Κατάρ έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, ανεξάρτητα από το πόσο υψηλές είναι οι τιμές τους.

Υπό αυτό το πρίσμα, στα κυβερνητικά κλιμάκια του Ριάντ, της Ντόχα και του Άμπου Ντάμπι, οι αξιωματούχοι δύσκολα θα μπορούσαν να αισθάνονται πιο ικανοποιημένοι.

Κι αυτό γιατί σε  μια εποχή που η Δύση υποφέρει και η Κίνα παρουσιάζει οικονομική αστάθεια, οι οικονομίες του Κόλπου βλέπουν μόνο ένα λαμπρό μέλλον και η αισιοδοξία τους είναι απεριόριστη. Μερικά παραδείγματα:

• Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι εξίσου υψηλό με αυτό της Γερμανίας.
• Με οικονομική ανάπτυξη 7,6% φέτος, η Σαουδική Αραβία φιλοξενεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία από όλα τα κράτη μέλη της G-20.
• Το Κατάρ έχει δαπανήσει δισεκατομμύρια για να φιλοξενήσει το φετινό Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου.

Τα κρατικά επενδυτικά ταμεία των έξι κρατών του Κόλπου αξίζουν συνολικά 4 τρισεκατομμύρια ευρώ και επενδύουν χρήματα σε όλο τον κόσμο, μεταξύ άλλων σε γερμανικές εταιρείες όπως η VW, η Porsche και η RWE. Ή για την αγορά ποδοσφαιρικών ομάδων, αγώνων της Formula 1 ή ενός ολόκληρου επαγγελματικού πρωταθλήματος γκολφ. Επίσης, η Σαουδική Αραβία έχει και το δικό της διαστημικό πρόγραμμα.

Η νέα πραγματικότητα

Σύμφωνα με το Spiegel, όσοι ταξιδέψουν από την Ευρώπη στην περιοχή του Κόλπου αυτό το φθινόπωρο θα διαπιστώσουν μια ανησυχητική αντίθεση. Από τη μία πλευρά, μια φοβισμένη ήπειρος, που μαστίζεται από την αυτοαμφισβήτηση και τους φόβους της ύφεσης καθώς παλεύει να διατηρήσει την ευημερία και την επιρροή της. Από την άλλη, μια ολόκληρη περιοχή μεθυσμένη από την επιτυχία και από τη νεοαποκτηθείσα διεθνή σημασία της. Και νέα: Περίπου το 70 τοις εκατό του πληθυσμού της Αραβικής Χερσονήσου είναι κάτω των 30 ετών.

Είναι πια σαφές ότι τα κράτη του Κόλπου θα διαδραματίσουν ρόλο-κλειδί στη νέα παγκόσμια τάξη που δημιουργείται. Το Κατάρ και το Ιράν διαθέτουν τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον πλανήτη, ενώ η Σαουδική Αραβία διαθέτει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου. Αυτό αποτελούσε ήδη στο παρελθόν έναν τεράστιο μοχλό παγκόσμιας επιρροής. Αλλά οι εξελίξεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν καταστήσει τον μοχλό αυτό ακόμη μεγαλύτερο. Η Δύση δεν έχει ουσιαστικά άλλες διαθέσιμες επιλογές.

Και αυτό δεν τελειώνει με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η πηγή ενέργειας του μέλλοντος είναι το υδρογόνο, που παράγεται με ηλιακή και αιολική ενέργεια. Οι έρημοι της Αραβικής Χερσονήσου προσφέρουν ιδανικές συνθήκες για τέτοιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τελικά, στο μέλλον μπορεί να εξάγεται περισσότερο υδρογόνο από τα Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα με τις εξαγωγές πετρελαίου, με τη Γερμανία να υπόσχεται να είναι ένας βασικός εισαγωγέας.

Οι Δυτικοί ηγέτες σπεύδουν

Άλλωστε, από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, κορυφαίοι πολιτικοί στο Βερολίνο πιέζουν να δεσμεύσουν χώρες με επιρροή στην Ευρώπη σε μια συμμαχία με τις χώρες του Κόλπου. Ή τουλάχιστον να αποφύγουν να στραφούν αυτές προς τη Ρωσία ή την Κίνα.

Ήδη οι επικεφαλής των δυτικών κυβερνήσεων σχηματίζουν εδώ και μήνες ουρά για ακροάσεις με Άραβες ηγέτες: Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πραγματοποίησαν ταξίδια στην περιοχή.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση προτίθεται να εγκαταστήσει ειδικό απεσταλμένο στην ευρύτερη περιοχή.

Το γεγονός αυτό από μόνο του καταδεικνύει τη νέα ισορροπία δυνάμεων. Αλλά το γεγονός ότι πολλά από τα ταξίδια δεν έχουν αποφέρει κανένα αποτέλεσμα είναι ίσως ακόμη πιο ενδεικτικό.

Σύμφωνα με το Spiegel, ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, μέλος του οικολογικού Πράσινου Κόμματος, χλευάστηκε ευρέως για τις σχεδόν απελπισμένες εκκλήσεις του κατά τη διάρκεια του εαρινού ταξιδιού του στο Κατάρ σε αναζήτηση φυσικού αερίου. Μέχρι στιγμής, όμως, δεν έχουν προκύψει συμβάσεις για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).

Αλλά ακόμη κι όταν ο Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στο Ριάντ το καλοκαίρι, ζήτησε από τη χώρα να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου για να συμπιέσει τις τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, οι Σαουδάραβες έκαναν ακριβώς το αντίθετο.

Οι κίνδυνοι μια “τοξικής” συμμαχίας

Σύμφωνα όμως με το Spiegel οι παραπάνω εξελίξεις συνοδεύονται από σοβαρούς κινδύνους, με δεδομένο ότι η ενεργειακή έκρηξη λαμβάνει χώρα σε μια εποχή σημαντικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων.

Καθώς η παγκοσμιοποίηση επιβραδύνεται, ο κόσμος φαίνεται να βρίσκεται σε διαδικασία να χωριστεί και πάλι σε μπλοκ: Η Κίνα εναντίον της Δύσης, οι απολυταρχίες εναντίον των δημοκρατιών. Οι τοξικές συμμαχίες εμφανίζονται ξαφνικά ως μια πολύ πραγματική πιθανότητα.

Υπό αυτή την έννοια, το ερώτημα κατά το γερμανικό περιοδικό είναι κατά πόσο η Ευρώπη θέλει να συνδεθεί τόσο στενά με χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία.

Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι μόλις πριν από δύο χρόνια που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κήρυξε τη χώρα “παρία” μετά τη δολοφονία και τον άγριο διαμελισμό του δημοσιογράφου και αρθρογράφου της Washington Post Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη το 2018 από πράκτορες του Σαουδάραβα πρίγκιπα, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Επιπλέον, σύμφωνα με δελτίο Τύπου του υπουργείου Εσωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, 81 άνθρωποι εκτελέστηκαν σε μία μόνο ημέρα τον Μάρτιο, ενώ υπάρχουν πάρα πολλές καταγγελίες για παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων από το καθεστώς του Ριάντ.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται και στα άλλα κράτη του Κόλπου. Στο Κατάρ, χιλιάδες μετανάστες εργάτες έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας των καταστροφικών συνθηκών στα εργοτάξια των γηπέδων του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ενώ η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει “αυθαίρετες κρατήσεις, σκληρή και απάνθρωπη μεταχείριση των κρατουμένων, καταστολή της ελευθερίας της έκφρασης και παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή” στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Οι -πολιτικοί- λόγοι προσέγγισης

Από την άλλη, σύμφωνα με το Spiegel, από καθαρά πολιτική άποψη υπάρχουν λόγοι για να έρθει η Γερμανία και η Δύση σε συνεννόηση με τα κράτη του Κόλπου.

Βραχυπρόθεσμα, τους χρειάζονται για την απομόνωση του Πούτιν. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών του στο Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Σολτς άκουσε από ηγέτες που επέκριναν τον Ρώσο ηγέτη και αποστασιοποιήθηκαν από αυτόν. Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου, ωστόσο, ήταν πιο συγκρατημένος.

Επιπλέον, υπάρχει και το ζήτημα των παραδόσεων όπλων, κάτι που -κατά το γερμανικό περιοδικό- αποτελεί για την Ευρώπη ένα πολιτικό μέτρο για να αποτραπεί η περαιτέρω διολίσθηση των κρατών του Κόλπου προς τη Ρωσία και την Κίνα. Ιδιαίτερα με δεδομένο ότι τόσο στη Σαουδική Αραβία όσο και στις Η.Α.Ε. αναπτύσσεται μια συναίνεση ότι οι ΗΠΑ δεν αποτελούν πλέον αξιόπιστο εγγυητή της ασφάλειας. Και αν το Ιράν γίνει πυρηνική δύναμη, οι Σαουδάραβες μπορεί κάλλιστα να καλωσορίσουν τη βοήθεια της Ρωσίας.

Με άλλα λόγια σύμφωνα με το Spiegel,  το να είναι ηθικός νικητής θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο για την Ευρώπη σε αυτή την εποχή της μεταβαλλόμενης παγκόσμιας τάξης.

Κι αυτό γιατί  μπορεί μια εξωτερική και οικονομική πολιτική που θα βασίζεται αποκλειστικά σε αξίες μπορεί να είναι επιθυμητή, αλλά η αποτροπή μιας προσέγγισης των χωρών του Κόλπου με το Πεκίνο ή την Μόσχα είναι ακόμη πιο σημαντική.