Η Κάρολαιν Άτκινσον, διευθύντρια εξωτερικών σχέσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), καλωσορίζει τη δεδηλωμένη ευρωπαϊκή στήριξη προς την ελληνική οικονομία και τονίζει ότι ο οργανισμός είναι έτοιμος «να προσφέρει την εξειδίκευση και την υποστήριξή του εάν καταστεί απαραίτητο». Κάπως έτσι, εγκαινιάζεται ο «αρραβώνας» της -σαφώς απροετοίμαστης- Ευρωζώνης, και δη της Ελλάδας, με έναν οργανισμό ο οποίος διακρίνεται για την υπερσυντηρητική οικονομική πολιτική του.

Ο σκοπός του

Μαζί με την Παγκόσμια Τράπεζα, ιδρύθηκε ύστερα από πρωτοβουλία του ΟΗΕ το 1944, στις ΗΠΑ (Μπρέτον Γουντς). Από το 1988 περιλαμβάνει 182 χώρες. Ενεργό ρόλο ανέλαβε από το 1947, αποσκοπώντας στην ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, τη συναλλαγματική σταθερότητα και την απελευθέρωση των εξωτερικών συναλλαγών. Τη δεκαετία του 1970 άρχισε να δανείζει τις χώρες – μέλη του οργανισμού οι οποίες δεν κατάφερναν να ανταποκριθούν στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών. Οι πόροι του ΔΝΤ προέρχονται από τα χρήματα που καταβάλλουν τα μέλη του, ανάλογα με τις οικονομικές επιδόσεις τους. Η συνολική αναλογία της ΕΕ ανέρχεται σε 30%.

Ο ρόλος του στην πράξη

Ωστόσο, αυτός ο δανεισμός εξακολουθεί να προκύπτει μέσα από μία ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία, η οποία βασίζεται στη μείωση του δανεισμού για το Δημόσιο, την υψηλή φορολόγηση, την περικοπή δαπανών και τις ελεύθερες χρεοκοπίες επιχειρήσεων. Επιλέον, προωθούνται οι ιδιωτικοποιήσεις και η απελευθέρωση των αγορών.

Το παρελθόν έχει καταδείξει ότι με ανάλογες μεθόδους διαταράσσεται η κοινωνική συνοχή στην εκάστοτε δοκιμαζόμενη χώρα. Αυτονόητες προβάλλουν και οι τριβές -ανάμεσα και σε οικονομολόγους- γύρω από τις κατευθύνσεις της πολιτικής του, η οποία θεωρητικά επιδιώκει την αύξηση των δημόσιων εσόδων και τη μείωση των δημόσιων ελλειμμάτων. Απώτερος στόχος είναι η αποκατάσταση της πιστοληπτικής ικανότητας μιας χώρας στις αγορές και η απρόσκοπτη ικανοποίηση των δανειακών αναγκών της. Το τίμημα, βέβαια, είναι το «πάγωμα» σε μισθούς και συντάξεις, οι απολύσεις στο Δημόσιο, η δραστική μείωση των κοινωνικών δαπανών και η ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας, με ό,τι αυτά συνεπάγονται.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων από την εμπλοκή του ΔΝΤ σε οικονομικές «περιπέτειες» κρατών αποτελεί η περίπτωση της Αργεντινής, η οποία το 2001, ακολουθώντας τις συστάσεις του οργανισμού, μείωσε τις δημόσιες επενδύσεις και τελικά κλιμάκωσε την κρίση, αντιμετωπίζοντας οικονομικό και κοινωνικό «χάος». Νωρίτερα, το 1997, ασιατικές χώρες όπως η Ταϊλάνδη και η Ινδονησία, ακολουθώντας τις οδηγίες του ΔΝΤ, προσπάθησαν να μειώσουν το έλλειμμά τους και αύξησαν τα επιτόκια στη νομισματική πολιτική τους, προκειμένου να ισχυροποιήσουν το εθνικό νόμισμα. Τελικά, κατάφεραν να οδηγηθούν σε μεγάλη ύφεση και εκτόξευση της ανεργίας. Πρόσφατα, το ΔΝΤ καθιέρωσε πολιτική λιτότητας σε ήδη αδύναμες οικονομίες, όπως η λετονική. Ανάμεσα σε άλλες χώρες, στο διεθνή οργανισμό έχουν προσφύγει για δανειοδότηση με αντίστοιχους όρους η Ισλανδία, Ρουμανία, η Ουκρανία, και η Ουγγαρία. Σε αυτές προστίθεται και η περίπτωση της Τουρκίας.

Σημείο τριβής η δράση του

Οι υποστηρικτές της εμπλοκής του ΔΝΤ στην ελληνική υπόθεση εστιάζουν στο γεγονός ότι ο οργανισμός προσδίδει αξιοπιστία και προστατεύει την προσπάθεια ανάκαμψης απέναντι στις «αγορές». Στις Βρυξέλλες σημειώνεται διάσταση απόψεων, με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να συζητά την προοπτική συμμετοχής του οργανισμού σε ένα ενδεχόμενο πρόγραμμα «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας. Από την άλλη πλευρά, σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθεροι προκρίνουν την παρέμβαση της ευρωζώνης έναντι του ΔΝΤ, εφόσον χρειαστεί. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι όσοι ερμηνεύουν την έλευση του ΔΝΤ ως παράλληλη εμπλοκή των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική -σημειώνεται ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη του οργανισμού με αναλογία, 18%.

Τι προβλέπει για την Ελλάδα

Σύμφωνα με δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας, Le Monde, το κόστος «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας υπολογίζεται από το ΔΝΤ στα 20-25 δις δολάρια. Ακολουθούν κάποιες από τις εισηγήσεις του περιβόητου διεθνούς οργανισμού για την Ελλάδα:

-Τριμερές κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ εργοδοτών, συνδικάτων και δημοσίου με στόχο τη συναίνεση για συγκράτηση μισθών με αντάλλαγμα επενδύσεις και θέσεις εργασίας
-Μείωση του προστατευτισμού
-Επέκταση της μερικής απασχόλησης
-Περικοπή φοροαπαλλαγών και ειδικών καθεστώτων φορολόγησης
-Αύξηση των τιμολογίων στις ΔΕΚΟ
-Αύξηση ορίου για τους χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ
-Συγκράτηση μισθολογικών αυξήσεων
-Μείωση αμυντικών δαπανών
-Καταπολέμηση της παραοικονομίας
-Κατάργηση δώρων και επιδομάτων αδείας για τους συνταξιούχους
-«Μαχαίρι» στις πρόωρες συντάξεις
-Μείωση εισφοροδιαφυγής
-Μείωση δημοσίων οργανισμών, μείωση προσλήψεων και περιορισμό των πολιτικών προσλήψεων
-Επιτάχυνση αποκρατικοποιήσεων στις επιχειρήσεις που το Δημόσιο έχει ποσοστό

Με «φρέσκια» και φιλόδοξη διοίκηση

Στο «τιμόνι» του ΔΝΤ βρίσκεται από το 2007 ο Γάλλος Ντομινίκ Στρος Καν, ο οποίος –όπως επισημαίνει στο tvxs.gr ο καθηγητής, Παν.Ιωακειμίδης– «επιδιώκει να επανέλθει στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Γαλλίας ως αντίπαλος του Νικολά Σαρκοζί στις προεδρικές εκλογές».