Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα διακινδυνεύσουν το θάνατο ή τον τραυματισμό τους αυτό το Σαββατοκύριακο από οβίδες και βόμβες θαμμένες στα χαλάσματα, όταν θα προσπαθήσουν να φτάσουν στα κατεστραμμένα σπίτια τους σε περιοχές της Γάζας που ήταν απρόσιτες μέχρι τώρα, προειδοποίησαν ειδικοί σε θέματα εξουδετέρωσης εκρηκτικών υλών και αξιωματούχοι ανθρωπιστικής βοήθειας.

Για να συμμορφωθεί με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που τέθηκε σε ισχύ την περασμένη Κυριακή, το Ισραήλ πρέπει να επιτρέψει την κυκλοφορία από τη νότια Γάζα προς τα βόρεια – όπου η καταστροφή είναι πιο έντονη – μέσω ενός μεγάλου σημείου ελέγχου στο διάδρομο Νετζαρίμ, που ελέγχεται από το Ισραήλ.

Μιλώντας από το Ντέιρ αλ-Μπάλα στην κεντρική Γάζα, ο Αμτζάντ Σάουα, διευθυντής του Παλαιστινιακού Δικτύου ΜΚΟ στη Γάζα, δήλωσε: «Είναι πιθανό να υπάρξει μαζική μετακίνηση τις επόμενες ημέρες και οι άνθρωποι θα προσπαθήσουν επίσης να βρουν τους αγαπημένους τους ή όποιον άλλον κάτω από τα χαλάσματα. Υπάρχουν 50 εκατ. τόνοι συντριμμιών που περιέχουν άγνωστα επικίνδυνα αντικείμενα. Τα μη ανατιναγμένα πυρομαχικά είναι ένα πραγματικά μεγάλο ζήτημα. Προσπαθούμε να συντονίσουμε τις προσπάθειες για την ευαισθητοποίηση του κοινού. Λέμε ιδιαίτερα στα παιδιά να ενημερώσουν τις αρχές αν βρουν κάτι και να μείνουν μακριά από αυτό».

Οι εμπειρογνώμονες έχουν χαρακτηρίσει ως «πρωτοφανείς» τις προκλήσεις της εκκαθάρισης των μη εκραγμένων βομβών και άλλων πυρομαχικών από τη Γάζα, όπου περισσότερα από τα δύο τρίτα των κτιρίων έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές από έναν από τους πιο εντατικούς βομβαρδισμούς στη σύγχρονη εποχή.

Περίπου 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι έχουν εκτοπιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου και ζουν σε πρόχειρα καταφύγια και καταυλισμούς με σκηνές μακριά από τα πρώην σπίτια τους.

Πολλοί είναι από το βορρά και θα στείλουν μέλη της οικογένειάς τους να αναζητήσουν τα υπάρχοντά τους, να ανασύρουν τα λείψανα νεκρών συγγενών κάτω από τα ερείπια ή απλώς να μάθουν τι έχει απομείνει.

Τοξικές ουσίες όπως αμίαντος και ανθρώπινα λείψανα

Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι στα συντρίμμια που καλύπτουν πλέον μεγάλο μέρος της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων τοξικών βιομηχανικών χημικών ουσιών, ανθρώπινων λειψάνων που αποσυντίθενται και αμιάντου.

Το εκτεταμένο σύμπλεγμα σηράγγων που έχτισε η Χαμάς κάτω από το έδαφος σημαίνει ότι ακόμη και τα λίγα εναπομείναντα άθικτα κτίρια απειλούνται με κατάρρευση.

«Όποιος πλησιάζει τα συντρίμμια κινδυνεύει…Μόλις μπορέσουν οι άνθρωποι θα επιστρέψουν σε όλες αυτές τις [κατεστραμμένες περιοχές] – τότε είναι που θα δούμε μια έξαρση των τραυματισμών και των θανάτων», δήλωσε ο Γκάρυ Τούμπς από την Humanity and Inclusion UK, μια ΜΚΟ που εργάζεται στη Γάζα και έχει στείλει 8 εκατομμύρια μηνύματα προειδοποιώντας για τους κινδύνους των μη εκραγμένων όπλων.

«Είναι μια αρκετά φρικτή εικόνα. Οι άνθρωποι θα ψάχνουν για οτιδήποτε μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να επιβιώσουν. Θα δώσουν προτεραιότητα στις βασικές τους ανάγκες έναντι της ασφάλειας», πρόσθεσε.

Η 15μηνη ισραηλινή στρατιωτική επίθεση σκότωσε περισσότερους από 47.000 Παλαιστίνιους, κυρίως αμάχους.

Πρωτοφανής καταστροφή

Ο Γκρέγκ Κρόυδερ, διευθυντής προγραμμάτων της ΜΚΟ Mines Advisory Group, περιέγραψε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ειδικοί στην εκκαθάριση των εκρηκτικών ως «μοναδικές».

«Αυτό το επίπεδο καταστροφής ενός κατοικημένου αστικού περιβάλλοντος, με αυτό το επίπεδο βομβαρδισμών για ένα χρονικό διάστημα, επαναλαμβανόμενοι βομβαρδισμοί με μια σειρά πυρομαχικών, που επικαλύπτονται με μάχες στο έδαφος, αυτό είναι αρκετά ασυνήθιστο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι συγκρίσιμο από άποψη διάρκειας και έντασης και σε αυτή την [τύπου] τοποθεσία. Αυτό το καθιστά αρκετά…πρωτοφανές», δήλωσε.

Η Χαμάς δήλωσε ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να επιστρέψουν με τα πόδια κατά μήκος του πολυσύχναστου παραλιακού δρόμου της Γάζας, πράγμα που σημαίνει ότι θα έπρεπε να περπατήσουν αρκετά χιλιόμετρα μέχρι την επίσημη βόρεια περιοχή, από όπου θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να επιβιβαστούν σε οχήματα, τα οποία θα τσεκάρονται στα σημεία ελέγχου. Οι άνθρωποι που επιστρέφουν δεν πρέπει να φέρουν όπλα, δήλωσε η Χαμάς.

Στην Τζαμπαλίγια, τον μεγαλύτερο από τους οκτώ προσφυγικούς καταυλισμούς της Λωρίδας της Γάζας και επίκεντρο των στρατιωτικών προσπαθειών του Ισραήλ τους τελευταίους τρεις μήνες, πολλοί άνθρωποι επέστρεψαν για να ζήσουν μέσα στα κατεστραμμένα σπίτια τους, ανάβοντας μικρές φωτιές για να προσπαθήσουν να ζεστάνουν τα παιδιά τους.

Ο Μοχάμεντ Μπαντρ, πατέρας 10 παιδιών, δήλωσε: «Μιλούν για εκεχειρία, κατάπαυση του πυρός και παράδοση βοήθειας. Έχουν περάσει τρεις ημέρες από τότε που επιστρέψαμε και δεν μπορούμε να βρούμε νερό για να πιούμε. Δεν μπορούμε να βρούμε σκεπάσματα για να ζεστάνουμε τα παιδιά μας. Εξαρτόμαστε από τις φωτιές όλη τη νύχτα. Επιθυμούμε να έχουμε καυσόξυλα για τη φωτιά, χρησιμοποιούμε πλαστικό, το οποίο προκαλεί ασθένειες».

Η σύζυγός του, Ούμ Νιντάλ, δήλωσε ότι δεν μπορούσε να πιστέψει την ολοκληρωτική καταστροφή.

«Δεν έχει μείνει τίποτα, δεν μπορείς να περπατήσεις στους δρόμους. Τα σπίτια κατέρρευσαν το ένα πάνω στο άλλο. Χάνεσαι, δεν ξέρεις αν αυτό είναι το σπίτι σου ή όχι», είπε. «Η μυρωδιά των νεκρών [είναι] στους δρόμους».

Οι ειδικοί λένε ότι τα μη εκραγμένα πυρομαχικά θα αποτελέσουν σοβαρό εμπόδιο για οποιαδήποτε ανοικοδόμηση στη Γάζα, καθώς και θανατηφόρο κίνδυνο, επιβραδύνοντας ενδεχομένως περαιτέρω τις προσπάθειες που μπορεί ήδη να διαρκέσουν δεκαετίες. Πριν από έξι μήνες, ο ΟΗΕ δήλωσε ότι ένας στόλος από περισσότερα από 100 φορτηγά θα χρειαστεί 15 χρόνια για να καθαρίσει τη Γάζα από τα συντρίμμια, σε μια επιχείρηση που θα κοστίσει μεταξύ 500 και 600 εκατ. δολαρίων.

«Θα είναι το πιο περίπλοκο έργο εκκαθάρισης που έχω δει στα 30 χρόνια εμπειρίας μου στην εξουδετέρωση εκρηκτικών μηχανισμών», τόνισε ο Τούμπς.