Οι ΗΠΑ αποτρέπουν τις προσπάθειες ορισμένων Ευρωπαίων συμμάχων να προσφέρουν στην Ουκρανία έναν «οδικό χάρτη» για την ένταξη στο ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας τον Ιούλιο, αποκαλύπτοντας τις διαφορές στη Δύση σχετικά με το μεταπολεμικό καθεστώς του Κιέβου.

Σύμφωνα με τους Financial Times, οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ουγγαρία αντιστέκονται στις προσπάθειες χωρών όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής να προσφέρουν στο Κίεβο βαθύτερους δεσμούς με το ΝΑΤΟ και σαφείς δηλώσεις υποστήριξης για τη μελλοντική του ένταξη, σημειώνει η εφημερίδα επικαλούμενη τέσσερις αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις συνομιλίες.

Οι αντιθέσεις κατέστησαν σαφείς στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα, με αξιωματούχους των κρατών μελών να σέρνονται τους επόμενους δύο μήνες, εγκλωβισμένοι σε διαπραγματεύσεις ενόψει της Συνόδου Κορυφής των ηγετών στο Βίλνιους τον Ιούλιο.

Οι διαπραγματεύσεις έρχονται εν μέσω προειδοποιήσεων από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι θα παραστεί στη σύνοδο κορυφής μόνο εάν του παρουσιαστούν απτά βήματα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ, όπως μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας από τα μέλη του ή βαθύτερη συνεργασία με τη Συμμαχία.

Το ΝΑΤΟ το 2008, συμφώνησε η Ουκρανία κάποια στιγμή να γίνει μέλος, αλλά δεν έχει προχωρήσει το θέμα από τότε. Εκείνη την εποχή, ήταν οι ΗΠΑ που ζήτησαν από το ΝΑΤΟ να χορηγήσει στην Ουκρανία ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ένταξης, το λεγόμενο Σχέδιο Δράσης για την Ένταξη, αλλά η Γαλλία και η Γερμανία ήταν αντίθετες εν μέσω ανησυχιών ότι η κίνηση αυτή θα προκαλούσε τη Ρωσία.

Η Ουκρανία υπέβαλε επίσημα αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ πέρυσι, μετά τη ρωσική εισβολή. Το ίδιο έκαναν και η Φινλανδία και η Σουηδία – η πρώτη που εντάχθηκε στη συμμαχία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, παρουσίασε τον περασμένο μήνα στα κράτη μέλη ένα έγγραφο πρότασης που σκιαγραφούσε «πρακτικές και πολιτικές» προσφορές για το Κίεβο, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι. Αυτό περιλάμβανε πρόταση για μια νέα δήλωση σχετικά με τη σχέση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ, βασισμένη στη δήλωση του 2008.

Διπλωμάτες που συμμετείχαν στις συνομιλίες αυτή την εβδομάδα δήλωσαν ότι υπήρξε έντονη συζήτηση μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες σχετικά με το τι πρέπει να προσφερθεί στην Ουκρανία. Οι Σύμμαχοι επέδειξαν τις διαφορές στις απαιτήσεις τους, σε αντίθεση με την ευρεία ενότητα στο ΝΑΤΟ από τότε που ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους.

«Έχουμε αρκετές εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων μπροστά μας για να καλύψουμε αυτά τα κενά και να δημιουργήσουμε ένα πολιτικό αποτέλεσμα», δήλωσε δυτικός αξιωματούχος. Και τα 31 μέλη της συμμαχίας συμφωνούν ότι η ένταξη δεν είναι μια βραχυπρόθεσμη επιλογή και δεν μπορεί να συζητηθεί σοβαρά όσο ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη.

Ωστόσο, δύο άτομα που ήταν παρόντα στις συναντήσεις αυτή την εβδομάδα δήλωσαν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός μελών το υποστηρίζει, προσφέροντας στην Ουκρανία «ένα πολιτικό μονοπάτι» προς την ένταξη στο Βίλνιους που θα «πυκνώσει» τους δεσμούς μεταξύ της Συμμαχίας που εδρεύει στις Βρυξέλλες και του Κιέβου. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, απωθούν αυτήν την πρόταση, όπως είπαν.

«Ο δρόμος [προς το Βίλνιους] είναι ακόμα πολύ βραχώδης», όπως χαρακτηριστικά είπε ένας άλλος δυτικός αξιωματούχος.

Αντίθετα, οι ΗΠΑ προτρέπουν τους συμμάχους να παραμείνουν στη βραχυπρόθεσμη στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ουκρανία, προκειμένου να τη βοηθήσουν να αντισταθεί και τελικά να αποκρούσει τη ρωσική εισβολή. Η πρακτική υποστήριξη, όπως οι παραδόσεις πυρομαχικών, θα πρέπει να είναι η κύρια προτεραιότητα για το Βίλνιους, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι, με τις συζητήσεις για μια πιθανή μεταπολεμική πολιτική σχέση να αποσπούν την προσοχή από αυτόν τον στόχο.

Η Ουάσιγκτον ανησυχεί ότι η εμβάθυνση των δεσμών ενώ ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη θα μπορούσε να τροφοδοτήσει το αφήγημα του Πούτιν για μια μάχη μεταξύ της Ρωσίας και του ίδιου του ΝΑΤΟ και ότι η Μόσχα μπορεί να κλιμακώσει τη σύγκρουση, μεταξύ άλλων με την πιθανή ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.

«Για να φτάσουμε στο ερώτημα του πότε και πώς θα μπει η Ουκρανία στη Συμμαχία, πρέπει, όπως σημείωσε ο γενικός γραμματέας, «να διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία θα επικρατήσει ως κυρίαρχο, ανεξάρτητο έθνος», σημείωσε ανώτατος αξιωματούχος των ΗΠΑ.

Μια επιλογή που εξετάζεται είναι η αναβάθμιση της υφιστάμενης επιτροπής ΝΑΤΟ-Ουκρανίας σε συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, ένα βήμα που θα ανυψώσει το καθεστώς της Ουκρανίας ως εταίρου της συμμαχίας, καθιστώντας την, ακόμα πιο εμπλεκόμενη σε συναντήσεις και διαβουλεύσεις του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των ενημερώσεων περί πληροφοριών. Η Ρωσία έχει ένα τέτοιο σχήμα με το ΝΑΤΟ, το οποίο έχει μπει στον «πάγο» μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Ο Ζελένσκι είπε στους ηγέτες του ΝΑΤΟ ότι θα παραστεί στη Σύνοδο Κορυφής του Βίλνιους μόνο εάν η συμμαχία είναι έτοιμη να προωθήσει συγκεκριμένη συνεργασία με το Κίεβο και είναι πρόθυμος να συζητήσει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία αντί για πλήρη ένταξη στη Συμμαχία.

«Θα ήθελα να πω σε όλους τους εταίρους μας, που αναζητούν συνεχώς συμβιβασμούς στην πορεία της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ, ότι η χώρα μας θα είναι αδιάλλακτη σε αυτό το θέμα», είπε ο Ζελένσκι σε ομιλία του αυτή την εβδομάδα.

Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διαφωνούν επίσης για το εάν θα πρέπει να υπάρξει μια ξεχωριστή, ειδική για την Ουκρανία, δήλωση της Συνόδου Κορυφής ή εάν η χώρα θα πρέπει να αναφέρεται στην ευρύτερη συνολική δήλωση της Συνόδου Κορυφής.

«Οι Ανατολικοευρωπαίοι, φυσικά, προσπαθούν να βρουν φόρμουλες που ξεκινούν μια διαδικασία», είπε ένα άτομο που γνωρίζει τις συζητήσεις. «Θέλουν να μας «ρουφήξουν» σε μια διαδικασία που οδηγεί αναπόφευκτα στην επιθυμητή τελική κατάσταση [της ένταξης της Ουκρανίας] και άλλοι διστάζουν σχετικά με αυτό».

Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ παρέπεμψε στις δημόσιες δηλώσεις του Στόλτενμπεργκ μετά τις συναντήσεις την Τετάρτη, όπου επανέλαβε τη δέσμευση του ΝΑΤΟ το 2008 στην Ουκρανία.

Αλλά ο Στόλτενμπεργκ είπε επίσης ότι η πραγματοποίηση αυτής, εξαρτάται τόσο από το να παραμείνει η Ουκρανία «ένα κυρίαρχο, ανεξάρτητο έθνος», όσο και από τις Ένοπλες Δδυνάμεις της χώρας να υιοθετήσουν τα πρότυπα δόγματα και πρακτικές του ΝΑΤΟ. «Αυτή η μετάβαση έχει ξεκινήσει, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα και πρέπει να την εφαρμόσουμε πιο γρήγορα».

Σημειώνεται ότι ενώ βρισκόταν στην έδρα του ΝΑΤΟ την Τετάρτη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν είπε στους δημοσιογράφους ότι η «πόρτα της συμμαχίας παραμένει ανοιχτή» για την Ουκρανία. «Δεν υπάρχει καμία αλλαγή σε αυτό», όπως είπε, ενώ πρόσθεσε ότι η άμεση εστίαση θα πρέπει να είναι να βοηθηθεί η Ουκρανία να προετοιμάσει την αντεπίθεσή της και να φέρει τις δυνάμεις της «στα πρότυπα του ΝΑΤΟ και της… διαλειτουργικότητας».