Εννιά μήνες έχουν περάσει από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι πρώτες “ρωγμές” στο μέτωπο της Δύσης κατά του Βλαντιμίρ Πούτιν κάνουν πλέον την εμφάνισή τους.

Ads

Όπως σημειώνει μάλιστα σε εκτενές δημοσίευμά του το Politico, κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εμφανίζονται ιδιαίτερα ενοχλημένοι με την κυβέρνηση Μπάιντεν, κατηγορώντας τους Αμερικανούς ότι αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τον πόλεμο, την ώρα που οι χώρες της ΕΕ υποφέρουν.

Είναι ενδεικτική η δήλωση ενός ανώτερου Ευρωπαίου αξιωματούχου στους συντάκτες του ρεπορτάζ, καθώς επισημαίνει: «Είναι γεγονός ότι, αν το δεις νηφάλια, η χώρα που κερδίζει περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ, επειδή πουλάνε περισσότερο φυσικό αέριο και σε υψηλότερες τιμές αλλά και περισσότερα όπλα».

Τα εν λόγω εκρηκτικά σχόλια -τα οποία διατυπώνονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις από στελέχη κυβερνήσεων αλλά και διπλωμάτες- αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη οργή στην Ευρώπη για τις επιδοτήσεις Μπάιντεν στις αμερικάνικες επιχειρήσεις που απειλούν να καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία.

Ads

Από τη μεριά του το Κρεμλίνο φαίνεται να επιχαίρει για το κλίμα που διαμορφώνεται πλέον μεταξύ των δυτικών συμμάχων.

«Η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ»

«Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια ιστορική συγκυρία», σημειώνει ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, προσθέτοντας ότι το διπλό χτύπημα της διακοπής του εμπορίου από τις επιδοτήσεις των ΗΠΑ και τις υψηλές τιμές ενέργειας απειλεί να στρέψει την κοινή γνώμη τόσο ενάντια στην στάση έναντι του πολέμου στην Ουκρανία όσο και στη διατλαντική συμμαχία. «Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Είναι ενδεικτικό πως ακόμη και ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ, Χοσέπ Μπορέλ, κάλεσε την Ουάσιγκτον να απαντήσει στις ευρωπαϊκές ανησυχίες. «Οι Αμερικανοί – οι φίλοι μας – παίρνουν αποφάσεις που έχουν οικονομικό αντίκτυπο σε εμάς», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στο Politico.

Το σημαντικότερο “σημείο τριβής” ανάμεσα στις δυο πλευρές φαίνεται να αφορά -τις τελευταίες εβδομάδες- οι “πράσινες” επιδοτήσεις αλλά και η φορολογικές μειώσεις Μπάιντεν σε αμερικάνικες επιχειρήσεις, οι οποίες  οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι άδικα απομακρύνουν το εμπόριο από την ΕΕ και απειλούν να καταστρέψουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Παρά τις επίσημες πάντως αντιρρήσεις από την Ευρώπη, η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει σημάδια υποχώρησης.

Την ίδια στιγμή, η ανισορροπία που προκλήθηκε από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία οδηγεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε ύφεση, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται και μια καταστροφική συμπίεση του ενεργειακού εφοδιασμού να απειλεί με διακοπές ρεύματος και με δελτίο αυτό τον χειμώνα.

Καθώς όμως οι χώρες της ΕΕ προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική ενέργεια, στρέφονται στο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ — αλλά η τιμή που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από το αντίστοιχο κόστος των ίδιων καυσίμων στην Αμερική.

Βολές Ευρωπαίων κατά ΗΠΑ

Σύμφωνα με το Politico, όλα τα παραπάνω έχουν επιβαρύνει το κλίμα στην Ευρώπη κι αυτό αντανακλάται στις δηλώσεις κορυφαίων αξιωματούχων στις Βρυξέλλες και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σημείωσε χαρακτηριστικά πριν από λίγες μέρες ότι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ δεν είναι «φιλικές» και ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας κάλεσε την Ουάσιγκτον να επιδείξει περισσότερη «αλληλεγγύη» και να βοηθήσει στη μείωση του ενεργειακού κόστους.

Υπουργοί και διπλωμάτες άλλων ευρωπαϊκών χωρών εξέφρασαν επίσης την απογοήτευσή τους για τον τρόπο που η κυβέρνηση του Μπάιντεν αγνοεί επιδεικτικά τον αντίκτυπο των εσωτερικών οικονομικών πολιτικών της στους ευρωπαίους συμμάχους της.

Μάλιστα, όταν οι ηγέτες της ΕΕ έθεσαν στον Μπάιντεν το ζήτημα  των υψηλών τιμών προμήθειας του φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ στη συνάντηση της G20 στο Μπαλί την περασμένη εβδομάδα, ο αμερικανός πρόεδρος φαινόταν απλώς να αγνοεί το θέμα, σύμφωνα με τον ανώτερο Ευρωπαίο αξιωματούχο που επικαλείται το Politico. Άλλοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμερικανική άγνοια σχετικά με τις άμεσες συνέπειες των πολιτικών τους στην Ευρώπη παραμένει ένα μεγάλο πρόβλημα.

«Οι Ευρωπαίοι είναι εμφανώς απογοητευμένοι για την έλλειψη προηγούμενης ενημέρωσης και διαβούλευσης», σημείωνει χαρακτηριστικά ο David Kleimann από το think tank Bruegel.

Οι αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αναγνωρίζουν πάντως τους κινδύνους που θα έχει η ολοένα και πιο τοξική ατμόσφαιρα για τη δυτική συμμαχία. Η διαμάχη είναι ακριβώς αυτό που θα επιθυμούσε ο Πούτιν, συμφωνούν διπλωμάτες από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.

Οι φόβοι για διατλαντικό πόλεμο

Η αυξανόμενη διαμάχη σχετικά με τον νόμο του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) -ένα τεράστιο πακέτο με διατάξεις για τη φορολογία, το κλίμα και τη υγειονομική περίθαλψη- έχει θέσει ξανά στην πολιτική ατζέντα τους φόβους για έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Οι υπουργοί Εμπορίου της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν την απάντησή τους την Παρασκευή, καθώς αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες καταρτίζουν σχέδια για επείγουσα δέσμη επιδοτήσεων για να σώσουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες από την κατάρρευση.

«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού είναι πολύ ανησυχητικός», δηλώνει ο ολλανδός υπουργός Εμπορίου Liesje Schreinemacher και προσθέτει: «Ο πιθανός αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι πολύ μεγάλος».

«Οι ΗΠΑ ακολουθούν μια εσωτερική ατζέντα, η οποία είναι δυστυχώς προστατευτική και κάνει διακρίσεις σε βάρος των συμμάχων των ΗΠΑ», υπογραμμίζει από τη μεριά του ο Tonino Picula, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις διατλαντικές σχέσεις.

Τι υποστηρίζουν οι ΗΠΑ

Από τη μεριά του, αμερικανός αξιωματούχος τονίζει ότι ο καθορισμός τιμών του φυσικού αερίου (LNG) για τους ευρωπαίους αγοραστές αντανακλά τις αποφάσεις της ιδιωτικής αγοράς και δεν είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε πολιτικής ή δράσης εκ μέρους της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

«Οι αμερικανικές εταιρείες υπήρξαν διαφανείς και αξιόπιστοι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη», προσθέτει ο αξιωματούχος. Η εξαγωγική ικανότητα περιορίστηκε επίσης από ένα ατύχημα τον Ιούνιο που ανάγκασε μια βασική εγκατάσταση να κλείσει.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, συνέχισε ο αξιωματούχος, η διαφορά μεταξύ των τιμών εξαγωγής και εισαγωγής δεν πηγαίνει στους εξαγωγείς LNG από τις ΗΠΑ, αλλά στις εταιρείες που μεταπωλούν το φυσικό αέριο εντός της ΕΕ. Ο μεγαλύτερος ευρωπαίος κάτοχος μακροπρόθεσμων συμβάσεων αερίου στις ΗΠΑ είναι για παράδειγμα η γαλλική TotalEnergies.

Όπως επισημαίνει το Politico, αυτό δεν είναι ένα νέο επιχείρημα από την αμερικανική πλευρά, αλλά δεν φαίνεται να πείθει τους Ευρωπαίους. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μας πωλούν το αέριό τους με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα όταν διασχίζουν τον Ατλαντικό», δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά Τιερί Μπρετόν στη γαλλική τηλεόραση την Τετάρτη. «Φυσικά οι Αμερικανοί είναι σύμμαχοί μας… αλλά όταν κάτι πάει στραβά, είναι απαραίτητο να το λένε και μεταξύ των συμμάχων», πρόσθεσε.

Η φθηνότερη ενέργεια έχει γίνει γρήγορα ένα τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τις αμερικανικές εταιρείες. Οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ ή ακόμη και μεταφέρουν τις υπάρχουσες επιχειρήσεις τους μακριά από την Ευρώπη σε αμερικανικά εργοστάσια. Μόλις αυτήν την εβδομάδα, η χημική πολυεθνική Solvay ανακοίνωσε ότι επιλέγει τις ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης για νέες επενδύσεις, στην τελευταία από μια σειρά παρόμοιων ανακοινώσεων από βασικούς βιομηχανικούς κολοσσούς της ΕΕ.

Σύμμαχοι ή μήπως όχι;

Παρά τις ενεργειακές διαφωνίες, μόλις η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε το πρόγραμμα βιομηχανικών επιδοτήσεων ύψους 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη των πράσινων βιομηχανιών βάσει του νόμου της κυβέρνησης Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, οι Βρυξέλλες βρέθηκαν σε πλήρη κατάσταση πανικού.

«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού έχει αλλάξει τα πάντα», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ και διερωτήθηκε με νόημα: «Είναι ακόμα σύμμαχός μας η Ουάσιγκτον ή όχι;»

Για τον Μπάιντεν, η νομοθεσία είναι ένα ιστορικό επίτευγμα για το κλίμα. «Αυτό δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος», είπε ο αμερικανός αξιωματούχος και συνέχισε υποστηρίζοντας πως «η εν λόγω ρύθμιση θα μεγαλώσει την πίτα για επενδύσεις καθαρής ενέργειας, δεν θα τη χωρίσει».

Αλλά η ΕΕ το αντιμετωπίζει το θέμα από εντελώς διαφορετική σκοπιά. Αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας υπογράμμισε ότι η διάγνωση είναι σαφής: Πρόκειται για «επιδοτήσεις που εισάγουν διακρίσεις που θα στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό». Ο γάλλος υπουργός Οικονομίας Μπρούνο Λεμέρ αυτήν την εβδομάδα κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν τον δρόμο του οικονομικού απομονωτισμού της Κίνας, προτρέποντας τις Βρυξέλλες να επαναλάβουν μια τέτοια προσέγγιση: «Η Ευρώπη δεν πρέπει να είναι η τελευταία από τους Μοϊκανούς», είπε.

Η ΕΕ προετοιμάζει τις απαντήσεις της, όπως μια μεγάλη ώθηση επιδοτήσεων για να αποτρέψει την εξάλειψη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τους αμερικανούς ανταγωνιστές. «Βιώνουμε μια υφέρπουσα κρίση εμπιστοσύνης σε εμπορικά θέματα σε αυτήν τη σχέση», δήλωσε ο Γερμανός ευρωβουλευτής Reinhard Bütikofer.

«Κάποια στιγμή πρέπει να διεκδικήσεις τον εαυτό σου», σημείωσε από τη μεριά της η Γαλλίδα ευρωβουλευτής Μαρί-Πιερ Βεντρέν.

Αμερικάνικα κέρδη και από τους εξοπλισμούς

Την ίδια ώρα, στο παρασκήνιο υπάρχει αυξανόμενος εκνευρισμός για τα χρήματα που ρέουν στον αμερικανικό αμυντικό τομέα.

Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, παρέχοντας περισσότερα από 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και εξοπλισμό από την αρχή του πολέμου. Η ΕΕ έχει προσφέρει μέχρι στιγμής περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον Μπορέλ.

Σύμφωνα με έναν ανώτερο Ευρωπαίο αξιωματούχο, η ανανέωση ορισμένων εξελιγμένων όπλων μπορεί να διαρκέσει «χρόνια» λόγω προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού και στην παραγωγή τσιπ. Αυτό τροφοδότησε φόβους ότι η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ μπορεί να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από τον πόλεμο.

Το Πεντάγωνο αναπτύσσει ήδη έναν οδικό χάρτη για να επιταχύνει τις πωλήσεις όπλων, καθώς αυξάνεται η πίεση από τους συμμάχους να ανταποκριθούν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις για όπλα και εξοπλισμό.

«Δεν είναι καλό να αντιλαμβάνεσαι ότι ο καλύτερος σύμμαχός σου αποκομίζει πραγματικά τεράστια κέρδη από τα προβλήματά σου»

Ένας άλλος διπλωμάτης από την ΕΕ υποστήριξε ότι «τα χρήματα που βγάζουν από τα όπλα» θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Αμερικανούς να καταλάβουν ότι το να βγάζουν «όλα αυτά τα μετρητά από το φυσικό αέριο» μπορεί να είναι «λίγο υπερβολικό».

Ο  ίδιος επεσήμανε ότι μια έκπτωση στις τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσε να μας βοηθήσει να «διατηρούμε ενιαίες τις δημόσιες απόψεις μας» και να διαπραγματευόμαστε με τρίτες χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου.

«Δεν είναι καλό, όσον αφορά την οπτική μας, να αντιλαμβάνεσαι ότι ο καλύτερος σύμμαχός σου αποκομίζει πραγματικά τεράστια κέρδη από τα προβλήματά σου», κατέληξε ο διπλωμάτης.