Σε μια ιστορική ψηφοφορία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το πρωί της Πέμπτης το ψήφισμα που ζητά την άρση των πατεντών για τα εμβόλια κατά του COVID-19, παρά την αντίθεση των δεξιών και ακροδεξιών δυνάμεων.

Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 355 ψήφους υπέρ, 263 κατά και 71 αποχές . Υπέρ ψήφισαν οι πολιτικές ομάδες των Σοσιαλιστών (S&D), των Πρασίνων (GREENS), της Αριστεράς (THE LEFT),  ενώ εναντίον ψήφισαν το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP),  και το ακροδεξιό ID.  Μοιρασμένες ήταν οι ομάδες των Κεντρώων (RENEW) και των υπεσυντηρητικών (ECR). Οι ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, διαφοροποιήθηκαν από το ΕΛΚ, ψηφίζοντας θετικά. 

Για να επιταχυνθεί η παραγωγή σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ευρωβουλευτές ζητούν την προσωρινή άρση της προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19.

Ολοκληρωμένη στρατηγική για αύξηση παραγωγής και πρόσβασης

Στη διάρκεια της συζήτησης οι ομιλητές από τις προοδευτικές δυνάμεις κάλεσαν την Κομισιόν να άρει το καθεστώς των πατεντών ως μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής εμβολίων που οδηγεί στην ενίσχυση της παγκόσμιας παραγωγής και ως βήμα για την αύξηση της πρόσβασης σε δόσεις των φτωχότερων χωρών

Από την πλευρά τους ευρωβουλευτές των συντηρητικών δυνάμεων υποστήριξαν ότι η άρση των πατεντών είναι μια «λανθασμένα καλή ιδέα» υποστηρίζοντας ότι δεν αρκεί ως λύση και θα πλήξει την καινοτομία. Όλες οι ομάδες άσκησαν κριτική σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο για το γεγονός ότι έριξαν όλες τις δυνάμεις τους στο εσωτερικό ενώ η ΕΕ εξάγει σχεδόν το ήμισυ της παραγωγής σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

Η άρση των πατεντών θα ενισχύσει την πρόσβαση όλου του πλανήτη

Το Κοινοβούλιο προτείνει να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την αναστολή της συμφωνίας TRIPS του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) σχετικά με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθεί η παγκόσμια πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά ιατρικά προϊόντα που σχετίζονται με τη νόσο COVID-19 και θα αντιμετωπιστούν οι περιορισμοί στην παγκόσμια παραγωγή και διάθεση.

Οι εθελοντικές άδειες (δηλ. όταν ο δημιουργός ενός εμβολίου αποφασίζει σε ποιον και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να χορηγηθεί άδεια για την παρασκευή του) και η μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας σε χώρες με βιομηχανίες που μπορούν να παράξουν εμβόλια είναι ο σημαντικότερος τρόπος για να αυξηθεί και να επιταχυνθεί μακροπρόθεσμα η παγκόσμια παραγωγή.

Χρειάζονται 11 δισεκατομμύρια δόσεις για να αποκτήσει ανοσία το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά μόνο μέρος της ποσότητας αυτής έχει παραχθεί. Για την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στην παραγωγή, οι ευρωβουλευτές καλούν την ΕΕ να εξαλείψει γρήγορα τους φραγμούς στις εξαγωγές και να αντικαταστήσει τον δικό της μηχανισμό έκδοσης αδειών εξαγωγής με απαιτήσεις διαφάνειας των εξαγωγών. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, από την πλευρά τους, θα πρέπει να καταργήσουν αμέσως την απαγόρευση εξαγωγής εμβολίων και πρώτων υλών.

Παραγωγή εμβολίων στην Αφρική

Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των 1,6 δισ. δόσεων εμβολίου που έχουν χορηγηθεί μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί σε βιομηχανοποιημένες χώρες παραγωγής εμβολίων και μόνο το 0,3 % στις 29 φτωχότερες χώρες, η ΕΕ πρέπει να στηρίξει την παρασκευή στην Αφρική, τονίζει το Κοινοβούλιο. Ένα άλλο σημαντικό μέσο για την παροχή εμβολίων σε οικονομίες χαμηλού εισοδήματος είναι ο παγκόσμιος μηχανισμός διανομής εμβολίων COVAX, τις συνεισφορές στον οποίο ενθαρρύνει το Κοινοβούλιο.

Διαφάνεια για τα εμβόλια επόμενης γενιάς

Τέλος, οι ευρωβουλευτές ζητούν να δημοσιοποιηθούν πλήρως οι μελλοντικές συμφωνίες προκαταβολικής αγοράς, ιδίως για τα εμβόλια επόμενης γενιάς, και οι συμβάσεις αυτές να περιλαμβάνουν απαιτήσεις διαφάνειας για τους προμηθευτές.