Σφαίρες κατά αλλοδαπών, επιθέσεις εναντίον μειονοτήτων, νεοφασιστικές πορείες: Η ακροδεξιά της Ιταλίας αισθάνεται ενθουσιασμένη από τη νέα ηγεσία της χώρας. Πολλοί δείχνουν με το δάχτυλο τον υπουργό Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι. Είναι αυτός πίσω από το νέο επικίνδυνο πρόσωπο της Ιταλίας;

Ο Ματέο Σαλβίνι είναι ο άνθρωπος που έχει δηλώσει ότι οι πρόσφυγες «βιάζουν, κλέβουν και κάνουν εμπόριο ναρκωτικών» και πως η Ιταλία δέχτηκε πολλούς «που δεν διαφεύγουν από τον πόλεμο αλλά που φέρνουν τον πόλεμο στη χώρα του». Δεν περνάει ούτε μια μέρα χωρίς μια νέα εμπρηστική δήλωση από τον Σαλβίνι. Από την 1ηΙουνίου που ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών, ο επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκας έχει γίνει η φωνή της κυβέρνησης. Το σύνθημα του θυμίζει κάτι από Τραμπ: «Η Ιταλία πρώτα!». Ο τόνος του είναι μαχητικός. Και οι συνέπειες ανυπολόγιστες…

Στη Ματσεράτα, μαύροι πεζοί πυροβολήθηκαν στο φως της ημέρας. Στην Απρίλια, ένας Μαροκινός άνδρας ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου. Στην Καζέρτα, νεαροί άνοιξαν πυρ εναντίον ανδρών από το Μάλι. Τα περιστατικά που ακολούθησαν το ένα μετά το άλλο, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2018 έχουν προκαλέσει αποτροπιασμό στην Ιταλία και πέρα από αυτήν. Τουλάχιστον 70 ρατσιστικές επιθέσεις καταγράφηκαν στη χώρα, μόνο από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο.

Ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα έχει προειδοποιήσει ενάντια στην λογική της «Άγριας Δύσης». Τον Ιούλιο, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες διατύπωσε τη βαθιά ανησυχία της για τον αυξανόμενο αριθμό επιθέσεων κατά των μεταναστών, των αιτούντων άσυλο, των προσφύγων και των Ιταλών πολιτών που προέρχονται από την αλλοδαπή. Το Ιταλικό Συνέδριο των Επισκόπων έκανε λόγο για ένα «κλίμα δυσπιστίας, περιφρόνησης και θυμού».

Φαίνεται ότι οι νεοφασίστες και η ριζοσπαστική ακροδεξιά σε όλη τη χώρα αισθάνονται δικαιωμένοι, καθώς έχει γίνει επισήμως αποδεκτή η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, παρατηρεί το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.

Αλλά κάποιος όπως ο Σαλβίνι δεν ανησυχεί και πολύ για την κριτική. Καθισμένος στο γραφείο του στο υπουργείο Εσωτερικών, κάτω από έναν πίνακα του θείου βρέφους μεταξύ της Παναγίας και της Αγίας Άννας, είναι μια ισχυρή φιγούρα που δεν παραδίδει τα όπλα του. Μέχρι στιγμής έχει κλείσει τα λιμάνια της χώρας στα προσφυγικά σκάφη, έχει μειώσει τον αριθμό των προσφυγικών ροών στο 1/5 και έχει προωθήσει έναν νέο νόμο που επιταχύνει τις διαδικασίες για την απόρριψη ασύλου και των απελάσεων.

Όταν κάποιος τον κατηγορεί για ρατσισμό, απαντά ότι αυτά είναι ανοησίες. Η ίδια ήταν η απάντησή του όταν ένα κοριτσάκι Ρομά μόλις 13 μηνών πυροβολήθηκε με αεροβόλο στην σπονδυλική στήλη. Το κοριτσάκι ζει σε έναν από αυτούς τους καταυλισμούς που επισκέφθηκε προεκλογικά ο Σαλβίνι, δίνοντας την υπόσχεση να βγάλει τις μπουλντόζες και να τους γκρεμίσει. Πρόκειται για τον καταυλισμό Ρομά της Via Salone, που βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο της Ρώμης. Η παρουσία των Ρομά έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς οι Ιταλοί που θέλουν να ξεφορτωθούν σκουπίδια και μπάζα, τα ξεφορτώνουν εκεί τις νύχτες με τους Ρομά να αναλαμβάνουν να τα καίνε έναντι πολύ μικρής αμοιβής. Η ατμοσφαιρική κι όχι μόνο ρύπανση ενοχλεί τους γείτονες που κρέμασαν ένα πανό στην είσοδο του καταυλισμού το οποίο έγραφε «Θέλετε πόλεμο; Είμαστε έτοιμοι» και οι οποίοι ταιριάζουν στο προφίλ των ανθρώπων που ψήφισαν τον Σαλβίνι. Αλλά ποιος θα πυροβολούσε ένα μωρό που η ανυποψίαστη μητέρα του το πήγαινε στην παιδική χαρά; Όπως αποδείχτηκε δεν ήταν όποιος – όποιος αλλά ένας συνταξιούχος υπάλληλος της Ιταλικής Γερουσίας, ο οποίος στόχευσε το παιδί από το μπαλκόνι του στον έβδομο όροφο της απέναντι πολυκατοικίας.

Ο ρατσιστικός παροξυσμός εναντίον των Ρομά δεν αναδείχτηκε από την ανάληψη της νέας κυβέρνησης. Όμως ο Σαλβίνι και οι σύντροφοί του είναι υπεύθυνοι για την αυξανόμενη βία, λέει ο Najo Adzovic, Ρομά κι ο ίδιος που έχει αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ των κυβερνητικών αξιωματούχων και του κόσμου του. «Αυτή η κυβέρνηση έχει δώσει στους ανθρώπους την άδεια να μισούν. Η ατμόσφαιρα είναι εκρηκτική», λέει στο Spiegel.

Πρόσφατα μάλιστα έστειλε μια ανοιχτή επιστολή, προειδοποιώντας για ένα «σιωπηλό Ολοκαύτωμα» και κάνοντας έκκληση για αντίσταση στην ακροδεξιά επέλαση. «Αυτή τη φορά, δεν θα σας επιτρέψουμε να μας μεταφέρετε στα στρατόπεδα θανάτου», κατέληγε η επιστολή.

Τα ρατσιστικά σχόλια είναι από καιρό ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ιταλικής πολιτικής και όχι μόνο της δεξιάς πτέρυγας. Ένας εισαγγελέας, που έγινε γνωστός για την σκληρή του στάση εναντίον της μαφίας, μπήκε αργότερα στο αριστερό υπουργικό συμβούλιο του πρωθυπουργού Ρομάνο Πρόντι, και δήλωσε ότι εάν η Ιταλία δεν χειριστεί τη μετανάστευση, θα μοιάζει σύντομα με το «ουρητήριο της Ευρώπης».

Το γεγονός ότι οι ακροδεξιές ιδέες έγιναν και πάλι αποδεκτές στη χώρα, 80 χρόνια μετά τον δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι είναι πιθανόν μια συνάρτηση της μάλλον συναινετικής άποψης για την ιστορία της χώρας που έχουν πολλοί Ιταλοί. Παρά τα 20+ χρόνια φασιστικής κυριαρχίας, κανένα δικαστήριο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ιταλία, που να μοιάζει με τις δίκες της Νυρεμβέργης στη Γερμανία, στις οποίες τα εγκλήματα του έθνους εξετάστηκαν δημοσίως. Ο Μουσολίνι και οι συνεργάτες του ήταν υπεύθυνοι για περίπου 2 εκατομμύρια θανάτους, αλλά αυτό είναι κάτι που σπάνια αναφέρεται στον δημόσιο λόγο στην Ιταλία. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι είπε κάποτε αστειευόμενος: «Ο Μουσολίνι δεν σκότωσε κανέναν, απλώς έστειλε ανθρώπους στην εξορία».

Αν κανείς θέλει να εξετάσει το φαινόμενο του νεοφασισμού στην Ιταλία, θα πρέπει να πάει στο μετρό του Σαν Τζιοβάνι, ακριβώς δίπλα στον καθεδρικό ναό που είναι η επίσημη έδρα του Πάπα. Εκεί είναι και ένα από τα γραφεία της CasaPound, του κόμματος αυτοαποκαλούμενων «φασιστών της τρίτης χιλιετίας». Το κίνημα, που ονομάστηκε για τον Αμερικανό ποιητή και τον θαυμαστή του Μουσολίνι Ezra Pound, ιδρύθηκε το 2003 και σήμερα έχει πάνω από 100 γραφεία σε όλη τη χώρα με περισσότερα από 20.000 μέλη. Στη Ρώμη, ιδιαίτερα στα ανατολικά της πόλης, οι νεοφασίστες έχουν καταστεί σημαντική δύναμη – εν μέρει επειδή προσφέρουν καθημερινή βοήθεια σε όσους έχουν ανάγκη σε μέρη όπου το κράτος έχει παραιτηθεί εδώ και πολύ καιρό.

Η στρατηγική τους είναι ξεκάθαρη. Οι νεοφασίστες έχουν εμπλακεί στον κοινωνικό ιστό της πρωτεύουσας. Έχουν αναλάβει τον έλεγχο των επιτροπών αστικών περιοχών που κυριαρχούσαν κάποτε οι αριστεροί, διανέμουν φαγητό στους άπορους και περιπολούν σε επικίνδυνες περιοχές τη νύχτα. Πρωτοστατούν επίσης σε επιθέσεις εναντίον μεταναστών. Θυμίζουν κάποιους «αγανακτισμένους» πολίτες με τη στήριξη της ακροδεξιάς που έχουμε δει και στη χώρα μας.

Το Spiegel ρωτά έναν από τους τοπάρχες της οργάνωσης αν αισθάνονται ότι ο Σαλβίνι υπηρετεί τους σκοπούς τους; «Είμαστε πολύ κοντά ο ένας στον άλλο. Το σύνθημά του “οι Ιταλοί πρώτα” είναι ένα από αυτά που αποτελούν βασική αρχή μας τα τελευταία 15 χρόνια. Οργανωτικά, έχουμε πλησιάσει στο παρελθόν, αλλά παραμένουμε ανοικτοί στη συνεργασία», λέει.

Ο ηγέτης της CasaPound, Gianluca Iannone, είναι ένας τεράστιος άνδρας με μια ρήση του Μουσολίνι για τατουάζ πάνω από το λαιμό του. Έχει καταδικαστεί σε 4 χρόνια φυλάκιση για επίθεση εναντίον ενός αστυνομικού και υποστηρίζει πως τα χρόνια του Μουσολίνι ότι ήταν «η καλύτερη εμπειρία στην ιστορία της Ιταλίας».

Αυτός και οι νεοφασίστες του είναι στενά συνδεδεμένοι, δικτυωμένοι διεθνώς και έχουν έντονη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το όλο θέμα ελέγχεται από την έδρα των κόμματος στη Via Napoleone III, στην καρδιά της πρωτεύουσας. Οι νεοναζί του CasaPound κατέλαβαν το κτίριο παράνομα το 2003 και από τότε επεκτείνονται.

Ο Σαλβίνι από την πλευρά του δηλώνει ότι έχει να ασχοληθεί με πολύ πιο σημαντικά ζητήματα από την εκκαθάριση της κατάληψης στη Via Napoleone III. Μέχρι το 2015, η Λέγκα του άλλωστε συμμάχησε με την CasaPound μέσω της κοινής πολιτικής πλατφόρμας «Κυριαρχία».

Ο Ernesto Moroni είναι επικεφαλής της οργάνωσης Azione Frontale στη Ρώμη. Στο γραφείο του είναι διακοσμημένο με περικεφαλαίες και τσεκούρια. Έγινε γνωστός το 2014 σε ολόκληρο τον κόσμο ως ο άνθρωπος που έστειλε γουρουνοκεφαλές σε μια συναγωγή στη Ρώμη και στην Ισραηλινή Πρεσβεία. Μαζί με τους συντρόφους του στην Azione Frontale, αγωνίζεται για την «καθαρή μορφή του φασισμού που ενώνει όλες τις κοινωνικές τάξεις και δεν παραμελεί τις πιο αδύναμες». Η ομάδα διανέμει δωρεάν δύο φορές την εβδομάδα. Εκείνες τις μέρες, οι άποροι συγκεντρώνονται μέσα στα μνημεία του Μουσολίνι για να εξασφαλίσουν ένα μπολ ζυμαρικών. Τα τάγματά του βγαίνουν τις νύχτες στους δρόμους και κολλούν αυτοκόλλητα στα μαγαζιά των μεταναστών που λένε «Υποστηρίξτε τους Ιταλούς επιχειρηματίες». Και η δράση τους δεν μένει μόνο εκεί… Τι πιστεύει για τον Σαλβίνι; «Δεν είναι ο σωτήρας της πατρίδας, για εμάς τους φασίστες».

Κάποτε ο Ουμπέρτο Έκο έγραψε το εξής: Όλα τα δεξιά κόμματα ξέρουν πώς να ξυπνήσουν την ανάγκη των ανθρώπων να κατασκευάσουν εχθρούς και να ενωθούν πίσω από έναν ισχυρό ηγέτη – από τη Λέγκα του Σαλβίνι στον μετα-φασισμό του Fratelli d’Italia μέχρι τους νεοφασίστες του CasaPound .

Αυτό είναι το νέο επικίνδυνο πρόσωπο της Ιταλίας και ο ισχυρός ηγέτης που το αντιπροσωπεύει, δεν είναι άλλος από τον Ματέο Σαλβίνι.