Το φυσικό αέριο στην ανατολική Μεσόγειο είναι ένα πολύτιμο αγαθό.

Ads

Το 1999, οι γεωλογικές έρευνες αποκάλυψαν ότι υπήρχαν κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Γάζας. Ωστόσο, μετά από μια σειρά κακών αποφάσεων κι αμφισβητήσιμης περιφερειακής γεωπολιτικής, ο λεγόμενος ενεργειακός τομέας της Γάζας έχει μείνει αδρανής για 20 χρόνια.

Γιατί λοιπόν το αέριο της Γάζας δεν έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης για δεκαετίες; Και γιατί αυτή η μεγάλη ιστορία έλαβε σχετικά μικρή προσοχή από τα ΜΜΕ;

Όταν οι μηχανικοί ορυκτών είπαν για πρώτη φορά στον Γιασέρ Αραφάτ για την πιθανότητα ύπαρξης κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Γάζα, εκείνος έκανε λόγο «δώρο θεού στον παλαιστινιακό λαό». Οι γεωλογικές έρευνες υπέδειξαν ότι το αέριο αυτό ήταν καλής ποιότητας, πραγματικής αξίας και εύκολα προσβάσιμο.

Ads

Πιο συγκεκριμένα το υποθαλάσσιο αυτό κοίτασμα βρίσκεται 30 χλμ. περίπου από τις ακτές της Γάζας και σε βάθος 603 μέτρων. Το ανακάλυψε η British Gas ύστερα από δύο γεωτρήσεις, τις οποίες ονόμασε Gaza Marine-1 και Gaza Marine-2. Σύμφωνα με στοιχεία που είχε δώσει τότε στη δημοσιότητα η εταιρεία, τα αποθέματα φυσικού αερίου – στα συγκεκριμένα μόνο σημεία – είχαν υπολογισθεί σε 1,4 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, των οποίων την αξία έχει υπολογίσει σε πάνω από 4 δισ. δολάρια.

Θεωρήθηκε από πολλούς ως ένας τρόπος για τους Παλαιστίνιους να επιτύχουν ενεργειακή ανεξαρτησία και ίσως μια μικρή κυριαρχία. «Αν το φυσικό μας αέριο και το πετρέλαιο παραχθούν σωστά, η Παλαιστίνη γενικά και η Γάζα, ειδικότερα, δεν θα χρειάζονται πια τη διεθνή βοήθεια», έλεγε ο Γιουσέφ αλ Μάνσι, που ήταν τότε ο αρμόδιος υπουργός.

Όμως, η Παλαιστινιακή Αρχή φαινόταν να είναι παράξενα διστακτική από την αρχή. Επιπλέον, μια μη συμφέρουσα προσφορά της British Gas το 1999 πρότεινε στους Παλαιστίνιους ένα μικρό ποσοστό των πιθανών εσόδων από της εξόρυξη του φυσικού αερίου της Γάζας. Η βρετανική εταιρία, είχε ζητήσει δικαιώματα έρευνας και εξόρυξης για 25 χρόνια με τον όρο να κατακρατά το 90% της ποσότητας φυσικού αερίου και το υπόλοιπο 10% να ανήκει στο Παλαιστινιακό Ταμείο Επενδύσεων. Η συμφωνία θα περιελάμβανε και την κατασκευή αγωγού μεταφοράς του παλαιστινιακού φυσικού αερίου.

Αργότερα, το Ισραήλ – μια προφανής αγορά για τους Παλαιστίνιους- μπλόκαρε τη συμφωνία που είχαν κάνει τελικά με την British Gas,. Ο Αριέλ Σαρόν, με την εκλογή του στην πρωθυπουργία το 2001, επιχείρησε να αμφισβητήσει την κυριότητα των Παλαιστινίων στο φυσικό αέριο ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ. Δήλωνε μάλιστα ότι «ουδέποτε το Ισραήλ θα αγοράσει αέριο από τους Παλαιστίνιους» και επέμενε ότι τα κοιτάσματα ανοικτά της Γάζας ανήκουν ως έχουν στο Ισραήλ. Την ίδια στιγμή η Αίγυπτος άρχισε να πουλά φυσικό αέριο στο Τελ Αβίβ, κλέβοντας το μερίδιο της αγοράς που θα μπορούσε να έχει πάρει η Γάζα.

Τον Μάιο του 2007 το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο είχε εγκρίνει πρόταση του τότε πρωθυπουργού Εχούντ Όλμερτ «για αγορά αερίου από την Παλαιστινιακή Αρχή». Ταυτοχρόνως όμως, είχε συσταθεί μυστική ομάδα Ισραηλινών διαπραγματευτών με σκοπό να επιτευχθεί ξεχωριστή συμφωνία του Τελ Αβίβ με τη British Gas, παρακάμπτοντας και τη Χαμάς και την Παλαιστινιακή Αρχή. Μέχρι σήμερα το Ισραήλ διατείνεται πως αν δεν ξεριζωθεί η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας καμιά εργασία εξόρυξης δεν θα μπορέσει να γίνει εκεί.

Όλα αυτά τα χρόνια ένα πέπλο μυστικότητας περιβάλλει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων για το συγκεκριμένο θέμα.

«Για 20 χρόνια, η Παλαιστινιακή Αρχή συνέχισε να κρύβει τα γεγονότα και αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις που της ετέθησαν από διάφορα μέρη σε όλο τον κόσμο», λέει ο οικονομικός αναλυτής Rami Abdo, στο Al Jazeera. Μάλιστα κανένας αξιωματούχος της Παλαιστινιακής Αρχής δεν δέχτηκε να μιλήσει στο μέσο, που σημειώνει πως οι εσωτερικές διαφορές στην κυβέρνηση έχουν αποδυναμώσει την ικανότητά της να εκμεταλλευθεί έναν πόρο που μπορεί να αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων της.

«Κοιτάξτε τι συμβαίνει στην περιοχή», λέει ο Dania Akkad, αρχισυντάκτης στο Middle East Eye. «Όλοι έχουν ανακαλύψει το φυσικό τους αέριο και όλοι ελπίζουν να γίνουν πλούσιοι από αυτό», λέει. Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι στη Γάζα κάθονται και κοιτούν το φυσικό τους αέριο που παραμένει κάτω από τη θάλασσα», σημειώνει. «Είναι σαν να στρώνεις τραπέζι μπροστά από έναν νηστικό άνθρωπο, και να του λες ότι δεν μπορείς να φας», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.

Όσο ο αποκλεισμός της Γάζας συνεχίζεται, οι κάτοικοί της περνούν τη μισή ζωή τους βυθισμένοι στο σκοτάδι, βιώνοντας μια διαρκή ενεργειακή κρίση, Την ίδια στιγμή η απάντηση σε πολλά από τα οικονομικά τους προβλήματα βρίσκεται κάτω από τον βυθό της θάλασσας, λίγα χιλιόμετρα μακριά.

Σήμερα υπάρχουν τουλάχιστον οκτώ κοιτάσματα φυσικού αερίου, που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, θα μπορούσαν να τα εκμεταλλευτούν οι Παλαιστίνιοι…αν τους επιτραπεί βέβαια.

Στο μεταξύ, το πρώτο κοίτασμα του Ισραήλ ακριβώς δίπλα την ακτογραμμή της Γάζας, που ονομάζεται Λεβιάθαν, πρόκειται να αρχίσει να αποδίδει αργότερα μέσα στο 2019. Η Παλαιστινιακή Αρχή είχε σκεφτεί μέχρι και να αγοράσει ισραηλινό αέριο από το Leviathan. Αν και η συμφωνία είχε καταρρεύσει, η ειρωνεία της συνοψίζει τις δύο δεκαετίες της αποτυχίας της Παλαιστινιακής Αρχής να να εκμεταλλευθεί τη θαλάσσια περιοχή της Γάζας, την ίδια στιγμή που οι συνεχείς προσπάθειες του Ισραήλ εξασφαλίζουν ότι δεν θα το πετύχει ποτέ.

Κάπως έτσι μέχρι και σήμερα οι Παλαιστίνιοι συνεχίζουν να εξαρτώνται ενεργειακά από τον διεθνή παράγοντα, όταν το φυσικό αέριο που βρίσκεται κρυμμένο κάτω από τις ακτές τους θα μπορούσε να τους καταστήσει ενεργειακά ανεξάρτητους.