Κατά την διάρκεια πρόσφατης επετείου στην Πολωνία, ομάδες ακροδεξιών έκαψαν ένα ομοίωμα ουράνιου τόξου στο κέντρο της Βαρσοβίας όπως επίσης και ένα φυλάκιο φρουρού στην Ρωσική Πρεσβεία. Ο Σλοβάκος «συναγωνιστής» των Πολωνών ακροδεξιών, Μαριαν Κοτλεμπα, το περασμένο Σαββατοκύριακο εκλέχθηκε Νομάρχης στην Banská Bystrica.  Ήταν το πλέον πρόσφατο παράδειγμα της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.

Ads

 
Το αποτέλεσμα της κάλπης σόκαρε τους Σλοβάκους, γιατί ο Κοτλεμπα εκλέχθηκε όντας ένας άνθρωπος που υμνεί το φασιστικό κράτος της Σλοβακίας και του διωγμού των Εβραίων. Όντας κάποιος που αρέσκεται να τον αποκαλούν «Vůdce» (αρχηγό) και που διατηρεί παραστρατιωτική οργάνωση που επιτίθεται σε Ρομά. Όντας ο άνθρωπος που είναι επικεφαλής του κόμματος «Η Σλοβακία Μας», του οποίου το πρόγραμμα θα μπορούσε συνοπτικά να παρουσιαστεί ως «λαϊκιστική έμπνευση με νεοναζιστικά στοιχεία».
 
«Αφού το Jobbik, το ουγγρικό ακροδεξιό κόμμα, μπήκε στην Βουλή το 2010, δεν εκπλήσσει ότι η απογοήτευση από τις πολιτικές αποφάσεις και τις οικονομικές εξελίξεις στην Κεντρική Ευρώπη έχουν οδηγήσει στην αύξηση της απήχησης του ακροδεξιού σλοβακικού κόμματος», γράφει η τσεχική εφημερίδα HOSPODÁŘSKÉ NOVINY. «Οι αλληλοκατηγορίες στην σλοβακική πολιτική σκηνή με επίρριψη ευθυνών στον προκάτοχο, δείχνει την αποτυχία των πολιτικών να διαφοροποιηθούν στην συνείδηση του πολίτη», συνεχίζει η εφημερίδα.
 
Σημειώνεται ότι το γεγονός πως ο Κοτλεμπα πέρασε στην δεύτερη φάση των εκλογών κινητοποίησε σημαντικά περισσότερους ψηφοφόρους από ότι σε άλλες περιφέρειες. Ψηφίστηκε, δε, από πληθυσμό που δεν εντάσσεται μόνο σε μια κοινωνική τάξη. Αναλυτές εκτιμούν πως η νίκη του στις εκλογές του Σαββατοκύριακου θα τον οδηγήσουν τον επόμενο χρόνο στην υποψηφιότητα για τις περιφερειακές εκλογές, τις οποίες – παρόλο που θα χάσει – θα αξιοποιήσει για την κάθοδό του στις εθνικές εκλογές του 2016.
 
Επίσης, εκτιμάται πως ως νομάρχης θα απομονωθεί κάτι που θα του δώσει την ευκαιρία να παρουσιαστεί ως θύμα του συστήματος και να βγει κερδισμένος.
 
Αιτίες και ευθύνες
 
Η νίκη του Κοτλεμπα μπορεί να αιτιολογηθεί από πολλούς παράγοντες, ένας εκ των οποίων είναι η ευρύτερη απογοήτευση στην ανάπτυξη της σλοβακικής κοινωνίας.
 
Μια άλλη αιτία είναι η αποτυχία τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς να προσφέρουν έναν ικανό αντίπαλο.
 
Ο πρωθυπουργός, Ρόμπερτ Φικο, υποστήριξε τους υποψηφίους του κόμματός του σε δυο άλλες περιφέρειες απέναντι στον «ουγγρικό κίνδυνο», αλλά δεν κατάφερε το ίδιο και στην Banská Bystrica. Όσον αφορά τα συντηρητικά κόμματα, οι υποψήφιοί τους αρνήθηκαν κατηγορηματικά να στηρίξουν τον υποψήφιο του κυβερνώντος Smer στον δεύτερο γύρο.
 
Ο τρίτος παράγοντας της επιτυχίας του νεοναζί Κοτλεμπα είναι πιο μακροπρόθεσμος. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Μικαλ Βατσέσκα, υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο τμήμα της κοινωνίας στην Σλοβακία που διακατέχεται από αυταρχικές ιδέες. Αυτό το τμήμα της κοινωνίας είναι πρόθυμο να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με την έννοια ότι αμφισβητούν την συμμετοχή του ηγέτη του Σλοβακικού κράτους την περίοδο του πολέμου, Γιοζεφ Τισο, στο Ολοκαύτωμα και σε άλλα εγκλήματα. Αυτή η άποψη, σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο, διογκώθηκε κατά την δεκαετία του 1990 και με την βοήθεια της Καθολικής Εκκλησίας.
 
Οι Ρομά
 
Εκτός από το γεγονός ότι η νίκη του Κοτλεμπα αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, την ίδια στιγμή το απρόσμενο της επιτυχίας εδράζεται μεταξύ του λαϊκισμού του και στο συνεχιζόμενο αναπάντητο θέμα των Ρομά.
 
Οι Ρομά βάσει ανεπίσημων στοιχείων αποτελεί το ένα δέκατο του πληθυσμού της Σλοβακίας. Η πλειονότητα των Σλοβάκων αντιλαμβάνονται τους Ρομά ως πρόβλημα για την ασφάλεια και όχι ως πρόβλημα καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
 
Ο Κοτλεμπα επιχειρηματολογεί υπέρ του διωγμού των Ρομά από την περιοχή τους κυρίως μέσω της χρήσης βίας, και η απήχησή του προβλημάτισε τους αναλυτές.
 
Παρόλες τις αλλαγές που έγιναν στην Σλοβακία μετά το 1989 η χώρα ποτέ δεν έγινε εντελώς δημοκρατική στα θεμέλιά της. Αλλά ακόμη και ο Γιαν Σλοτα, ο διαβόητος επικεφαλής του Σλοβακικού Εθνικού Κόμματος, ποτέ δεν αυτοανακηρύχθηκε υπέρμαχος του ναζισμού όπως έκανε ο Κότλεμπα. «Είναι πιο σοβαρό από ότι φαίνεται», δήλωσε στην τσέχικη εφημερίδα ο κοινωνιολόγος Μάρτιν Μπουτορα.
 
Η δοκιμασία
 
Ο τρόπος με τον οποίο το πολιτικό σύστημα θα χειριστεί τον Μαριαν Κοτλεμπα θα κρίνει πολλά για την σλοβακική κοινωνία. «Με την εκλογή του φαίνεται πως η Σλοβακία έκανε ένα βήμα πίσω», αναφέρει η εφημερίδα. «Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Μόνο η απάντηση και ο τρόπος  με τον οποίο θα χειριστούν οι πολιτικοί την πραγματικότητα ότι πρόκειται για μια δημοκρατική ψήφο θα καταδείξουν το σημείο στο οποίο βρίσκεται η σλοβακική κοινωνία και την ποιότητα της δημοκρατίας και των θεσμών της. Μπορούν είτε να τον εκτινάξουν εκλογικά αντιμετωπίζοντάς τον ως παρία, είτε να τον αποδομήσουν έξυπνα ως πολιτικό και ως Δήμαρχο. Βέβαια, οι πιθανότητες να γίνει το δεύτερο δεν φαίνονται πολλές».