Η διχασμένη Σλοβακία καλείται στις πρόωρες εθνικές κάλπες το Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης που θα κληθεί να δώσει λύσεις στον υψηλό πληθωρισμό και το ολοένα και αυξανόμενο κόστος διαβίωσης, μετά την υγειονομική κρίση λόγω πανδημίας του κορωνοϊού. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να επιβεβαιώνουν τη γενικότερη άνοδο του συντηρητισμού, του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.

Το Σλοβακικό Εθνικιστικό Κόμμα (SNS) και το Republika, που προέρχονται αμφότερα από ένα σλοβακικό νεοναζιστικό κίνημα με στελέχη που αρνούνται να καταδικάσουν τον Χίτλερ, προσπαθούν τον τελευταίο καιρό να «εξυγιάνουν» την εικόνα τους και μπορεί να έχουν πιθανότητες να σχηματίσουν κυβέρνηση με το οριακό φαβορί των δημοσκοπήσεων SMER.

Δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη (27/9) έδωσε οριακό προβάδισμα στο φιλελεύθερο κόμμα Progresivne Slovensko (Προοδευτική Σλοβακία – PS) έναντι του αντιπολιτευόμενου SMER-SSD του πρώην πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, γεγονός που προμηνύει μια αμφίρροπη αναμέτρηση. Συγκεκριμένα, το PS προηγείται όλων των υπολοίπων κομμάτων με 18% και το SMER-SSD, το οποίο έχει δει το ποσοστό αποδοχής του να υποχωρεί τον τελευταίο μήνα, φέρεται να συγκεντρώνει 17,7%, δηλαδή 1,7 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες από τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Τα δύο κόμματα που προηγούνται εξασφαλίζουν από 30 έδρες έκαστο στο κοινοβούλιο των 150 εδρών αλλά κανένα από τα δύο δεν φαίνεται να εξασφαλίζει αυτοδυναμία και αμφότερα θα πρέπει να στηριχθούν σε εταίρους για να κυβερνήσουν. Η Σλοβακία εφαρμόζει ένα σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης στο οποίο τα κόμματα πρέπει να συγκεντρώσουν πάνω από το 5% των ψήφων και οι συνασπισμοί πρέπει να συγκεντρώσουν πάνω από το 7% προκειμένου να μπουν στο κοινοβούλιο.

Μετά τις πρόωρες εκλογές της 30ής Σεπτεμβρίου, η Σλοβακία θα μπορούσε να έχει δύο ακροδεξιά κόμματα στην κυβέρνησή της. Το SMER, το οποίο προηγείται στις δημοσκοπήσεις και τυπικά ανήκει στο αριστερό Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, αλλά πρόσφατα μετακινήθηκε προς τα δεξιά, είναι ανοιχτό σε συνασπισμό με το Republika και το Σλοβακικό Εθνικιστικό Κόμμα (SNS).

Επικεφαλής του SMER είναι ο Ρόμπερτ Φίκο, ένας βετεράνος πολιτικός του οποίου το μείγμα αριστερού λαϊκιστικού εθνικισμού, κοινωνικού συντηρητισμού, αντιμεταναστευτικής ρητορικής και υποσχέσεων για μεγάλες δαπάνες, ήταν αρκετό για να κερδίσει δύο προηγούμενες μακρές θητείες στην εξουσία. Κατηγορείται για την οικοδόμηση ενός μαφιόζικου κράτους κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του την περίοδο 2012-2020.

Οι περισσότεροι αναλυτές προβλέπουν μια οριακή νίκη του φιλορώσου Φίκο, η οποία δημιουργεί την προοπτική μιας απότομης αλλαγής στην εξωτερική πολιτική της Σλοβακίας, μια απειλή για τη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία και μια ώθηση για τους λαϊκιστές πολιτικούς σε ολόκληρη την ήπειρο.

Οι αντίπαλοί του φοβούνται επίσης την υπονόμευση της δημοκρατίας στη χώρα και επισημαίνουν τον δεδηλωμένο θαυμασμό του Φίκο για τον Βίκτορ Όρμπαν, τον λαϊκιστή και ακροδεξιό ηγέτη της Ουγγαρίας, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2010.

Μέχρι στιγμής, η εκστρατεία του Φίκο χαρακτηρίζεται τοξική καθώς ο 59χρονος φιλορώσος ηγέτης του SMER, που άλλοτε αυτοπροσδιοριζόταν ως κομμουνιστής, έχει εξαπολύσει βιτριολικές επιθέσεις σε πολιτικούς αντιπάλους, ισχυρίστηκε ψευδώς ότι υπάρχει σχέδιο πραξικοπήματος και καλλιέργησε σκόπιμα ένα κλίμα φόβου για νοθεία του εκλογικού αποτελέσματος.

Ο ίδιος ο Φίκο αντιμετώπισε πέρυσι ποινικές κατηγορίες για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και κατάχρηση εξουσίας, αλλά ο φιλορώσος γενικός εισαγγελέας της Σλοβακίας παρενέβη και απέσυρε το κατηγορητήριο. Aντανακλώντας την αυξανόμενη επιρροή της ακροδεξιάς, στην προεκλογική αντζέντα του κυριαρχεί η περιστολή των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+, η ομοφοβική και τρανσφοβική ρητορική, η ξενοφοβία και η πολιτική μισαλλοδοξία.

Ο 59χρονος Φίκο αντιτίθεται επίσης στην αποστολή όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία, στις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, αμφισβητεί την ικανότητα του ουκρανικού στρατού να εκδιώξει τα ρωσικά στρατεύματα και θέλει να χρησιμοποιήσει τη συμμετοχή της Σλοβακίας στο ΝΑΤΟ για να εμποδίσει την ένταξη της Ουκρανίας.

Το μικρό κεντροευρωπαϊκό κράτος που δημιουργήθηκε το 1993 μετά τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας είναι σταθερός υποστηρικτής της Ουκρανίας από τότε ξεκίνησε η ρωσική εισβολή, πριν από 18 και πλέον μήνες. Η Σλοβακία ήταν το δεύτερο μέλος του ΝΑΤΟ που συμφώνησε να παραχωρήσει στο Κίεβο τον στόλο της από μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 της σοβιετικής εποχής και δώρισε επίσης ένα σύστημα αεράμυνας S-300.

Η σύγκρουση στη γειτονική Ουκρανία έχει διευρύνει τις υπάρχουσες διαιρέσεις στη Σλοβακία. Ο Φίκο και το SMER προσπάθησαν να παρουσιάσουν την υποστήριξη προς το Κίεβο ως αντιπατριωτική. Σύμφωνα με μια έρευνα του Μαρτίου για λογαριασμό της Globsec , η πλειοψηφία των Σλοβάκων ερωτηθέντων πιστεύει ότι η Δύση ή η Ουκρανία είναι υπεύθυνοι για τον πόλεμο και το 51% θεωρεί ότι οι ΗΠΑ αποτελούν απειλή για την ασφάλεια της χώρας τους, από το 39% το 2022.

Εξίσου ανησυχητικό, σχεδόν το 38% των Σλοβάκων δηλώνουν ότι η ύπαρξη ενός ισχυρού και αποφασιστικού ηγέτη που δεν χρειάζεται να ασχοληθεί με το κοινοβούλιο ή τις εκλογές είναι καλύτερη από τη φιλελεύθερη δημοκρατία, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό από τις 10 χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που συμμετείχαν στην έρευνα.

Μόνο το 48% των Σλοβάκων θεωρεί ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι καλή για τη χώρα τους, το δεύτερο χαμηλότερο αποτέλεσμα μετά τη Λιθουανία (47%).

*Με πληροφορίες από AP, Euractiv, Guardian