Η είδηση πως το TikTok είναι η εφαρμογή με τις περισσότερες λήψεις για το 2020, ξεπερνώντας το Messenger, προκάλεσε πολυποίκιλες αντιδράσεις και έφερε στο προσκήνιο -για ακόμη μια φορά- εύλογα ερωτήματα, σχετικά με το κατά πόσο, ελλοχεύουν διάφοροι κίνδυνοι για την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων, μέσα από την χρήση της  εφαρμογής.

Η συνεχής «ψηφιακή σύγκριση»

Συγκεκριμένα, αρκετοί αναλυτές, έχουν επισημάνει πώς, το περιεχόμενο του TikTok (που βασίζεται αποκλειστικά στην εξωτερική εμφάνιση των χρηστών του), συμβάλλει στη δημιουργία υπερβολικών και μη ρεαλιστικών «προτύπων ομορφιάς», βάζοντας τα παιδιά και τους νεαρούς/νεαρές που το χρησιμοποιούν, σε μια διαδικασία συνεχούς ψηφιακής σύγκρισης με τους υπόλοιπους χρήστες, η οποία έχει αρνητικό αντίκτυπο για την αυτοεκτίμηση που τρέφουν για την εικόνα τους, ειδικά στην περίπτωση που λαμβάνουν αρνητικά σχόλια για την εμφάνιση τους, όπως τονίζει στο tvxs.gr, ο ψυχολόγος Στέφανος Αλεβίζος, ο οποίος εργάζεται στο «Χαμόγελο του Παιδιού»:

«Το TikTok είναι μια εφαρμογή που απαιτεί από τον χρήστη μια έντονη δέσμευση αναρτήσεων και σχολιασμού. Πέρα, λοιπόν, από το κομμάτι του «διαγωνισμού ομορφιάς και το κομμάτι των αρνητικών σχολίων, επιδρά αρνητικά στην ψυχολογία και την αυτοεικόνα του χρήστη, αγοριού ή κοριτσιού. Μάλιστα, υπήρξαν περιπτώσεις παιδιών που προχώρησαν σε πράξεις αυτοτραυματισμού, ή παρουσίασαν ανορεξία ή βουλιμία, λόγω της χρήσης του TikTok και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης γενικότερα».

Σημειωτέον πώς, στις ΗΠΑ, από το 2011, οι νοσηλείες κοριτσιών που έχουν αυτοτραυματιστεί έχουν αυξηθεί κατά 189%. Για τα μεγαλύτερα κορίτσια το ποσοστό αυτό είναι 62%, με τους αριθμούς των αυτοκτονιών να είναι παρόμοιοι: 151% υψηλότεροι για τα κορίτσια προ εφηβείας και 70% υψηλότεροι για τα μεγαλύτερα, σύμφωνα με το Atlantic [https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2017/09/has-the-smartphone-destroyed-a-generation/534198/?utm_source=atlfb].

Το TikTok ως «πόλος έλξης» για παιδόφιλους

Παράλληλα, φαίνεται πώς, η εν λόγω εφαρμογή, αποτελεί «πόλο έλξης» για παιδόφιλους, όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Βασίλης Παπακώστας.

«Η προσέλκυση  παιδιών μέσω διαδικτύου για σεξουαλικούς σκοπούς είναι πράγματι ένα εξαιρετικά επείγον και ανησυχητικό θέμα», σημειώνει επί αυτού ο συνεντευξιαζόμενος και συνεχίζει:

«Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες πλατφόρμες δουλεύουν για να περιορίσουν αυτό τον κίνδυνο. Ωστόσο, είναι υπαρκτός και έντονος. Στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά S.O.S. 1056 λαμβάνουμε σχετικές αναφορές και αιτήματα για βοήθεια. Πρέπει γονείς και παιδιά να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι προσεγγίζουν παιδιά, χτίζουν μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί τους, μια σχέση που βασίζεται στην «περιέργεια» της ηλικίας αλλά και σε κενά επικοινωνίας που υπάρχουν ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς του. Η προσέγγιση είναι σταδιακή και σιγά σιγά αυτό το άτομο γίνεται σημαντικό για τη ζωή του παιδιού. Χρειάζεται οπωσδήποτε ο γονιός να έχει έναν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με το παιδί του, να του μιλήσει για τους κινδύνους στο διαδίκτυο, να το ενημερώσει για τα αιτήματα φιλίας από άγνωστα άτομα».

Το TikTok “αποξενώνει” τους χρήστες του;

Επίσης, σημειωτέον πώς, επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει πώς η «ψυχολογική ανταμοιβή» από την παρακολούθηση βίντεο στο TikTok είναι ιδιαίτερα μεγάλη και ωθεί τους χρήστες να περνούν ολοένα και περισσότερο χρόνο στην εφαρμογή.  Όμως, κάτι τέτοιο, συμβάλλει τα μέγιστα στην αποξένωση τους, όπως δείχνει ιταλική μελέτη, με την πανδημία να επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, όπως υποστηρίζει ο κ. Αλεβίζος ο οποίος συμπληρώνει πώς: «Είναι σαφές πλέον ότι αποτελεί μια πρόκληση να καταφέρουμε τα παιδιά να ισορροπούν την ψηφιακή με την πραγματική ζωή τους».

Πάντως, ο κ. Αλεβίζος τονίζει παράλληλα πώς, το TikTok, παρά τους κινδύνους που ενδεχομένως εγκυμονεί, έδωσε τη δυνατότητα σε παιδιά και εφήβους να επικοινωνούν μέσα στην χρονική συνθήκη του εγκλεισμού κάτι που αποτέλεσε  «μια βασική δικλείδα ασφαλείας της ψυχικής υγείας».

«Κανένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης, καμία δυνατότητα από αυτές που μας δίνει η τεχνολογία δεν είναι αυτόματα αρνητική. Ο τρόπος με τον οποίο την χρησιμοποιούμε της δίνει αυτή τη χροιά. Χρειαζόμαστε εκπαίδευση όλοι, παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικοί και επαγγελματίες», συνεχίζει ο κ. Αλεβίζος, και καταλήγει:

«Για αυτό τον λόγο, καλούμε όλους όσοι ενδιαφέρονται να εγγραφούν στην Ακαδημία Εκπαίδευσης & Eπιμόρφωσης Smile Academy από «Το Χαμόγελο του Παιδιού», μία Ακαδημία με φυσική και ψηφιακή παρουσία, η οποία στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, ικανοτήτων, στάσεων ζωής και συνηθειών από μικρούς και μεγάλους. Η εγγραφή τους μπορεί να γίνει εδώ https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd_AYJtY-jJ4vNBbJMXUzVwjNMyNKvq81bRvc- nPhwNKY_t_w/viewform και να εκπαιδευτούν σε διάφορα θέματα, μεταξύ των οποίων και η σωστή χρήση του Διαδικτύου. Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά S.O.S. 1056» και να λάβετε κατευθύνσεις για οτιδήποτε απασχολεί έναν γονέα ή παιδί».